August Friedrich Sack

August Friedrich Wilhelm Sack (ur. 4 lutego 1703 r. w Harzgerode; zm. 22 kwietnia 1786 r. w Berlinie) - niemiecki filozof, teolog ewangelicko-reformowany i pisarz.

August Friedrich Sack
August Friedrich Sack.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Daniel Sack (1671-1761), burmistrz Harzgerode; matka Luise Voigt (Vogt) (ur. ok. 1695 - zm. 1741); - ożenił się 1) w 1732 r. z Susanne Cardel (1706-1733), 2) w 1737 r. z Marie Garrigues (1715-1787); miał 7 dzieci m.in. córkę Antoinette i syna Friedricha Samuela Gottfrieda.

Życiorys

Od piętnastego roku życia August Friedrich Sack uczęszczał do gimnazjum w Bernburgu i Zerbst, a w 1722 r. immatrykulował na uniwersytet we Frankfurcie nad Odrą, aby studiować tam teologię ewangelicko-reformowaną m.in. u Paula Ernsta Jablonskiego. Po ukończeniu studiów rozpoczął pracę ochmistrza w domu pastora zboru francuskiego w Szczecinie Mauclerc, gdzie uczył jego bratanka i młodego pana von Milzonneau, ktoremu musiał towarzyszyć w 1726 r. podczas studiów we Frankfurcie. W wolnym czasie studiował historię Kościoła i zaczął prowadzić kazania zarówno w języku niemieckim i francuskim. Jeszcze w tym samym roku zrezygnował z tej pracy i udał się do Holandii. Mieszkał w domu uczonego Jeana Barbeyraca, który wywarł decydujący wpływ na dalszy jego rozwój. Na życzenie rodziców wrócił do domu i przyjął posadę guwernera młodego księcia von Hessen-Homburg i przebywał na zamku Hötersleben koło Magdeburga. W tym okresie ambitnie studiował pisma Christiana Wolffa. W czerwcu 1731 r. został trzecim kaznodzieją w niemieckim zborze reformowanym w Marburgu, ale wcześniej musiał zdać egzamin w Halle i być ordynowanym. Jego kazania wzbudziły wielkie uznanie, co skłoniło go do ich wydania w 1735 r. i kolejnych w 1736r. W 1737 r. został pierwszym kaznodzieją w swoim zborze, w 1738 radcą konsystorza i inspektorem Kościoła reformowanego w Księstwie Magdeburskim.

Zainspirowany działaniami pietystów z Halle założył w Magdeburgu sierociniec i dom dla ubogich dla zboru niemieckiego i walońskiego. Działanie to było hojnie wspierane przez oba zbory i króla. Podobne były jego działania w Berlinie, gdzie założył szpital przy katedrze i dom opieki, który zapewniał mieszkanie osobom z małą rentą. W tym mieście jego działalność znalazła szczytowy punkt.

w 1740 r. w Berlinie wygłosił próbne kazanie przed królem Fryderykiem Wilhelmem I, co przyniosło mu powołanie na trzeciego kaznodzieję dworu i do katedry. 1 czerwca objął swój urząd. W 1744 r. nowy król Fryderyk Wilhelm II mianował go członkiem Pruskiej Akademii Nauk i w 1750 nadradcą konsystorza. W następnym roku został wizytatorem ewangelicko-reformowanego gimnazjum Joachimsthal w Berlinie. Na początku wojny siedmioletniej przeprowadził się z dworem do twierdzy Magdeburg i uczył oraz konfirmował tam następcę tronu.

August Friedrich Sack troszczył się szczególnie o edukację młodych teologów i w związku z tym wydał liczne pisma teologiczne. Jako przełożony wszystkich kandydatów ewangelicko-reformowanych próbował w osobistych kontaktach oddziaływać na ich wewnętrzne życie, jak również na ich teologiczne i praktyczne wykształcenie. Niektórzy z nich, którzy sobie tego życzyli, przychodzili w niedzielę po kazaniu do niego do domu, aby omówić z nim kwestie naukowe i duchowne. Przestrzegał ich przed głoszeniem suchej dogmatyki i uczonej egzegezy i próbował im uzmysłowić wielką różnicę między uczoną teologią, a praktyczną religią. Wśród kandydatów na teologów szerzył idee tolerancji religijnej. Po radę do niego udawali się także kandydaci luterańscy, którym również potrafił poświęcić swój czas. Będąc członkiem wysokich urzędów kościelnych swoje idee tolerancji również w tym gronie szerzył. Był zwolennikiem unii ewangelickiej, której powstania jednak nie dożył. Pod wpływu sporu z Johannem Bernhardem Basedowem i ataku na ewangelików reformowanych, który wywołał w 1764 r. znany pastor luterański Johann Melchior Goeze napisał w 1768 r. pismo Ein Wort zu seiner Zeit von einem christlichen Juristen, w którym wypowiedział się przeciw scholastyce protestanckiej, literalnemu przywiązaniu do pism wyznaniowych, niedocenieniu wyższych autorytetów Pisma Świętego, jak również fanatycznemu odrzuceniu religii naturalnej i skorygowanym wymaganiom rozumu względem kształtu chrześcijańskiej nauki. Przy tej okazji wyraźnie też napisał o kwestii unii obu kościołów protestanckich. Polecił w interesie rozpowszechnienia prawdziwego chrześcijańskiego poglądu, nie wychodzić z odziedziczonej kłótliwej wyznaniowej teologii, ale oprzeć się indyferentyzmie religijnym. Unia wydaje się mu kontynuacją pracy reformatorskiej i jest połączona z wykształceniem lepszej teologii, która uważa Słowo Boże "za jedyną maksymę wiary".

Długa i ciężka choroba utrudniła mu czasowo sprawowanie urzędu i dopiero po pobycie w kurorcie kontynuował pracę. W 1777 r. miał okazję przeżyć powołanie swojego syna z drugiego małżeństwa na kaznodzieję dworu i katedry. 27 sierpnia 1780 r. zrezygnował z funkcji duszpasterza w katedrze. August Friedrich Sack zmarł 22 kwietnia 1786 roku.

Dzieła (wybór)

  • Predigten über verschiedene wichtige Wahrheiten zur Gottseeligkeit., 1757.

Literatura

Linki