Anton Marty


Anton Marty (ur. 18 października 1847 w Schwyz; zm. 1 października 1914 w Pradze) – szwajcarski filozof i nauczyciel akademicki. (wyznanie katolickie)

Genealogia


  • Ojciec: Jacob Josef Alois (1806–70), szewc w Schwyz;
  • Matka: Elisabeth z domu Reichlin (1810–88) z Steinerbergu;
  • Rodzeństwo: 10 rodzeństwa m.in. Martin (1834–1896), Johann (1840–1901).

Życiorys


Anton Marty ukończył szkołę kolegialną w Einsiedeln, po czym w latach 1864-67 uczył się w seminarium duchownym w Moguncji. W Würzburgu od 1868 do 1869 studiował filozofię u Franza Brentano (1838–1917), którego stał się najwierniejszym uczniem i przyjacielem. W 1869 został profesorem filozofii w Kollegium Maria Hilf w Schwyz. W 1870 otrzymał święcenia kapłańskie. Wzorem swojego nauczyciela Franza Brentano, zrezygnował z urzędu duchownego, po ogłoszeniu w 1873 dogmatu o nieomylności papieża. Opuścił Schwyz i udał się do Getyngi, gdzie doktoryzował się w 1875 u Rudolfa Hermanna Lotze (1817–1881) dysertacją pt. Kritik der Theorien über den Sprachursprung (Krytyka teorii o pochodzeniu języka). W tym samym roku został powołany na uniwersytet w Czerniowcach na Ukrainie. Jako profesor zwyczajny przeniósł się w 1880 na uniwersytet niemiecki do Pragi, gdzie jego wykładów o kwestiach podstawowych filozofii opisowej Grundfragen der deskriptiven Psychologie słuchał w 1902 Franz Kafka (1883–1924). Tam był dziekanem w 1890 i od 1895 do 1897 rektorem uniwersytetu. Z powodów zdrowotnych musiał w 1913 zakończyć działalność akademicką.

Jako przeciwnik filozofii Immanuela Kanta (1724–1804) i zwolennik Johanna Gottfrieda Herdera (1744–1803), zajmował się przede wszystkim kwestiami języka i jego filozofią, o czym świadczy jego główne dzieło Untersuchungen zur Grundlegung der allg. Grammatik und Sprachphilosophie (1908, Badanie dotyczące podstaw gramatyki ogólnej i filozofii języka). Studia Antona Martyego związane z funkcją języka miały duży wpływ na Karla Bühlera (1879–1963) i Edmunda Husserla (1859–1938).

Dzieła (wybór)


  • Ueber den Ursprung der Sprache. Stuber, Würzburg 1875.
  • Die Frage nach der geschichtlichen Entwicklung des Farbensinnes. Gerold, Wien 1879.
  • Untersuchungen zur Grundlegung der allgemeinen Grammatik und Sprachphilosophie. Niemeyer, Halle an der Saale 1908.
  • Zur Sprachphilosophie. Die „logische“, „lokalistische“ und andere Kasustheorien. Niemeyer, Halle an der Saale 1910.
  • Raum und Zeit. Aus dem Nachlass herausgegeben von Josef Eisenmeier, Alfred Kastil, Oskar Kraus. Niemeyer, Halle an der Saale 1916.

Literatura


  • Reinhard Fabian: Marty, Anton w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 16, Duncker & Humblot, Berlin 1990, ISBN 3-428-00197-4, s. 314 f. (online).

Linki


  • Christine Gehrig-Straube: Marty, Anton w Historisches Lexikon der Schweiz (HLS).