Karl Bartsch
Karl Friedrich Adolf Konrad Bartsch (ur. 25 lutego 1832 r. w Sprottau (obecnie Szprotawa na Dolnym Śląsku); zm. 19 lutego 1888 r. w Heidelbergu) był niemieckim mediewistą, filologiem klasycznym, germanistą i romanistą. Na uniwersytecie w Rostocku założył pierwszy w Niemczech Instytut Germanistyki.
 |
| Karl Bartsch. Źródło: Wikimedia Commons |
Genealogia
Ojciec Karl Friedrich Wilhelm Bartsch (zm. w 1839 r.), pruski oficer artylerii, poborca podatkowy; matka Friderike von Winterfeld; - ożenił się z Sofie Marx; miał jednego syna.
Życiorys
W 1837 r. ojciec Karla Bartscha z rodziną przeprowadził się do Gliwic, gdzie po dwóch latach zmarł. Osierocony Karl rozpoczął w 1842 r. naukę w tutejszym gimnazjum katolickim, którą kontynuował od 1846 r. w gimnazjum we Wrocławiu. Po zdanym jesienią 1849 r. egzaminie dojrzałości rozpoczął studiowanie filologii klasycznej na tutejszym uniwersytecie, gdzie słuchał także wykładów mediewisty Karla Weinholda (1823-1901). Od semestru letniego 1851 r. kontynuował studia w Berlinie, z zamiarem słuchania wykładów Karla Lachmanna (1793-1851), ale ten zmarł 13 marca. Impuls do dalszej nauki dali mu tutaj Wilhelm Karl Grimm (1786-1859) i Heymann Steinthal (1823-1899). Pod wpływem Carla Augusta Friedricha Mahna (1802-1887) zainteresował się twórczością średniowiecznych francuskich trubadurów. W marcu 1853 r. doktoryzował się w Halle pracą De veteris theodiscae linguae praesertim Otfridi arte metrica. Po promocji podróżował do Paryża, Londynu i Oksfordu.
Zimą 1853/54 Karl Bartsch przebywał we Wrocławiu, a wiosną udał się do Berlina, gdzie chciał zostać aktorem, co mu się nie udało. Jesienią 1855 r. został kustoszem w bibliotece Germanisches Nationalmuseum w Norymberdze, gdzie spotkał Karla Augusta Baracka (1827-1900). W 1858 r. otrzymał powołanie na uniwersytet do Rostocku, gdzie już 11 czerwca tegoż roku założył Deutsch-Philologisches Seminar, pierwszy Instytut Germanistyki w Niemczech. Pracował tam do 1871 r. jako profesor germanistyki i romanistyki oraz dwukrotnie był rektorem uczelni. Następnie został profesorem germanistyki i romanistyki na uniwersytecie w Heidelbergu.
Karl Bartsch zmarł 19 lutego 1888 r. w Heidelbergu mając 56 lat.
Znaczenie
Działalność Karla Bartscha wyróżnia się połączeniem germańskiej i romańskiej nauki. Wydawał liczne teksty, do których dołączone były obszerne literacko-historyczne wprowadzenia i badania. W przypadku staroniemieckich tekstów postępował pod względem metrycznym i językowym odmiennie niż Karl Lachmann przez co popadł w konflikt ze »szkołą berlińską« np. w kwestii Pieśni o Nibelungach (niem. Nibelungenlied). Karl Bartsch pisał językiem ogólnie zrozumiałym, ale nie uwzględniał przy tym wiedzy laika.
Dzieła (wybór)
- Provenzalisches Lesebuch. 1855.
- Peire Vidal's Lieder. 1857.
- Berthold von Holle . 1858.
- Ueber Christian's von Troies & Hartmann's von Aue Erec & Enide. 1862.
- Das älteste deutsche Passionsspiel. 1863.
- Untersuchungen über das Nibelungenlied. 1865.
- Altfranzösische Romanzen und Pastourellen. 1870.
- Sagen, Märchen und Gebräuche aus Mecklenburg.1879.
- Romantiker und germanistische Studien in Heidelberg 1804 - 1808. 1881.