Friedrich Heinrich von der Hagen

Friedrich Heinrich von der Hagen (ur. 19 lutego 1780 w Angermünde-Schmiedeberg (Uckermark); zm. 11 czerwca 1856 w Berlinie) – niemiecki germanista. (wyznanie luterańskie)

Friedrich Heinrich von der Hagen
Friedrich Heinrich von der Hagen.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

  • Ojciec: Leopold von der Hagen (1747-1814), pan na Schmiedeberg i Ketzür oraz pruski kapitan;
  • Matka: Dorothea Elisabeth Bischof (1749–1842);
  • Żona: Maria Reynack (1776–1858) z Brukseli; bezdzietny.

Życiorys i twórczość

Już podczas studiów prawniczych w Halle w latach 1798–1801 Friedrich Heinrich von der Hagen słuchał wykładów Friedricha Augusta Wolfa. Od 1801 roku był referendarzem w Wyższym Sądzie Krajowym w Berlinie. W zimie 1803/04 słuchał wykładów Augusta Wilhelma Schlegela dotyczących Pieśni o Nibelungach. Johannes von Müller popierał jego starania, aby umożliwić mu dostęp do rękopisów. Już próby „odnowy” Pieśni o Nibelungach w Eunomia obudziły w 1805 roku zainteresowanie Johanna Wolfgaga von Goethego. Pierwsze wydanie (Pieśni o Nibelungach; Der Nibelungen Lied, 1807) skłoniło go do ich improwizowanego tłumaczenia i wydania w czasopiśmie Berlinische Monatsschrift. Listy Hagena i jego przyjaciela Johanna Gustava Büschinga do Goethego przyczyniły się w następnych latach do tego, że Goethe zainteresował się poezją i sztuką staroniemiecką. Pod względem językowym stworzył pośrednią formę tłumaczenia z językiem średnio-wysoko-niemiecki i nowo-wysoko-niemieckim, którą ostro krytykował Wilhelm Karl Grimm. Sprzeczność między braćmi Grimm i Hagenem, jak również później między Karlem Lachmannem i Hagenem polegała przede wszystkim na autodydaktycznym sposobie postępowania przy edycji średniowiecznych tekstów. Istotny był dla niego rozwój materialny, a nie filologiczno-krytyczne odtworzenie historycznie dokładnej formy języka.

W 1810 roku został profesorem nadzwyczajnym języka i literatury niemieckiej na nowo założonym uniwersytecie w Berlinie, skąd już w następnym roku podążył za Büschingiem do Wrocławia, gdzie pracował jako bibliotekarz i profesor nadzwyczajny. W 1816–17 podróżował w celach badawczych razem z Friedrichem von Raumerem i Karlem von Lattorfem na południe Niemiec, do Szwajcarii i Włoch. Po powrocie otrzymał w 1818 roku nominację na profesora zwyczajnego. W 1823 roku odbył podróż badawczą do Paryża, aby studiować tam rękopis Codex Manesse w celu planowanego wydania Minnesinger (średniowieczni poeci i muzycy). W następnym roku przeniósł się z Wrocławia do Berlina (od 1824). W 1841 roku został członkiem Pruskiej Akademii Nauk, a w 1851 Bawarskiej Akademii Nauk w Monachium.

Friedrich Heinrich von der Hagen stał się znany dzięki publikacji średnio-wysoko-niemieckiej i persko-arabskiej poezji. Wydawał też rocznik Germania berlińskiego towarzystwa językowego Berlinische Gesellschaft für Deutsche Sprache und Alterthumskunde. Występował przeciwko teorii Lachmana, twierdząc że Pieśni o Nibelungach są dziełem jednego wielkiego poety. Jego badania dotyczyły ogółu niemieckich i nordyckich sag bohaterskich. Doprowadziło to do dużej liczby publikacji, których celem było uratowanie przed zniszczeniem starej poezji niemieckiej.

Dzieła (wybór)

  • Der Nibelungen Lied, Berlin 1807.
  • Altnordische Sagen und Lieder welche zum Fabelkreis des Heldenbuchs und der Nibelungen gehören, Breslau 1813.
  • Die Edda-Lieder von den Nibelungen zum erstenmal verdeutscht und erklärt, Breslau 1814.
  • Tausend und Eine Nacht. Arabische Erzählungen. Zum ersten Mal aus einer Tunesischen Handschrift ergänzt und vollständig übersetzt, Breslau 1825.
  • Minnesinger. Deutsche Liederdichter des zwölften, dreizehnten und vierzehnten Jahrhunderts, aus allen bekannten Handschriften und früheren Drucken…, Band 1–4, Leipzig 1838.
  • Das Gedicht von der Rose. Aus dem Altfranzösischen des Guillaume de Lorris übersetzt von Heinrich Fährmann. Mit einem Vorwort eingeführt von Friedrich Heinrich von der Hagen. Berlin 1839.
  • Gesammtabenteuer. Hundert altdeutsche Erzählungen…, Band 1–3, Stuttgart/Tübingen 1850.
  • Heldenbuch. Altdeutsche Heldenlieder aus den Sagenkreisen Dietrichs von Bern und der Nibelungen, Band 1–2, Leipzig 1855.

Literatura

Linki

Artykuł jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Autor: Roman Penkała