Carl Friedrich Aichinger

Życiorys

Carl Friedrich Aichinger studiował od 1735 do 1738 roku i studia ukończył zdając egzamin z 10 dziedzin. W 1741 r. ożenił się z Anną Elisabeth Cantzler i został rektorem w szkole łacińskiej w Sulzbach. W latach 1750-1777 był kaznodzieją miejskim i od 1777 r. aż do śmierci był inspektorem Kościoła ewangelickiego.

Znaczenie

Aichinger brał aktywny udział w poszukiwaniu ponadregionalnego standardu języka w Niemczech, przy czym próbował wzmocnić pozycję języka górnoniemieckiego.

W 1753 r. opublikował gramatykę »Versuch einer teutschen Sprachlehre«, w której opisał swoje wyobrażenie języka wysokoniemieckiego. Przeciwstawił się zwolennikom dialektu górnosaksońskiego, którzy chcieli go ustanowić standardem języka niemieckiego. Aichinger widział to inaczej. Był zdania, że nie można przy wyborze standardu języka pominąć różne dialekty Niemiec. Zatem opowiedział się za utworzeniem nowego, jeszcze nie istniejącego języka, który powinien uwzględniać rożne dialekty przy szukaniu standardu języka.

Znamienne jest, że Carl Friedrich Aichinger jako protestancki kaznodzieja opowiedział się po stronie górnoniemieckiej, która określana była jako katolicka, przeciw poglądom pochodzącego z protestanckiej Saksonii Johanna Christopha Gottscheda (1700-1766). Pokazuje to, że w tym czasie nie chodziło już o konflikt wyznaniowy, lecz o ostrą rywalizację regionów językowych, przy czym bliższy był mu, jako pochodzącemu z Górnego Palatynatu, wariant bawarsko-austriacki. Aichinger posunął się nawet do tego, że swoją gramatykę zadedykował wiedeńskiemu, wpływowemu, katolickiemu arcybiskupowi Johannowi Josephowi von Trautsonowi (1707-1757), ponieważ spodziewał się, że dzięki temu jego tezy uzyskają lepsze przyjęcie na dworze wiedeńskim.

Jednak przeforsowane i przyjęte zostało stanowisko Johanna Christopha Gottscheda. Od połowy XVIII w. został wschodniośrodkowoniemiecki język pisany niemieckim standardem języka ("Hochdeutsch").

Dzieła (wybór)

• Bemühung der Obern Pfalz, den Zorn des Herrn Prof. Gottscheds zu besänfftigen. 1750.
• Versuch einer teutschen Sprachlehre : anfänglich nur zu eignem Gebrauche unternommen, endlich aber, um den Gelehrten zu fernerer Untersuchung Anlaß zu geben, ans Liecht gestellt. 1754.
• Unvorgreiffliche Vorschläge, die teutsche Bibel nach der Uebersetzung des seel. D. Luthers betreffend, nebst einer Vorrede von den Verdiensten D. Luthers um die teutsche Sprache, mitgetheilt von Carl Friedrich Aichinger, Stadtprediger zu Sulzbach, der teutschen Gesellschaften zu Jena und Altdorf Mitgliede. 1774.

Literatura

• Manfred Knedlik: AICHINGER, Carl Friedrich. W: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Tom 21, Bautz, Nordhausen 2003, ISBN 3-88309-110-3, s. 9-11.

Linki

• Artykuł Biografia w de.wikipedia.org.