Paul Anton

Paul Anton (ur. 12 lutego 1661 r. w Hirschfelde na Górnych Łużycach; zm. 19 października 1730 r. w Halle (Saale)) - niemiecki teolog luterański.

Paul Anton. Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Johannes Anton, kupiec w Hirschfelde; matka Elisabeth z domu Schwarzbach; - ożenił się 19 listopada 1689 r. w Lipsku z Johanną Elisabeth, najstarszą córką profesora teologii Johannesa Oleariusa (1639-1713); małżeństwo było bezdzietne.

Życiorys

Paul Anton uczęszczał do szkoły w Türchau i gimnazjum w Zittau (pol. Żytawa), po czym od 1680 r. studiował teologię ewangelicką na uniwersytecie w Lipsku. W 1681 r. poznał we Frankfurcie nad Menem Filipa Jakuba Spenera (1635-1705), który wywarł na niego duży wpływ. 16 stycznia 1682 r. nabył tytuł magistra, w 1683 r. habilitował się i końcem roku został członkiem kolegium książęcego. W 1686 r. założył razem z Augustem Hermannem Francke (1663-1727) Collegium philobiblicum, które uchodzi za zalążek lipskiego pietyzmu.

W 1687 r. Paul Anton towarzyszył elektorowi Saksonii Fryderykowi Augustowi I (późniejszemu królowi Polski Augustowi II Mocnemu (1670-1733)) jak nadworny kaznodzieja w podróży do Francji, Hiszpanii, Portugalii i Włoch. Po powrocie w 1689 r. został superintendentem w Rochlitz (Saksonia), w 1693 r. nadwornym kaznodzieją w Eisenach, w 1695 r. profesorem na uniwersytecie w Halle, któremu nadał szczególny charakter razem z Francke i Joachimem Justusem Breithauptem (1658-1732). W 1709 r. został inspektorem kościelnym w Saalekreis (pol. okręg Saal).

Mocniej niż inni pietyści z Halle podkreślał silną więź z luterańskimi księgami wyznaniowymi. Jego pośmiertnie wydane pismo »Collegium antitheticum« (1732) sugeruje szukanie korzeni herezji we własnym sercu.

Dzieła (wybór)

• Diss. de philosophia epictetica. 1681.
• Diss. de scris gentilium processibus. 1684.
• Diss. de vera et falsa doctrina recte dignuscenda. 1699.
• Sendschreiben an einen sächsischen Theologum vom wahren thätigen Glauben. 1699.
• Vermahnung an die Beichtkinder. 1700.
• Commentatio Theologica De Analogia Fidei. 1724.
• Ausfuehrlichere exegetische und ascetische Abhandlung der letzten Reden des sterbenden Jesu. 1735.
• Harmonische Erklarung der Heiligen vier Evangelisten, mit vielen Anmerckungen erläutert nebst vollständigen Registern. 1737.

Literatura

• Johann Jakob Herzog: „Anton, Paul.” W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 1, Duncker & Humblot, Leipzig 1875, s. 498 (online).
• Friedrich Wilhelm Hopf: „Anton, Paul.” W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 1, Duncker & Humblot, Berlin 1953, ISBN 3-428-00182-6, s. 319 (online).
• Friedrich Wilhelm Bautz: Paul Anton. W: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Tom 1, Bautz, Hamm 1975, s. 190.

Linki

• Pisma Paula Antona i o nim, w: Katalog der Deutschen Nationalbibliothek.

Ten artykuł jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.