Abraham Gottlob Werner

Abraham Gottlob Werner ( ur. 25 września 1749 w Osiecznicy (niem. Wehrau) na Dolnym Śląsku; zm. 30 czerwca 1817 w Dreźnie) – niemiecki geolog, mineralog, twórca pojęcia geognozja, przedstawiciel neptunizmu. (wyznanie ewangelickie)

Abraham Gottlob Werner. Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

• Ojciec: Abraham David Werner, inspektor w hucie;
• Stan cywilny: kawaler.

Życiorys

Po ukończeniu nauki w Waisenhausschule w Bolesławcu (niem. Bunzlau) i konfirmacji Abraham Gottlob Werner zaczął w wieku 15 lat pracę jako pisarz w hucie. Od 1769 roku uczył się w Akademii Górniczej w Freibergu, od 1771 studiował prawo, a później nauki przyrodnicze na uniwersytecie w Lipsku. Jeszcze podczas studiów opublikował w 1774 roku Von den äusserlichen Kennzeichen der Fossilien (O zewnętrznych cechach skamieniałości). Wiosną 1775 roku został inspektorem i nauczycielem mineralogii w Akademii Górniczej we Freibergu, gdzie pozostał do śmierci.

Abraham Gottlob Werner rozwinął mineralogię w odrębną dziedzinę nauki i prowadził pierwszy raz wykłady o geognozji jako nauce o fizycznej i mineralogicznej budowie Ziemi. Stworzył także jedną z pierwszych klasyfikacji minerałów, która obecnie nie jest już stosowana. Oprócz minerałów obejmowała ona również według dzisiejszej definicji gleby, rodzaje skał i organiczne produkty mineralne. Werner stworzył ponadto własne określenia barw, których nazwy czerpał z flory, fauny i minerałów. Ta nomenklatura kolorów została wydana w 1814 roku przez szkockiego malarza Patricka Syme jako Werner’s Nomenclature of Colours.

Po przeprowadzonych badaniach w Scheidenbergu Werner doszedł w 1787/88 do przekonania, że poszukiwanie początku tworzenia skał i minerałów oraz zmian powierzchni Ziemi należy szukać w wodzie i w ten sposób utworzył tzw. neptunizm, według którego wszystkie skały powstały jedna po drugiej przez potop w oceanie. Pierwsze powstały skały magmowe, potem metamorficzne, potem osadowe i na koniec osady powierzchniowe. W ten sposób tłumaczył też powstanie skał magmowych jak bazalt. W przeciwieństwie do tezy Wernera był plutonizm reprezentowany m.in. przez Jamesa Huttona, który ostatecznie zwyciężył. W Niemczech jego przeciwnikami w sporze o powstanie i naturę bazaltu byli Rudolf Erich Raspe i jego były uczeń Karl Wilhelm Voigt.

W 1791 roku Abraham Gottlob Werner otrzymał zadanie przeprowadzenia badań geognozyjnych kraju. Od 1816 roku w tej pracy asystował mu Carl Amandus Kühn, który je prowadził po jego śmierci. Werner zmarł 30 czerwca 1817 w Dreźnie i pochowano go na cmentarzu Grüner Friedhof przy katedrze St.Marien we Freibergu. Jedyną spadkobierczynią Wernera został jego siostra, która z pozostawionego przez niego majątku utworzyła fundację wspierającą biednych, chorych górników, wdowy po nich i sieroty.

Studentami Wernera byli m.in. Aleksander von Humboldt, Franz von Baader, Leopold von Buch, Ernst Friedrich von Schlotheim, Friedrich Mohs, Jean François d’Aubuisson de Voisins, André Brochant de Villiers, Johann von Charpentier, George Bellas Greenough, Johann Karl Wilhelm Jean François d’Aubuisson de Voisins, André Brochant de Villiers, Johann von Charpentier, George Bellas Greenough, Johann Karl Wilhelm Voigt, jego wielki przeciwnik jako krytyk neptunizmu oraz Robert Jameson, który w 1808 roku założył w Edynburgu Wernerian Natural History Society.

Dzieła (wybór)

• Von den äusserlichen Kennzeichen der Fossilien (O zewnętrznych cechach skamieniałości), Leipzig 1774.
• Kurze Klassifikation und Beschreibung der verschiedenen Gebirgsarten (Krótka klasyfikacja i opis różnych rodzajów gór), Dresden 1787.
• Von den verschiedenen Graden der Festigkeit des Gesteins, als dem Hauptgrunde der Hauptverschiedenheiten der Häuerarbeiten (O różnych stopniach twardości skał, jako podstawie głównych różnic pracy rębaczy), Freiberg 1788.
• Versuch einer Erklärung der Entstehung der Vulkanen durch die Entzündung mächtiger Steinkohlenschichten, als ein Beytrag zu der Naturgeschichte des Basaltes (Próba wyjasnienia powstania wulkanów przez zapalanie potężnych warstw węgla kamiennego, jako przyczynek do historii naturalnej bazaltu, Zürich 1789.
• Oryktognosie oder Handbuch für die Liebhaber der Mineralogie (Oryktognozja lub podręcznik dla miłośników mineralogii), Leipzig 1792.