Adolf Friedrich von Schack

Adolf Friedrich Graf von Schack (ur. 2 sierpnia 1815 w Schelfstadt koło Schwerina; zm. 14 kwietnia 1894 w Rzymie) był niemieckim poetą historykiem sztuki i literatury, tłumaczem, kolekcjonerem dzieł sztuki i mecenasem. (wyznanie ewangelickie)

Portret Adolfa Friedricha von Schacka wykonany przez Franza von Lenbacha, 1875. Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Christoph von Schack (1780-1852), pan na Zülow i Brüsewitz, wicedyrektor kancelarii; matka Wilhelmine Katharina Henriette (1792–1869), córka Heinricha Kossela, pana na Veelböken i Hindenbergu i Louise Döbel; – kawaler.

Życiorys

Po nauce w Franckesche Stiftungen w Halle i w gimnazjum we Frankfurcie nad Menem Adolf Friedrich von Schack postanowił poświęcić się językom orientalnym. Jednak na życzenie rodziców studiował prawo w Bonn, Heidelbergu i Berlinie. Studia przerwała w 1835/36 pierwsza duża podróż prowadząca do Szwajcarii, południowej Francji i Włoch, którą wykorzystał do intensywnych studiów w muzeach, bibliotekach i archiwach. W 1838 r. wstąpił do pruskiej służby jako referendarz w sądzie w Berlinie, ale już w tym samym roku udał się w dwuletnią podróż przez kraje śródziemnomorskie i Bliski Wschód. W 1840 r. przeniósł się do służby meklemburskiej.

W 1845/46 Adolf Friedrich von Schack opublikował trzytomową historię literatury i sztuki w Hiszpanii Geschichte der dramatischen Literatur und Kunst in Spanien oraz dwutomową pracę o teatrze hiszpańskim Das spannische Theater, która ugruntowała jego sławę iberysty. Zyskał zasługi jako tłumacz poezji Pedro Calderóna de la Barca (1600–1681) i Lope de Vega (1562–1635), chociaż jego tłumaczenia bardziej reprezentowały jego dążenia niż charakter oryginału. Później opanował języki arabski, perski oraz sanskryt i pracował nad tłumaczeniem perskiego eposu Szahname, które opublikował w 1851 r. pt. Die Heldensagen des Firdusi. Publikacja ta skutkowała zaproszeniem w 1854 r. od króla Bawarii Maksymiliana II Wittelsbacha do Monachium. W Monachium zamieszkał w 1856 r. i został członkiem tamtejszego kręgu poetyckiego i Bawarskiej Akademii Nauk. Jako uczestnik królewskich sympozjów poznał m.in. kompozytora Franza Lachnera, przez którego zawarł znajomość z mało znanym wówczas malarzem Moritzem von Schwindem, którego stał się mecenasem. W 1869 r. jego zbiory liczyły już 150 obrazów, przede wszystkim późnych romantyków (z przewagą obrazów Moritza von Schwinda) i niemieckich malarzy z kręgu rzymskiego takich jak Anselm Feuerbach, czy Hans von Marées i Arnold Böcklin, jak również zbiór kopii starych mistrzów wykonany przez Franza von Lenbacha.

W latach 1871-74 Adolf Friedrich von Schack zlecił wybudowanie pałacu w stylu neorenesansowym, gdzie mieściły się jego zbiory. Podczas II wojny światowej został on zburzony. Kolekcję swoją zapisał cesarzowi Wilhelmowi II, który umieścił ją we własnej galerii razem z pruskim poselstwem w Monachium. Zbiór Schacka (Schack-Galerie) przedstawia do dzisiaj jego trwałe dokonanie, obok dzieł literackich i wierszy, do których muzykę napisali m.in. Johannes Brahms, Richard Strauss i Hans Werner Henze. Jego tłumaczenia zeszły na drugi plan.

Adolf Friedrich von Schack zmarł 14 kwietnia 1894 r. w Rzymie i został pochowany w rodzinnym mauzoleum zbudowanym w 1853 r. w stylu neogotyckim na cmentarzu w Stralendorf koło Schwerina.

Dzieła (wybór)

Wiersze i dramaty

• Gedichte, 1866.
• Durch alle Wetter, 1870.
• Die Pisaner, 1872.
• Ebenbürtig, 1876.
• Helidor, 1878.
• Lotosblätter, Neue Gedichte, 1883.
• Memnon. Eine Mythe, 1885.
• Walpurga und der Johanniter, 1887.
• Gesammelte Werke, 6 tomów, 1883.

Historia sztuki i literatury

• Geschichte der dramatischen Literatur und Kunst in Spanien, 3 tomy, 1845–1846.
• Poesie and Kunst der Araber in Spanien und Sicilien, 1865.

Tłumaczenia

• Spanisches Theater, 1845.
• Heldensagen des Firdusi, 1851.
• Stimmen vom Ganges, 1857.

Autobiograficzne

• Ein halbes Jahrhundert. Erinnerungen und Aufzeichnungen, 3 tomy, 1888.
• Meine Gemäldesammlung, 1894.

Literatura

• Max Koch: Schack, Adolf Graf von w Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 55, Duncker & Humblot, Leipzig 1910, s. 158–163.
• Eva Chrambach: Schack, Adolf Graf von w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 22, Duncker & Humblot, Berlin 2005, ISBN 3-428-11203-2, s. 492.

Linki

• Pisma Adolf Friedrich von Schack i o nim w Deutsche Digitale Bibliothek.