Anna Seghers

Anna Seghers (ur. 19 listopada 1900 w Moguncji jako Netty Reiling; zm. 1 czerwca 1983 w Berlinie Wschodnim) – niemiecka pisarka.

Anna Seghers.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec: Isidor Reiling, mecenas i antykwariusz;
Matka: Hedwig z d. Fuld;
Mąż: od 1925 węgierski socjolog László Radványi (przybrał nazwisko Johann Lorenz Schmidt, zm. 1978);
Dzieci: syn Pierre (Peter) (ur. 1926) i córka Ruth (ur. 1928).

Życiorys

Anna Seghers pochodziła z wielkomieszczańskiej ortodoksyjnej rodziny żydowskiej. Od 1907 roku uczyła się w prywatnej szkole, a od 1910 w wyższej szkole dla dziewcząt w Moguncji, obecnym Frauenlob-Gymnasium. W czasie I wojny światowej pracowała w wojskowej służbie pomocniczej. W 1920 roku zdała maturę, po czym studiowała historię, historię sztuki i sinologię w Kolonii i Heidelbergu. Na uniwersytecie w Heidelbergu uzyskała w 1924 roku stopień doktora po obronie dysertacji pt. Jude und Judentum im Werk Rembrandts (Żyd i judaizm w dziełach Rembrandta). Po ślubie w 1925 roku zamieszkała z mężem w Berlinie, gdzie do 1933 roku żyła w dzielnicy Wilmersdorf.

W 1924 roku ukazało się pierwsze opowiadanie młodej autorki Die Toten auf der Insel Djal (Umarli na wyspie Djal) w Frankfurter Zeitung sygnowane Antje Seghers. Trzy lata później ukazało się opowiadanie Grubetsch pod pseudonimem Seghers (bez imienia), co spowodowało, że krytycy jako autora uznali mężczyznę. Pseudonim ten wywodził się od cenionego przez nią niderlandzkiego sztycharza i malarza Herculesa Seghersa. W 1928 roku opublikowała pod pseudonimem Anna Seghers pierwszą książkę pt. Aufstand der Fischer von St. Barbara (Powstanie rybaków z Santa Barbara). Za to pierwsze dzieło otrzymała dzięki propozycji Hansa Henny Jahnna Nagrodę im. Kleista (Kleist-Preis). W 1928 roku wstąpiła do Komunistycznej Partii Niemiec (KPD), a w następnym roku należała do założycieli Związku Pisarzy Proletariacko-Rewolucyjnych (Bund proletarisch-revolutionärer Schriftsteller).

W 1930 roku podróżowała pierwszy raz do Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Po przejęciu władzy przez narodowych socjalistów była przez krótki czas aresztowana przez gestapo, a jej książki zostały zakazane i spalone. Krótko po tym udało się jej zbiec do Szwajcarii, skąd wyjechała do Paryża.

Podczas uchodźstwa Anna Seghers pracowała dla niemieckich czasopism emigracyjnych, między innymi jako członek redakcji Neue Deutsche Blätter. W 1935 roku była w Paryżu jedną z założycielek Schutzverbande Deutscher Schriftsteller. Po wybuchu II wojny światowej i wkroczeniu niemieckich oddziałów do Francji została internowana w obozie w Le Vernet. Udało jej się wraz z dziećmi uciec z zajętego Paryża na południe Francji, gdzie w Marsylii zabiegała o uwolnienie męża oraz możliwość wyjazdu. Sukcesem zakończyły się jej starania o wyjazd do Meksyku. Ten trudny okres życia opisała w powieści Transit (1944, Tranzyt).

W marcu 1941 roku z Marsylii udała się z rodziną przez Martynikę, Nowy Jork, Veracruz do miasta Meksyk, gdzie jej mąż znalazł początkowo posadę jako pracownik uniwersytecki, a później także na uniwersytecie państwowym. Anna Seghers założyła tam antyfaszystowski klub Heinrich-Heine-Klub, któremu przewodniczyła. Razem z Ludwigiem Rennem powołała do życia ruch Freies Deutschland (Wolne Niemcy) i wydawała jego czasopismo o tej samej nazwie. W 1942 roku ukazała się w Meksyku jej powieść Das siebte Kreuz (Siódmy krzyż). W następnym roku uległa ciężkiemu wypadkowi drogowemu, co zakończyło się długim pobytem w szpitalu. W 1944 roku Fred Zinnemann nakręcił film Das siebte Kreuz, który autorkę powieści uczynił sławną na całym świecie. Po jej śmierci Hans Werner Henze uczynił tę powieść w 1996 roku w wersji opracowanej przez Hansa-Ulricha Treichela podstawą XIX symfonii.

Anna Seghers opuściła w 1947 roku Meksyk i wróciła do Berlina, gdzie początkowo jako członkini Sozialistische Einheitspartei Deutschland (Socjalistyczna Partia Jedności Niemiec) mieszkała w Belinie Zachodnim. Podczas pierwszego kongresu pisarzy niemieckich w październiku 1947 roku wygłosiła znamienną mowę o emigracji i pojęciu wolności. W tym samym roku uhonorowano pisarkę Nagrodą im. Georga Büchnera (Georg-Büchner-Preis). W 1950 roku przeprowadziła się do Berlina Wschodniego, gdzie powołano ją na członka Światowej Rady Pokoju oraz do grona założycielskiego Niemieckiej Akademii Sztuk (Deutsche Akademie der Künste). W 1951 roku otrzymała Nagrodę Narodową Niemieckiej Republiki Demokratycznej i udała się w podróż do Chińskiej Republiki Ludowej. W latach 1952–1978 była prezydentem Związku Pisarzy NRD.

