Annette Kolb

Annette Kolb, właściwie Anna Mathilde Kolb (ur. 3 lutego 1870 w Monachium, zm. 3 grudnia 1967 w Monachium) – niemiecka pisarka, tłumaczka, krytyk literacki, autorka licznych esejów o najwybitniejszych francuskich intelektualistach i artystach, działaczka na rzecz pojednania francusko-niemieckiego.(wyznanie katolickie)

Annette Kolb, rysunek węglem Güntera Rittnera, 1965. Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

• Ojciec: Max (1829–1915), projektant ogrodów;
• Matka: Sophie (1840–1915), córka pejzażysty Félixa Danvina (1802–42) i Constance Amélie Lambert (1810–88) z Lille, pianistka z Paryża, uczennica Jacques'a Offenbacha (1819–1880);
• Siostry: Louise (1865–90), pianistka i malarka i Germaine;
• Stan cywilny: panna.

Życiorys

Annette Kolb urodziła się 3 lutego 1870 w Monachium jako córka architekta ogrodów Maxa Kolba (1829–1915) i paryskiej pianistki Sophie Danvin. Jej ojciec był synem z nieprawego łoża późniejszego króla Maksymiliana II (1811–1864) lub księcia Maksymiliana Bawarskiego (1808–1888). W szkole klasztornej salezjanek w Thurnfeld koło Hall in Tirol Annette Kolb uczyła się oprócz języka niemieckiego i francuskiego także język włoski i angielski. Od dwunastego roku życia uczęszczała do renomowanej prywatnej szkoły dla dziewcząt prowadzonej przez Therese Ascher. W salonie literacko-muzycznym matki poznała monachijską śmietankę towarzyską i nawiązała kontakt z literatami, malarzami oraz politykami. Jako córka „dwóch ojczyzn” została pośredniczką między niemiecką i francuską kulturą.

W 1889 roku wydała na własny koszt pierwszą książkę, która nie odniosła sukcesu. Również kolejna publikacja L’Ame aux deux patries (1906) nie uzyskała aprobaty czytelników. Dopiero pierwsza powieść Das Exemplar (1913), za która otrzymała w 1913 roku nagrodę Fontane-Preis, zwróciła na nią uwagę szerszej publiki.

Po wybuchu I wojny światowej Annette Kolb przedstawiała publicznie swoje stanowisko polityczne. W Dreźnie wygłosiła w 1915 roku pierwszą mowę pacyfistyczną, która wywołała zamieszanie. W 1916 opublikowała Listy Niemki-Francuski (Briefe einer Deutsch-Französin), w których wzywała do pojednania i zbliżenia między Francją a Niemcami. W wyniku tego bawarskie ministerium wojny wydało jej zakaz opuszczania kraju, jak również korespondencji. W 1917 udało się jej wyjechać do Berna, gdzie w lutym 1919 uczestniczyła w Międzynarodowym Kongresie Socjalistycznym, podczas którego poznała Kurta Eisnera (1867–1919). Dwa lata później ukazały się jej wspomnienia z szwajcarskiej emigracji Zarastro.

Grób Annetty Kolb na cmentarzu Bogenhausenen w Monachium. Źródło: Wikimedia Commons

W 1919 Kolb wróciła do Niemiec i w 1923 osiadła w we własnym domu w kurorcie Badenweiler. Jej sąsiadem był niemiecko-francuski pisarz René Schickele (1883-1940), z którym połączyła ją przyjaźń. Rozwinęła tutaj działalność publicystyczną, pisała dla „Weltbühne”, „Neues Tagblatt”, „Frankfurter Zeitung” i „Berliner Tageblatt”. Kilka dni po przejęciu władzy przez nacjonalistów w 1933 ponownie emigrowała do Szwajcarii, przebywała w Luksemburgu, Francji i Irlandii, po czym w 1934 roku zamieszkała w Paryżu, gdzie otrzymała francuskie obywatelstwo. Po wkroczeniu w 1940 oddziałów niemieckich do Paryża wyjechała przez Szwajcarię, Hiszpanię i Portugalię do Stanów Zjednoczonych Ameryki i zamieszkała w Nowym Jorku. Z emigracji wróciła w październiku 1945 roku do Paryża, a w 1961 przeniosła się do Monachium.

W 1950 roku przyjęto Annettę Kolb do Bawarskiej Akademii Sztuk Pięknych. Jej starania o poprawę stosunków niemiecko-francuskich uhonorowane zostały m.in. Orderem Zasługi Republiki Federalnej Niemiec (1959), francuskim Orderem Narodowym Legii Honorowej (1961), Bawarskim Orderem Zasługi (1961).

Powieści Annetty Kolb noszą rysy autobiograficzne: Die Schaukel (1934) opisuje dzieciństwo w Monachium, Daphne Herbst (1928) i Das Exemplar (1913) opisują doświadczenia z młodości, Glückliche Reise (1940), Zarastro (1921) i Memento (1960) odnoszą się do okresu emigracji. Biografie Mozart (1937) i Schubert (1941) potwierdzają edukację muzyczną Annetty Kolb.

Ostatnią podróż odbyła w marcu 1967 roku do Izraela, a 3 grudnia tegoż roku zmarła w Monachium. Grób Annety Kalb znajduje się na cmentarzu Bogenhausen.

Dzieła (wybór)

• Kurze Aufsätze, 1899.
• L’Ame aux deux patries, 1906, (zbiór felietonów).
• Das Exemplar, (powieść), 1913.
• Briefe einer Deutsch-Französin, 1917.
• Zarastro. Westliche Tage, (wspomnienia z 1917/18), 1921.
• Wera Njedin, (opowiadania i szkice), 1924.
• Daphne Herbst, (powieść), 1928.
• Die Schaukel, (powieść), 1934.
• Mozart. Sein Leben, (biografia), 1937.
• Schubert. Sein Leben, (biografia), 1941.
• Memento, (wspomnienia z emigracji), 1960.
• Zeitbilder, (wspomnienia z lat 1906-1964, 1964.

Literatura

• Häntzschel, Hiltrud, "Kolb, Annette" w: Neue Deutsche Biographie 12 (1979), s. 438-440; URL: https://www.deutsche-biographie.de/pnd118713698.html#ndbcontent