August Wilhelm Schlegel

August Wilhelm Schlegel (od 1812 roku von Schlegel; ur. 8 września 1767 roku w Hanowerze; zm. 12 maja 1845 roku w Bonn) - niemiecki historyk literatury, tłumacz, pisarz, poeta, filolog i językoznawca. Wspólnie z żoną Caroline Schlegel, bratem Friedrichem Schlegelem, jego żoną Dorothea Schlegel, Johannem Gottliebem Fichte, a później także z Ludwigiem Tieckiem oraz Novalisem ukształtował nową „szkołę romantyczną”. Jako tłumacz największe uznanie zyskał dzięki przetłumaczeniu 17 sztuk Wiliama Szekspira. (wyznania ewangelickiego)

August-Wilhelm-von-Schlegel
August Wilhelm Schlegel.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec: Johann Adolf Schlegel (1721-1793), pedagog i pastor; matka: Erdmuthe Hübsch (1735-1811); brat: Friedrich (1772-1829); - ożenił się z 1) w 1796 roku z wdową Caroline z domu Michaelis (1763–1809, rozwiódł się w 1803 roku), 2) w 1818 roku z Sophie (1791–1847), córką Heinricha Paulusa (1761-1851), małżeństwo zostało anulowane; bezdzietny.

Życiorys

Od 1786 roku August Wilhelm Schlegel studiował w Getyndze teologię, ale pod wpływem Christiana Gottloba Heyne poświęcił się filologii. Poznał tam Gottfrieda Augusta Bürgera, który stał się jego mentorem. W latach 1791-1795 pracował jako nauczyciel domowy u bankiera Henry Muilmana w Amsterdamie. W 1795 roku osiadł w Jenie, gdzie skupił się wokół niego krąg, do którego należeli: jego brat, Caroline Schlegel, Novalisa, Dorothea Schlegel i Friedrich Wilhelm Joseph von Schellinga. Grupa ta stała się obok Heidelbergu najważniejszą siłą wczesnego nurtu romantycznego.

Od 1798 roku był profesorem filozofii na uniwersytecie w Jenie. W latach 1796-1800 napisał około 300 artykułów i recenzji z zakresu historii literatury i sztuki, filologii i historii, które ukazały się w „Jenaische Allgemeine Literaturzeitung ” i w „Musenalmanach” wydawanym przez Friedricha Schillera. Do momentu zerwania z Schillerem w 1797 roku dokonał licznych tłumaczeń do jego czasopisma „Die Horen”. Razem z bratem Friedrichem wydawał czasopismo „Athenäum” (3 tomy, 1797-1800), które stało się najważniejszą platformą programową romantyzmu.

Do tego dochodzą jego studia porównawcze i tłumaczenia z języka greckiego, łacińskiego, włoskiego, hiszpańskiego, portugalskiego, francuskiego i angielskiego. W 1801 roku podążył za bratem do Berlina, gdzie prowadził publiczne wykłady o literaturze i sztuce „Über schöne Litteratur und Kunst” (3 tomy, 1884) oraz współpracował z założonym przez brata w 1802 roku w Paryżu czasopismem „Europa” (1803-1805).

W latach 1804-1817 August Wilhelm Schlegel mieszkał u Madame de Staël w Coppet w Szwajcarii, gdzie pełnił funkcję doradcy i wychowawcy jej syna Alberta oraz towarzyszył jej w licznych podróżach po Europie. W 1808 roku prowadził ponownie publiczne wykłady w Wiedniu o sztuce dramatycznej i literaturze „Über dramatische Kunst und Litteratur” (3 tomy 1809-1811), które razem z pismem „Comparaison entre la Phèdre de Racine et celle d'Euridipe” (1807) skierowanym przeciwko najważniejszym zasadom francuskiego teatru klasycznego w istotny sposób przyczyniły się do rozpowszechnienia idei niemieckiego romantyzmu we francuskim i angielskim życiu intelektualnym.

W 1818 roku August Wilhelm Schlegel został powołany na uniwersytet w Bonn, gdzie do śmierci pracował jako profesor literatury i historii sztuki. Prowadzone przez niego od 1814 roku badania literatury napisanej sanskrytem zaowocowały wydaniem „Indische Bibliothek” (3 tomy, 1823-1830), do którego były dołączone wprowadzenie w języku łacińskim i tłumaczenia głównych indyjskich dzieł.