Gdy w 1957 roku oskarżono Waltera Janka, dyrektora wydawnictwa Aufbau-Verlag i wydawcę jej książek, o „kontrrewolucyjne spiskowanie” oraz wszczęto przeciwko niemu proces, Anna Seghers nie zajęła w tej sprawie publicznie stanowiska. W 1961 roku głosowała przeciwko wykluczeniu Heinera Müllera ze Związku Pisarzy NRD. W 1975 roku otrzymała nagrodę kulturalną Światowej Rady Pokoju oraz honorowe obywatelstwo Berlina Wschodniego. W 1981 została honorowym obywatelem rodzinnego miasta Moguncji.

Anna Seghers zmarła 1 czerwca 1983 w Berlinie Wschodnim. Jej grób znajduje się na tamtejszym cmentarzu Dorotheenstädtischer Friedhof.

Dzieła (wybór)

Wczesne prace Anny Seghers można zaliczyć do Nowej Rzeczowości (Neue Sachlichkeit). W niemieckiej literaturze emigracyjnej odgrywała nie tylko rolę organizatorki, lecz także wpisała się do jej historii dwoma wybitnymi powieściami Tranzyt i Siódmy krzyż. Jej późniejsze pisma, powstałe w NRD, podążają z nurtem socjalistycznego realizmu. W przeciwieństwie do powieści z lat 50 i 60-tych wartość literacką zachowały jej opowiadania.

Die Legende von der Reue des Bischofs Jehan d’Aigremont von St. Anne in Rouen. 1924.
Die Toten auf der Insel Djal. 1924.
Aufstand der Fischer von St. Barbara. 1928.
Der Kopflohn. 1933.
Der Weg durch den Februar. (Droga przez luty) 1935.
Die Rettung. (Ocalenie) 1937.
Die schönsten Sagen vom Räuber Woynok, Sagen von Artemis. 1938.
Das Obdach. 1941.
Das siebte Kreuz. (Siódmy krzyż) 1942.
Der Ausflug der toten Mädchen. 1943.
Transit. (Tranzyt) 1944.
Das Argonautenschiff. 1948.
Wiedereinführung der Sklaverei in Guadeloupe. 1948.
Die Toten bleiben jung. (Umarli pozostają młodzi) 1949.
Der Mann und sein Name. (Ankieta) 1952.
Brot und Salz. 1958.
Über Tolstoi. Über Dostojewski. 1963.
Das wirkliche Blau. Eine Geschichte aus Mexiko. 1967.
Briefe an Leser. 1970.
Drei Frauen aus Haiti. 1980.

Wersje filmowe

Der Aufstand der Fischer (rezyseria: Erwin Piscator, 1934 ZSRR).
Das siebte Kreuz (reżyseria: Fred Zinnemann, 1944 USA).
Die Toten bleiben jung (rezyseria: Joachim Kunert, 1968).
Das Duell (reżyseria: Joachim Kunert, 1969).
Aus unserer Zeit ( 2 epizody, 1970).
Die große Reise der Agathe Schweigert (reżyseria: Joachim Kunert, 1972).
Das Schilfrohr (reżyseria: Joachim Kunert, 1974).
Das Licht auf dem Galgen (reżyseria: Helmut Nitzschke, 1976).
Die Tochter der Delegierten (reżyseria: Wojciech Fiwek, 1977).
Das Obdach (reżyseria: Ursula Schmenger, Hannes Wlasinger, 1981).
Der Mann und sein Name (reżyseria: Vera Loebner, 1983).
Die Überfahrt (reżyseria: Fritz Bornemann, 1984).
Das wirkliche Blau (reżyseria: Christa Mühl, 1986).
Der Aufstand der Fischer von St. Barbara (reżyseria: Thomas Langhoff, 1988).
Der gerechte Richter (reżyseria: Torsten C. Fischer, 2000).
Transit (reżyseria: Christian Petzold, 2018).

Literatura

Monika Melchert: Wilde und zarte Träume. Anna Seghers Jahre im Pariser Exil 1933–1940, Bübül Verlag, Berlin, 2018.
Monika Melchert: Heimkehr in ein kaltes Land. Anna Seghers in Berlin 1947 bis 1952. Verlag für Berlin-Brandenburg, Berlin 2011.
Pierre Radvanyi: Jenseits des Stroms. Erinnerungen an meine Mutter, A.S. Aufbau, Berlin 2005.
Christiane Zehl Romero: Anna Seghers. Eine Biographie 1900–1947. Aufbau, Berlin 2000.
Christiane Zehl Romero: Anna Seghers. Eine Biographie 1947–1983. Aufbau, Berlin 2003.
Christiane Zehl Romero: Anna Seghers. Briefe 1924–1952. Aufbau, Berlin 2008.
Christiane Zehl Romero: Anna Seghers. Briefe 1953–1983. Aufbau, Berlin 2010.
Bernd-Rainer Barth: Seghers, Anna w Wer war wer in der DDR?, 5 wydanie, Berlin 2010.
Sonja Hilzinger: Seghers, Anna w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 24, Duncker & Humblot, Berlin 2010, s. 162–164.

Linki

Biografia Anny Seghers w de.wikipedia.org (online).

: Autor: Roman Penkała