Artur Kutscher

Artur Heinrich Theodor Christoph Kutscher (ur. 17 lipca 1878 w Hanowerze; zm. 29 sierpnia 1960 w Monachium) – niemiecki literaturoznawca i teatrolog. (wyznanie ewangelickie)

Artur Kutscher
Artur Kutscher.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

  • Ojciec: Carl (1839–89), nauczyciel, kierownik kliniki językowej, rozwinął skuteczne leczenie jąkania, pochodził z rodziny górniczej w Clausthal;
  • Matka: Eleonore Zieseniß (1855–1938), pochodziła z chłopskiej i karczmarskiej rodziny w Hanowerze;
  • Ożenił się: 1) w 1907 z Gertrud Schaper, 2) w 1916 z Betty Pachtner;
  • Dzieci: córka z pierwszego małżeństwa oraz syn (zginął na wojnie) i 3 córki z drugiego małżeństwa.

Życiorys

Artur Kutscher studiował literaturoznawstwo w Monachium (od 1899) u Franza Munckera (1855–1926), Hermanna Paula (1846–1921) i Romana Woernera (1863–1945), następnie w Kilonii (1900) i Berlinie oraz ponownie w Monachium, gdzie zaprzyjaźnił się z Frankiem Wedekindem (1864–1918) i Otto Falckenbergiem (1873–1947). W 1904 został doktorem filozofii dzięki dysertacji pt. Das Naturgefühl in Goethes Lyrik bis zur Ausgabe der Schriften von 1789 (1906). Po rocznej służbie wojskowej w Hanowerze pracował dla wydawanych przez Hermanna Lönsa (1866–1914) dodatków do gazet Heimat i Kunst und Literatur. Löns należał do jego kręgu przyjaciół podobnie jak odmienny Max Halbe (1865–1944). W 1907 habilitował się na uniwersytecie w Berlinie z zakresu literaturoznawstwa pismem pt. Friedrich Hebbel als Kritiker des Dramas. Seine Kritik und ihre Bedeutung (Friedrich Hebbel jako krytyk dramatu. Jego krytyka i jej znaczenie, 1907). W tym samym roku został Privatdozentem na uniwersytecie w Monachium, gdzie w 1915 awansował na profesora nadzwyczajnego, ale nigdy nie został profesorem zwyczajnym.

Artur Kutscher propagował tezę, że teatr należy pojmować w pierwszej kolejności mimicznie, a nie literacko: „W mimice tkwi istota teatralnego wyrazu sztuki, a nie w logice.” Od 1900 domagał się stworzenia nowej dyscypliny naukowej „teatrologii”. Prowadzone przez niego ćwiczenia „Übungen zur Theaterkritik an Hand des Spielplans” przyciągały nie tylko fachowców, lecz także studentów z wszystkich fakultetów. W 1908 założył seminarium „Kutscher-Seminar“ z którego wyszli liczni praktycy teatralni m.in. Erwin Piscator (1893–1966), Helmut Käutner (1908–1980), Hans Schweikart (1895–1975), Hugo Hartung (1902–1972) i August Everding (1928–1999). Do grona jego uczniów należeli także pisarze tacy jak Klabund (1890–1928), Bertolt Brecht (1898–1956), Hanns Johst (1890–1978) i Manfred Hausmann (1898–1986). Podczas organizowanych przez Artura Kutscherę wieczorów autorskich swoje prace czytali: Thomas (1875–1955) i Heinrich Mann (1871–1950), Stefan Zweig (1881–1942), Georg Kaiser (1878–1945), Karl Joseph Wolfskehl (1869–1948), Joachim Ringelnatz (1883–1934), Rudolf G. Binding (1867–1938), Herbert Eulenberg (1876–1949), Bruno Frank (1887–1945) i Isolde Kurz (1853–1944).

Razem z pisarzem Karlem Henckellem (1864–1929) i ilustratorem Hubertem Wilmem (1887–1953) założył w 1911 towarzystwo „Junge Krokodil“. W czasie I wojny światowej był na froncie wschodnim, gdzie zebrał żołnierskie pieśni i napisał Dziennik wojenny (Kriegstagebuch, 2 tomy, 1915). Po śmierci Franka Wedekinda (1864–1918) uporządkował jego spuściznę i napisał trzytomową jego biografię Frank Wedekind, Sein Leben und seine Werke (Frank Wedekind. Jego życie i dzieło, 1922), w której wyłożył walkę Wedekinda przeciw mieszczaństwu i wskazał na mimiczną jakość jego dramatów. W 1926 założył „Institut für Theaterkunde“ (Instytut Teatrologiczny).

Po przejęciu władzy przez nacjonalistów podpisał w 1933 akt lojalności profesorów wobec Adolfa Hitlera (1889–1945), a w 1942 wstąpił do NSDAP. Po wojnie został usunięty w 1945 ze stanowiska profesora, ale wkrótce został nim ponownie. W 1951 przeszedł w stan spoczynku. W 1958 został odznaczony Wielkim Krzyżem Zasługi Republiki Federalnej Niemiec.

Dzieła (wybór)

  • Die Kunst und unser Leben, 1909.
  • Frank Wedekind. Sein Leben und seine Werke, 3 tomy, 1922.
  • Das Salzburger Barocktheater, 1924.
  • Grundriß der Theaterwissenschaft, 2 tomy, 1932–36.
  • Die Comédia dell'arte und Deutschland, 1955.
  • Der Theaterprofessor. Ein Leben für die Wissenschaft vom Theater, 1960. (autobiografia)

Literatura

  • Eva-Suzanne Bayer-Klötzer: Kutscher, Artur w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 13, Duncker & Humblot, Berlin 1982, ISBN 3-428-00194-X, s. 346 f. (online).

Linki