Wraz z wiekiem stawał się często celem krytyki np. swojego byłego ucznia Heinricha Heine, który szydził z jego małżeństwa z Sophie Paulus. Prowadzony w 1827 r. w Berlinie wykład o teorii i historii sztuk pięknych zakończył się niepowodzeniem. Rozłam, który powstał między nim a bratem Friedrichem stał się nie do przezwyciężenia i doprowadził w 1828 r. do ich publicznego zdystansowania się. W 1841 r. podróżował ostatni raz do Berlina z okazji wydania pisma Fryderyka Wielkiego.

August Wilhelm Schlegel zmarł 12 maja 1845 roku w Bonn i został pochowany na cmentarzu Alter Friedhof, a w 1846 roku brązowy relief na nagrobku wykonał rzeźbiarz Ernst von Bandel.

Znaczenie

Chociaż jego twórczość poetycka i dramatyczna jest skromna, gdyż zawiera się w dwóch dziełach „Gedichte” (Wiersze, 1800) i „Ion” (1803), które nie dorównują utworom innych romantyków, to nie można nie docenić jego roli w propagowaniu idei romantyzmu.

Razem z bratem Friedrichem jest uważany za jednego z najważniejszych inicjatorów romantyzmu w niemieckiej literaturze. Obaj położyli fundament dla literackiego nurtu, który opanował początek XIX wieku, a i później znalazł jeszcze licznych zwolenników. Stworzył parę przeciwieństw: literatura „romantyczna” (= nowoczesna) i „klasyczna” (= antyczna). Dla niego reprezentantami tej ostatniej byli przede wszystkim Wieland, Kotzebue i później Schiller. Klasycznej normie i formie przeciwstawiał wolną „grę” fantazji. Jego prace przyczyniły się także do ponownego odkrycia „Boskiej komedii” Dantego i średniowiecznej poezji, a tłumaczenia pism Wiliama Szekspira mają do dzisiaj znaczenie.

Wielkie uznanie August Wilhelm Schlegel zyskał dzięki badaniom porównawczym, które obejmowały obok kwestii literackich, artystyczno-historycznych i filozoficznych, historyczno-językowych również aspekty lingwistyczne. Był nie tylko jednym z najważniejszych założycieli akademickiej indologii i romanistyki, lecz także oprócz Wilhelma von Humboldta i Franza Boppa jednym z pionierów komparatystyki literackiej.

Dzieła (wybór)

  • De geographia Homerica commentatio.” 1788.
  • Athenaeum.” 1798.
  • Gedichte.” 1800.
  • Historische, litterarische und unterhaltende Schriften.” 1800.
  • Shakspeare's dramatische Werke.” (tłum.) 9 tomów 1797-1810.
  • Ion, ein Schauspiel.” 1803.
  • Spanisches Theater.” (tłum.) 2 tomy, 1803-1809.
  • Blumensträusse italiänischer, spanischer und portugiesischer Poesie.” (tłum.) 1804.
  • Comparaison entre la Phèdre de Racine et celle d'Euripide.” 1807.
  • Ueber dramatische Kunst und Litteratur.” 3 tomy 1809-1811.
  • Rezension von Niebuhrs Römischer Geschichte.” 1816.
  • Observations sur la langue et la littérature provençales.” 1818.
  • Indische Bibliothek.” 3 tomy 1820-1830.
  • Bhagavad-Gita.” 1823.
  • Râmâyana.” 1823.
  • Kritische Schriften.” 1828.
  • Réflexions sur l‘étude des Langues Asiatiques suivies d‘une lettre à M. Horace Hayman Wilson.” 1832.
  • Essais littéraires et historiques.” 1842.

Literatura

  • Johannes John: "Schlegel, August Wilhelm von." W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 23, Duncker & Humblot, Berlin 2007, ISBN 978-3-428-11204-3, s. 38-40 (online).
  • Franz Muncker: "Schlegel, August Wilhelm von." W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 31, Duncker & Humblot, Leipzig 1890, s. 354-368 (online).

Linki

  • Arnulf Krause: "August Wilhelm von Schlegel (1767-1845), Schriftsteller und Professor". (online, dostęp 14.04.2015).
  • August Wilhelm Schlegel, w: de.wikipedia.org (online).