Armin Knab

Armin Knab (ur. 19 lutego 1881 w Neuschleichach, dzisiaj część Oberaurach, Dolna Frankonia; zm. 23 czerwca 1951 w Bad Wörishofen) – niemiecki prawnik, muzyk i kompozytor. (wyznanie katolickie)

Armin Knab

Popiersie Armina Knaba z Gimnazjum im. Armina Knaba w Kitzingen.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

  • Ojciec: Franz (1852–1926), nauczyciel w Kitzingen;
  • Matka: Barbara (1854–1927), córka szklarza Johanna Hergenrödera w Arnstein;
  • Żona: od 1934 Paula Yvonne (ur. 1892, wyznanie ewangelickie), córka hurtownika Oswalda Herrmanna w Paryżu;
  • Dzieci: bezdzietny.

Życiorys

Armin Knab wychowywał się w muzykalnej rodzinie w Kitzingen. Od 1897 roku uczył się jako gimnazjalista w szkole muzycznej w Würzburgu teorii muzyki u Maxa Meyer-Olberslebena (1850–1927). Od 1900 roku studiował prawo i muzykologię na uniwersytetach w Würzburgu i Monachium. W 1901 roku wystawił po raz pierwszy własne utwory chórowe i orkiestrowe. W 1904 roku uzyskał w Würzburgu stopień doktora prawa, po czym praktykę prawniczą odbywał w Kitzingen i Augsburgu. W 1907 roku zdał w Würzburgu drugi egzamin prawniczy.

Pierwsze pieśni na głos i fortepian skomponował w 1903 roku. W latach 1904–05 stworzył 18 pieśni do tekstów Richarda Dehmela, Stefana George i Alfreda Momberta. Po nieudanych próbach potwierdzenia i uzyskania muzycznej zachęty w 1906 u Maxa Regera, w 1908 u Alexandra von Zemlinskyego i Arnolda Schönberga w Wiedniu, wstąpił w lecie 1908 roku do bawarskiej służby państwowej. Tłumienie powołania artystycznego przez wymuszone wykonywania zawodu prawniczego doprowadziło u Knaba do kryzysu psychicznego, którego przezwyciężenie trwało kilka lat i zaowocowało wydanym anonimowo w 1913 roku pismem Moje pieśni (Meine Lieder). W latach 1913–26 żył jako sędzia w sądzie rejonowym w Rothenburgu ob der Tauber, gdzie wrócił do komponowania. Około 1920 roku przyłączył się do kręgów młodzieżowego szkolnego ruchu muzycznego. Uznano go za prekursora kultury muzycznej opartej na muzyce ludowej i chóralnej, muzyce i tańcu, wspólnym muzykowaniu, kultywowaniu starej muzyki i ożywianiu starych instrumentów. Po zamieszkaniu w Würzburgu w 1927, gdzie został radcą sądu krajowego, w centrum uwagi Armina Knaba znalazły się obok muzyki instrumentalnej także kantaty kameralne.

Dopiero jako 53-latek mógł Armin Knab odejść ze stanowiska sędziego i całkowicie poświęcić się muzyce. W 1934 roku powołano go jako docenta teorii muzyki i kompozycji do Staatliche Hochschule für Musikerziehung und Kirchenmusik w Berlinie-Charlottenburg, gdzie w następnym roku awansował na profesora. W 1940 roku otrzymał Nagrodę im. Maxa Regera. Po zbombardowaniu w 1943 roku jego mieszkania w Berlinie, zrezygnował ze stanowiska i wrócił do Würzburga. W wyniku ewakuacji na zamek w Wässerndorf stracił resztę dobytku podczas jego zniszczenia w 1945 roku. W następnych latach ponownie komponował pieśni, choć na całe jego aktualne życia cień rzucał brak mieszkania. Również powołanie w 1948 roku do Wyższej Szkoły Muzycznej w Stuttgarcie nie powiodło się z powodu kwestii mieszkaniowej. Gdy wreszcie wiosną 1951 roku otrzymał mieszkanie w Würzburgu, jego siły życiowe były na wyczerpaniu. Zmarł 23 czerwca 1951 w czasie pobytu w kurorcie w Bad Wörishofen. Jego grób znajduje się na Starym Cmentarzu (Alter Friedhof) w Kitzingen.

Dzieła (wybór)

Armin Knab znany jest przede wszystkim jako autor 180 pieśni solowych z towarzyszeniem fortepianu (m.in. Naturlieder, 1929; Eichendorff-Lieder, 1930; 12 Goethe-Lieder, 1949), chórowych i oratoriów. Poza tym skomponował muzykę do wierszy Goethego, Hölderlina, Josepha von Eichendorffa, Richarda Dehmela, Stefana George i Alfreda Momberta. Dużą wagę przywiązywał do zastosowania dawnych instrumentów muzycznych, dawnej muzyki ludowej oraz do propagowania śpiewu a-cappella (ponad 250 kompozycji chórowych, m.in. Alte Marienlieder für Frauenchor, 1927). Do końca pozostał wierny swoim zasadom związanym z tonalnością i prymatem melodii (Vater unser [Ojcze nasz] i Englischen Gruß [Ave Maria] na głos i organy, 1951). Ponadto napisał 8 kantat, 40 utworów instrumentalnych, wśród nich:

  • Klaviersonate (Sonata fortepianowa), 1929,
  • Ländliche Tänze für Streichquartett (Tańce wiejskie na kwartet smyczkowy), 1932,
  • Klavierchoräle (Chorały na fortepian), 1934,
  • 7 chorałów organowych, 1941.

Literatura

Artykuł jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.