Karl Gottlob von Anton

Karl Gottlob Anton (od 1802 von Anton; ur. 23 lipca 1751 w Lubaniu na Dolnym śląsku, zm. 17 listopada 1818 w Görlitz) – niemiecki prawnik, polityk, historyk oraz członek i od 1817 do 1818 prezydent Górnołużyckiego Towarzystwa Naukowego (niem. Oberlausitzische Gesellschaft der Wissenschaften). (wyznanie luterańskie)

Karl Gottlob Anton (1751–1818)
Karl Gottlob Anton.
Źródło: Wikimedia Commons 

Genealogia

  • Ojciec: Gottlob Anton, kupiec;
  • Matka: Christiane Rosine Richter;
  • Ożenił się: 1) w Görlitz 16 kwietnia 1776 z Johanne Christiane Meissner, 2) 18 maja 1812 z Ernestine Antoinette Irmgard Khiesewetter (Kiesenwetter); bezdzietny.

Życiorys

Karl Gottlob von Anton pochodził z rodziny kupieckiej. Od 1770 r. studiował prawo na uniwersytecie w Lipsku, gdzie w 1774 r. uzyskał tytuł magistra filozofii i w następnym roku tytuł doktora prawa. W 1775 r. zamieszkał w Görlitz, gdzie pracował jako adwokat. W tym czasie napisał liczne rozprawy oraz eseje prawnicze i historyczne m.in. Geschichte der teutschen Landwirtschaft von den ältesten Zeiten bis Ende des 15. Jahrhunderts (Historia niemieckiego rolnictwa od najstarszych czasów do końca XV wieku, 3 części 1799—1802), Geschichte des Tempelherren-Ordens (Historia zakonu templariuszy, 1779). W 1779 r. był współzałożycielem Górnołużyckiego Towarzystwa Naukowego (niem. Oberlausitzische Gesellschaft der Wissenschaften). W 1797 r. został senatorem w Görlitz. Jako delegat rady miejskiej był od 1806 r. ławnikiem sądowym dzięki czemu wywarł silny wpływ na życie duchowe Łużyc.

Jego prace wykazują wyśmienitą znajomość języka i kultury łużyckiej. W okresie oświecenia dokonał dzięki prowadzonym badaniom i talentowi organizacyjnemu istotnego wkładu do rozwoju sorabistyki i stworzył podstawy slawistyki w Niemczech. Jego Geschichte der teutschen Landwirtschaft von den ältesten Zeiten bis Ende des 15. Jahrhunderts (Historia niemieckiego rolnictwa od najstarszych czasów do końca XV wieku) wyznaczyła kierunek wszystkim późniejszym badaniom. Historia prawa zainspirowana została jego opracowaniami dotyczącymi krytycznego wydania prawa zwyczajowego Zwierciadło saskie (niem. Sachsenspiegel) i Auctor vetus de beneficiis. Już w 1777 roku zażądał porównania struktury gramatycznej języków dla uznania ich relacji i rozważenia strony koncepcyjno-przedmiotowej w derywatach etymologicznych. Na tej podstawie można uznać Karla Gottloba von Antona za twórcę „lingwistycznej paleontologii”. Na tym polu osiągnął godne uwagi rezultaty szczególnie w zakresie badania początków dawnych Słowian.

Karl Gottlob von Anton zmarł 17 listopada 1818 w Görlitz i został pochowany na cmentarzu Nikolaikirchhof.

Dzieła (wybór)

  • Geschichte des Tempelherren-Ordens (Historia zakonu templariuszy), 1779.
  • Uebersetzung der Germania des Tacitus mit Commentar (Tłumaczenie Germanii Tacyta z komentarzem), 1781.
  • Untersuchung über das Geheimnis und die Gebräuche der Tempelherren (Badanie tajemnicy i obyczajów templariuszy), 1782.
  • Erste Linien eines Versuches über der alten Slawen Ursprung, Sitten, Gebräuche, Meinungen und Kenntnisse (Próby na temat pochodzenia dawnych Słowian, obyczajów, nawyków, poglądów i wiedzy). Leipzig 1783–1789.
  • An die Oekonomen, von einem Oekonomen (Dla ekonomistów, od ekonomisty), 1786.
  • Geschichte der teutschen Nazion (Historia nacji niemieckiej). Leipzig: Göschen, 1793.
  • Über Sprache in Rüksicht auf Geschichte der Menschheit (O języku w odniesieniu do historii ludzkości). Görlitz 1799.
  • Geschichte der teutschen Landwirtschaft von den ältesten Zeiten bis Ende des 15. Jahrhunderts (Historia niemieckiego rolnictwa od najstarszych czasów do końca XV wieku), 3 części 1799—1802.

Literatura

  • Emil Julius Hugo Steffenhagen: „Anton, Karl Gottlob von” w: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 1, Duncker & Humblot, Leipzig 1875, s. 497 (online).