Bernhard Waldenfels

Bernhard Waldenfels (ur. 17 marca 1934 r w Essen) jest niemieckim filozofem. Centralnym tematem jego myśli i pism jest wyzwanie jakie niesie obce (nieznane).

Życiorys

Bernhard Waldenfels studiował filozofię, psychologię, filologię klasyczną, teologię i historię w Bonn, Innsbrucku, Monachium i Paryżu. Finansowany przez Studienstiftung des deutschen Volkes (Fundusz Stypendialny Narodu Niemieckiego) doktoryzował się w Monachium w 1959 roku. Na przełomie 1960/61 zdał egzamin państwowy dla nauczycieli wyższych uczelni z zakresu greki, łaciny i historii. Jako stypendysta Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG, Niemieckie Towarzystwo Badawcze) habilitował się w Monachium w 1967 roku. Od 1966 do 1967 uczył greki i łaciny w prywatnym gimnazjum. W latach 1968-1976 prowadził działalność pedagogiczną jako docent i profesor nadzwyczajny na uniwersytecie w Monachium. W 1969 r. razem z Helmutem Kuhnem (1899-1991) i Reinholdem Gladiatorem założył Deutsche Gesellschaft für phänomenologische Forschung (Niemieckie Towarzystwo do Badań Fenomenologicznych).

Od 1976 r. był profesorem zwyczajnym filozofii na uniwersytecie Ruhr-Universität Bochum. W 1999 r. przeszedł na emeryturę.

Wydział teologiczny uniwersytetu w Rostocku nadał mu 22 czerwca 2012 r. tytuł doctora honoris causa.

Działalność i poglądy

Profesor Bernhard Waldenfels zalicza się do najznamienitszych filozofów współczesności, którego działania i prace znajdują oddźwięk w całej Europie, zwłaszcza w krajach anglojęzycznych, ale niektóre dzieła jego zostały także przetłumaczone na język polski. W swojej pracy naukowej zajmuje się metodami teologii, religioznawstwem i kulturą wizualizacji, szczególne uznanie przynosi mu jego daleko rozwinięta fenomenologia i hermeneutyka w tradycji Edmunda Husserla (1859-1938), Alfreda Schütza (1899-1959), a także francuskiej filozofii (Jacques Derrida, Michel Foucault, Emmanuel Levinas und Maurice Merleau-Ponty).

Kulturalno-fenomenologiczne działo Bernharda Waldenfelsa obejmuje w szczególności badania dotyczące tematów takich jak: świat życia, porządek, topografia obcego, międzykulturowość, zmysły i sztuka, etos zmysłu i postrzeganie. Właśnie w czasach globalizacji badania Waldenfels dotyczą fenomenologii obcego, newralgicznego punktu każdego społeczeństwa. Poza tym Bernhard Waldenfels wypowiada się na temat tworzącej i przedstawiającej sztuki, że jest zrozumiana jako przestrzeń doświadczenia obcego i obszar spotkania Siebie i Innego. Jego artykuły dla dyskursu teorii obrazu i estetyki w teologicznej perspektywie zostały przedyskutowane podczas obrad Institut für Bildtheorie der Theologischen Fakultät der Universität Rostock (Instytut Teorii Obrazu Wydziału Teologicznego Uniwersytetu w Rostoku).

Waldenfelsa obchodzi pojęcie nieznanego ponad problematyzację porządku czy porządków. Obce okazuje się z tej perspektywy jako nadzwyczajne, które w pewnej zasadzie nie jest wysłowione, wyobrażalne lub doświadczalne; w zasadzie jakoby nie znajdowało żadnego miejsca. Obcość jest widoczna u Waldenfelsa zawsze w relacji do pewnego porządku. Obce zależy także od porządku, który przekracza. W książce "Podstawowe motywy fenomenologii obcego" pisze: »Obce jest fenomenem granicznym par excellence”«, a w innym miejscu (s. 109-110.) »Obce, po pierwsze, jest coś, co występuje poza własnym obszarem jako zewnętrzne, co przeciwstawia się wewnętrznemu (por. ξέvον, externum, extraneum, étranger, stranger, foreigner). Obce, po drugie, jest to, co należy do innego (por. αλλότριον, alienum, alien, ajeno), w przeciwieństwie do własnego. Do tego związku należy też słowo alienatio, które w kontekście prawnym oddawane jest jako „eksterioryzacja” (Entäußerung), a w klinicznym i związanym z patologiami społecznymi jako „wyobcowanie” (Entfremdung). Obce, po trzecie, jest to, co jest innego rodzaju, odmienne, nieswoje, osobliwe (ξένον, insolitum, étrange, strange), w przeciwieństwie do swojskiego. Przeciwieństwo zewnętrzne/wewnętrzne wskazuje na miejsce obcego, przeciwieństwo obce/własne na posiadanie, a przeciwieństwo odmienne/swojskie na rodzaj rozumienia.«

Dzieła (wybór)

  • Das sokratische Fragen, 1961.

  • Der Spielraum des Verhaltens, 1980.

  • Phänomenologie in Frankreich, 1983.

  • Einführung in die Phänomenologie, 1992.

  • Topographie des Fremden - Studien zur Phänomenologie des Fremden 1, 1997 (pol. Topografia obcego, przeł. J. