Adam Kuckhoff

Adam Kuckhoff na znaczku wydanym w 1964 roku w Niemieckiej Republice Demokratycznej. Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

• Ojciec: Bernhard (1858–1929), producent igieł;
• Matka: Wilhelmine Kann (1863–1953);
• Żona: 1) od 1913 (rozwód 1923) Marie Viehmeyer (1890–1959), 2) Gertrud Viehmeyer (1894–1954), aktorka i rękodzielniczka, 3) Greta Lorke (1902–81), ekonomistka, 1948/49 członkini komisji gospodarczej w sowieckiej strefie okupacyjnej, potem członkini Izby Ludowej (niem. Volkskammer) Niemieckiej Republiki Demokratycznej oraz kierowniczka w ministerstwie spraw zagranicznych, 1950-58 prezes Deutsche Notenbank;
• Dzieci: syn Armin-Gerd (ur. 1915, teatrolog) z pierwszego małżeństwa i syn Ule (ur. 1938, reżyser) z trzeciego małżeństwa.

Życiorys

Adam Kuckhoff studiował prawo, filozofię, historię i germanistykę na uniwersytetach we Fryburgu w Bryzgowi, Monachium, Heidelbergu, Berlinie i Halle. W 1912 roku dzięki dysertacji pt. Schillers Theorie des Tragischen bis zum Jahre 1784 (Teoria tragedii Schillera do 1784 roku) uzyskał w Halle stopień doktora filozofii. Od studiów przyjaźnił się z Adolfem Grimme (1889-1963). Około 1909 roku powstały pierwsze poezje Kuckhoffa oraz tłumaczenia pism Hugo, Verlaine'a, Baudelaire'a i innych francuskich autorów. Od 1913 roku uczył się aktorstwa i reżyserstwa w szkole teatralnej prowadzonej przez Louise Dumont (1862-1932) w Düsseldorfie. Pod wpływem wrażeń z I wojny światowej stał się pacyfistą i napisał w 1915 roku pierwszy wielki dramat Der Deutsche von Bayencourt (Niemiec z Bayencourt), którego prapremiera miała miejsce w 1918 roku w frankfurckim Neues Theater. Temat tego dramatu ponownie opracował w powieści z 1937 roku Der Deutsche von Bayencourt. Od 1917 roku Adam Kuckhoff był dramaturgiem w Neues Theater we Frankfurcie nad Menem, w latach 1920-23 intendentem w teatrze wędrownym "Frankfurter Künstlertheater für Rhein und Main", od 1927 do 1929 lektorem i pisarzem w miesięczniku Die Tat w wydawnictwie Eugena Diederichsa (1867-1930), w którym opublikował pierwsze reportaże Johna Siega (1903-1942). Pod wpływem Kuckhoffa czasopismo, które dotychczas reprezentowało kurs konserwatywny, stało się krytyczne wobec Republiki Weimarskiej. W 1930 roku został dramaturgiem w teatrze Schauspielhaus w Berlinie, a od 1932 roku pracował jako niezależny pisarz, lektor i autor scenariuszy filmowych.

Obok pism dramatycznych, które częściowo powstawały w kooperacji z innymi autorami, powstało między 1922 a 1938 rokiem szereg opowiadań, które opublikowano dopiero po śmierci pisarza: Der Deserteur (Dezerter), , Streuengelchen (opis tradycyjnego święta w Akwizgranie, kiedy dziewczynka rozdaje zgodnie z legendą słodycze), Regel (Zasada (parodia zasady administrowania i rządzenia w umysłach urzędników), Scherry (1930, na przykładzie klauna Grocka opisuje wątpliwe prawo zdolnych osób do rozwoju kosztem innych). Oprócz tego Adam Kuckhoff opublikował liczne eseje dotyczące literatury, teatru i przede wszystkim teorii i dramaturgii filmu. Zaplanował także biografie np. Struenseego i Lessinga. Od 1923 roku pracował nad dramatem Till Eulenspiegel (Dyl Sawizdrzał), którego pierwszą wersję opracował w 1923 razem z pierwszą żoną (premiera w 1925 w Kolonii), w 1941 roku ukazała się ostateczna (szósta) wersja, której premiera miała się odbyć w październiku 1942 roku.

Po przejęciu władzy przez nazistów Adam Kuckhoff przyłączył się w 1933 roku do bojowników ruchu oporu skupionych wokół Harro Schulze-Boysena i Arvida Harnacka, należących do Czerwonej Orkiestry (niem. Rote Kapelle). Był autorem ulotek, z których zachowała się Offene Brief an einen Polizeihauptmann (List otwarty do komendanta policji). Współpracował również z wydawanym przez Czerwoną Orkiestrę czasopismem Die innere Front (Front wewnętrzny) oraz redagował skierowane do żołnierzy Wehrmachtu Listy otwarte do frontu wschodniego (Offene Briefe an die Ostfront), w których wzywał do dezercji. Utrzymywał też kontakt z przedstawicielem rosyjskiej ambasady, Aleksandrem Korotkowem (1909-1961). 12 września 1942 roku gestapo aresztowało Adama Kuckhoffa w Pradze podczas prac przy realizacji filmu. 3 lutego 1943 roku został skazany przez Trybunał Ludowy na karę śmierci i 5 sierpnia 1943 roku stracony w Berlinie-Plötzensee.

Dzieła (wybór)

• Schillers Theorie des Tragischen bis zum Jahre 1784. Halle 1912.
• Scherry. Frankfurt 1931.
• Wetter veränderlich! Berlin 1932 (razem z Eugenem Gürsterem).
• Disziplin. Berlin 1933.
• Till Eulenspiegel. Berlin 1933.
• Der Deutsche von Bayencourt. Berlin 1937.
• Stro­ga­ny und die Ver­miss­ten|. Ber­lin 1941.

Literatura

• Wilhelm, Gertraude, "Kuckhoff, Adam" w Neue Deutsche Biographie 13 (1982), s. 163 f. [Online-Version]; URL: https://www.deutsche-biographie.de/pnd118567438.html#ndbcontent

Linki

• Biografia Adama Kuckhoffa w Gedenkstätte Deutscher Widerstand (online, j. niem., dostęp: 7.06.2020)