Reinhold Begas

Reinhold Begas (ur. 15 lipca 1831 w Schönebergu, zm. 3 sierpnia 1911 tamże) – niemiecki rzeźbiarz i malarz uważany za głównego przedstawiciela berlińskiej szkoły neobaroku. Do jego najważniejszych prac należą pomniki Schillera, Otto Bismarcka i Fontanna Neptuna w Berlinie. (wyznanie ewangelickie)

Reinhold Begas. Aufnahme von Löscher & Petsch-Berlin
Reinhold Begas.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

  • Ojciec : Carl Joseph Begas(1794–1854), malarz;
  • Matka : Friederike Wilhelmine (zwana Minna) z domu Bock z Berlina;
  • Rodzeństwo : 2 siostry i 5 braci m.in. malarze Oskar (1828–1883), Adalbert Franz Eugen (1836–88) i rzeźbiarz Karl Begas  (1845–1916);
  • Ożenił się : z Margarethe Philipp.

Życiorys

Anton Romako - Reinhold Begas z żoną Margarethe (autor : Anton Romako) - 2416 - Österreichische Galerie Belvedere
Reinhold Begas z żoną Margarethe (autor : Anton Romako).
Źródło: Wikimedia Commons

Pierwsze lekcje rzeźbiarstwa Reinhold Begas otrzymał od chrzestnego, rzeźbiarza Ludwiga Wilhelma Wichmanna (1788–1859). Studiując w Akademii Sztuk Pięknych w Berlinie był uczniem Johanna Gottfrieda Schadowa (1764–1850) i od listopada 1848 do około 1855 roku Christiana Daniela Raucha (1777–1857). Jego najwcześniejsze prace są kompozycjami religijnymi i mitologicznymi. Od maja 1856 roku do końca 1858 przebywał w Rzymie jako stypendysta Akademii, gdzie spotkał Franza Serapha Lenbacha (1836–1904), Arnolda Böcklina (1827–1901), Carla Heinricha Drebera (1822–1875) i Anselma Feuerbacha (1829–1880). W atelier ucznia Bertela Thorvaldsena (1770–1844) Emila Wolffa (1802–1879) rozwinął własny styl, w którym połączył elementy barokowe i realistyczne. We Włoszech stworzył sceny mitologiczne o zmysłowym charakterze. W 1858 roku wrócił do Berlina, gdzie pod wyraźnym wpływem Andreasa Schlütera (1660–1714) wykonał monumentalną grupę Borussia na attyce budynku nowej giełdy wzniesionym przez Friedricha Hitziga (1811–1881). Rzeźba ta stanowiła początek walki przeciw idealizującej koncepcji szkoły Raucha. W 1861 roku został powołany do Arcyksiążęcej Saskiej Szkoły Sztuk Pięknych w Weimarze, w której działali także Lenbach i Böcklin. Tutaj zdobył pierwsze miejsce w konkursie na pomnik Fryderyka Wilhelma III na koniu w Kolonii, którego jednak nie wykonał z powodu sprzeciwu starej szkoły, zwłaszcza Petera von Corneliusa (1783–1867). Poza tym uczestniczył z sukcesem w konkursie na wykonanie pomnika Schillera w Berlinie, który odsłonięto dopiero w 1871 roku. Od listopada 1863 do maja 1864 roku był kolejny raz w Rzymie. Powstałe wówczas rzeźby uznano za rewolucyjne. Ich prawie malarsko-zmysłowy, pełen temperamentu kształt jednocześnie wywoływał ostre ataki, jak również podziw ze strony „nowoczesnych” artystów.

Pomnik Schillera (1871) na Gendarmenmarkt, Berlin
Pomnik Schillera (1871) na Gendarmenmarkt, Berlin.
Źródło: Wikimedia Commons

W latach 1869–70 Reinhold Begas przebywał ponownie w Berlinie. Tutaj przeważnie pracował dla samego siebie, ale zrealizował też zlecenia publiczne. W latach 60-tych i 70-tych poświęcał się także malarstwu i w stylu Lenbacha stworzył serię portretów. Od 1880 roku kierował galerią popiersi w Sali Sław zbudowanej przez Hitziga w berlińskim Zeughausie, dla której sam wykonał liczne popiersia. Pierwszym zleceniem zagranicznym były dwie monumentalne grupy byków dla rzeźni w Budapeszcie. Poza tym portretował członków rodziny Hohenzollernów oraz ozdabiał prywatne i publiczne budynki. Od 1886 do 1891 roku wykonywał Fontannę Zamkową (Schloßbrunnen), znajdującą się pierwotnie na Placu Zamkowym (Schloßplatz), którą w 1969 nazwano Fontanną Neptuna (Neptunbrunnen) i przeniesiono do centrum Berlina, naprzeciwko Czerwonego Ratusza. Następnie stworzył pomniki: cesarza Wilhelma (1892–97, zburzony w 1949/50), Otto Bismarcka (pierwotnie przed budynkiem Reichstagu, obecnie przy placu Großer Stern w Tiergarten). W 1874 r. otrzymał Grand Prix na światowej wystawie w Paryżu za pomnik nagrobny Arthura Strousberga (1850–1873), który odlano z brązu w 1900 roku. W lecie 1892 roku ostatni raz odwiedził Włochy.

Statue Unter den Linden 6 (Mitte) Alexander von Humboldt
Pomnik Alexandra von Humboldta (1883), Unter den Linden, Berlin.
Źródło: Wikimedia Commons

W pierwszym okresie sławy Reinhold Begas uznawany był za odnowiciela niemieckiej sztuki rzeźbiarskiej. Jego pełna temperamentu sztuka odniosła łatwe zwycięstwo nad schyłkowym akademizmem klasycystycznym szkoły Raucha. W równej mierze, w jakiej uzyskał uznanie klas panujących, stracił atrakcyjność, którą wywarł na kroczącą do przodu sztukę jemu współczesną. Obecnie w jego monumentalnych, nawiązujących do baroku rzeźbach widzi się jedynie przesyt dekadenckiego romantyzmu.

Dzieła (wybór)

Berlin Bismarck-Nationaldenkmal 002
Pomnik Otto Bismarcka (1901), Großer Stern, Berlin.
Źródło: Wikimedia Commons
  • Amor i Psyche (Amor und Psyche), 1857, Alte Nationalgalerie, Berlin
  • Pan pociesza Psyche (Pan tröstet Psyche), 1858, Alte Nationalgalerie, Berlin
  • Pan jako nauczyciel gry na flecie (Pan als Lehrer des Flötenspiels), 1868, Museum für Kunst und Regionalgeschichte Heinsberg
  • Popiersie Adolpha von Menzela, 1875/1876, Alte Nationalgalerie, Berlin
  • Centaur i nimfa (Kentaur und Nymphe), 1881, Skulpturengalerie SMPK, Berlin
  • Borussia, kopia w Preußenpark, Berlin
  • Nagrobek Arthura Strousberga, 1874, Städtischer Friedhof Reinickendorf, Berlin
  • Popiersie generalnego poczmistrza Heinricha von Stephana,1893, Museum für Kommunikation Frankfurt, Frankfurt nad Menem
  • Przykuty Prometeusz (Der gefesselte Prometheus), 1901/02 z tyłu budynku Akademii Sztuki przy Pariser Platz w Berlinie

Literatura

  • Eberhard Ruhmer: „Begas, Reinhold” w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 1, Duncker & Humblot, Berlin 1953, ISBN 3-428-00182-6, s. 746 (online).

Linki

Autor: Roman Penkała