Peter Altenberg

Peter Altenberg (ur. 9 marca 1859 r. w Wiedniu jako Richard Engländer; zm. 8 stycznia 1919 r. tamże) - austriacki pisarz. (wyznania mojżeszowego, od 1910 r. katolickiego).

Peter Altenberg
Peter Altenberg 1907
Źródło: Wikimedia Commons

Życiorys

Richard Engländer pochodził z poważanej żydowskiej rodziny kupieckiej. W latach 1869-1877 uczył się w gimnazjum Akademische Gymnasium w Wiedniu. Od 1878 r. studiował prawo, później medycynę (od 1879), ale studia przerwał w 1880 r. i w tym samym roku podjął naukę zawodu księgarza u Juliusa Weise w Stuttgarcie. Tę naukę przerwał w 1881 r. i ponownie zaczął w 1882 r. studiować prawo. Studia prawnicze przerwał już w następnym roku. W 1895 r. napisał pierwsze swoje prace literackie, które dzięki znajomości z Karlem Krausem (1874-1936) opublikował w 1896 r. pt. »Wie ich es sehe«. W marcu lub kwietniu 1900 r. wystąpił z żydowskiej wspólnoty religijnej i przez 10 lat był bezwyznaniowcem. W 1910 r przyjął chrzest w kościele katolickim św. Karola Boromeusza w Wiedniu, a jego ojcem chrzestnym był architekt Adolf Loos (1870-1933).

Po kilku nieudanych próbach, prowadzenia normalnego życia zawodowego z powodu " nadwrażliwości systemu nerwowego" prowadził życie artysty należącego do bohemy i spędzał większość czasu w kawiarniach. Zainspirowany przelotnymi spotkaniami, usłyszanymi rozmowami pisał jako tzw. literat kawiarniany (niem. Kaffeehausliteratur, część utworów lub całość powstawała w kawiarni). Pisma te przedstawiały impresjonistyczne studium towarzystwa i życia "wiedeńskiej moderny".

Stylistycznie jego teksty sprawiają wrażenie powierzchownych i monotonnych, a sam autor wydaje się być tylko obserwatorem. Nie istnieje w nich postać głównego bohatera oraz brakuje w nich przesłania.

Twórczość Petera Altenberga składa się tylko z krótkich tekstów pisanych prozą, które trudno jest przyporządkować do jakiejś konkretnej formy literackiej. Są one najczęściej określane jako szkice pisane prozą lub prozą poetycką. Są to obrazy, które pokazują w skoncentrowanej formie życie i towarzystwo Wiednia na przełomie wieków. Sztuka Petera Altenberga polega na tym, aby małą ilością "pociągnięć pędzla literackiego" stworzyć kompleksowy obraz, całą panoramę społeczeństwa i sieć istniejących związków. Ważną rolę w jego szkicach odgrywają zmysłowe wrażenia: kolory, zapachy, nastroje. Uważany jest za jednego z najważniejszych przedstawicieli impresjonizmu.

Pomimo sukcesów Peter Altenberg zależny był od wsparcia finansowego przyjaciół m.in. Karla Krausa, Arthura Schnitzlera (1862-1931) i Adolfa Loosa. W ostatnich latach życia mieszkał w pokoju w hotelu Graben przy ul. Dorotheergasse oraz miał częste problemy alkoholowe.

Peter Altenberg zmarł 8 stycznia 1919 r. w Wiedniu i został pochowany na cmentarzu Wiener Zentralfriedhof.

Dzieła (wybór)

  • Wie ich es sehe. 1896.
  • Was der Tag mir zuträgt. Fünfundfünfzig neue Studien. 1901.
  • Prodromos. 1906.
  • Märchen des Lebens. 1908.
  • Neues Altes. 1911.
  • Nachfechsung. 1916.
  • Mein Lebensabend. 1919.

Literatura

  • Engländer Richard. W: Österreichisches Biographisches Lexikon 1815–1950 (ÖBL). Tom 1, Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, Wien 1957, s. 253 (online).
  • Eugen Thurnher: Altenberg, Peter. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 1, Duncker & Humblot, Berlin 1953, ISBN 3-428-00182-6, s. 213 (online).

Linki

  • Biografia i pisma Petera Altenberga. W: Zeno.org.