Rudolf Arnheim

Rudolf Arnheim (ur. 15 lipca 1904 w Berlinie; zm. 9 czerwca 2007 w Ann Arbor, Michigan) – pochodzenia żydowskiego niemiecko-amerykański medioznawca, psycholog sztuki i współzałożyciel nowoczesnej pedagogiki sztuki. Pisma Arnheima przyporządkowane są do nauki o sztuce, medioznawstwa, estetyki (filozofia) i psychologii (teoria postaci, psychologia postaci). Jego najwybitniejsze prace dotyczą teorii filmu, mediów, architektury, nauki o sztuce i pedagogiki sztuki.

Rudolf Arnheim
Rudolf Arnheim.
Źródło: Wikimedia Commons

Życiorys i twórczość

Rudolf Arnheim urodził się 15 lipca 1904 roku w żydowskiej rodzinie w Berlinie jako syn Georga Arnheima, właściciela małej wytwórni fortepianów. Wcześnie zaczął rysować i interesować się sztuką. Mając około 15 lat zainteresował się psychoanalizą. Na uniwersytecie w Berlinie studiował psychologię eksperymentalną i filozofię, a oprócz tego dodatkowo historię sztuki i muzykę. W 1928 rok doktoryzował się u założycieli berlińskiej teorii postaci (Gestalt) Maxa Wertheimera, Wolfganga Köhlera i Kurta Lewina.

Od 1925 roku był współpracownikiem, a od 1928 do 1933 redaktorem kulturalnym i krytykiem filmowym w założonym przez Siegfrieda Jacobsohna (1881–1926) tygodniku „Die Weltbühne”, gdzie współpracował także z Kurtem Tucholskym (1890–1935) i Carlem von Ossietzky (1889–1938). Jesienią 1932 roku napisał artykuł w „Berliner Tageblatt” o istocie Charlie Chaplina i wąsach Adolfa Hitlera oraz wpływie nosa na charakter ludzki. Ponieważ jego książka Film jako sztuka (Film als Kunst) została wycofana z obiegu po przejęciu władzy przez nacjonalistów, za radą przyjaciół zamieszkał w sierpniu 1933 w Rzymie. Tam pracował do 1937 roku nad obszerną encyklopedią filmu. Ponadto był współredaktorem czasopisma filmowego „Intercine und Cinema”. W 1939 roku emigrował do Londynu, gdzie pracował jako tłumacz dla BBC. W następnym roku przeprowadził się do Nowego Jorku.

Do 1942 roku miał stypendium Rockefeller w Biurze Badań Radiowych i stypendium Guggenheima na „Przełożenie teorii postaci na sztuki wizualne”. W latach 1942–69 uczył psychologii sztuki w New School for Social Research i od 1943 do 1966 w Sarah Lawrence College w Nowym Jorku. W 1959/60 przebywał w Japonii. W 1968 roku został profesorem psychologii sztuki w Carpenter Center for the Visual Arts Uniwersytetu Harwardzkiego. Od 1974 do 1984 był wykładowcą psychologii sztuki w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Michigan w Ann Arbor, gdzie poświęcił się działalności naukowej i pisarskiej.

Rudolf Arnheim zmarł 9 czerwca 2007 roku, w wieku 102 lat.

Dzieła (wybór)

  • Głos z galerii. 25 małych esejów dotyczących kultury współczesnej (Stimme von der Galerie. 25 kleine Aufsätze zur Kultur der Zeit). Benary, Berlin 1928 (nowe wydanie Philo, Berlin 2004).
  • Eksperymentalno-psychologiczne badanie dotyczące problemu ekspresji (Experimentell-psychologische Untersuchungen zum Ausdrucksproblem) (Diss.) 1928.
  • Film jako sztuka Film als Kunst). Berlin: Ernst Rowohlt 1934 (nowe wydania: 1974, 1979, 2002).
  • Radio. London: Faber & Faber 1936.
  • Sztuka i percepcja wzrokowa. Psychologia twórczego oka (Art and Visual Perception: A Psychology of the Creative Eye) Berkeley & Los Angeles: University of California Press UCP 1954.
  • Guernica Picasso. Geneza malarstwa (Picassos Guernica. Genesis of a Painting). 1962.
  • Myślenie wzrokowe (Visual Thinking). 1969.
  • Entropia i sztuka (Entropy and Art). 1971.
  • Myślenie obrazowe. Jedność obrazu i pojęcia (Anschauliches Denken. Zur Einheit von Bild und Begriff). 1972 (nowe wydanie: 1996).
  • Dynamika formy architektonicznej (The Dynamics of Architectural Form). Berkeley & Los Angeles: University of California Press 1977.
  • Myśli na temat edukacji artystycznej (Thoughts on Art Education. Los Angeles: Getty Center for Education, 1990.

Linki

Autor: Roman Penkała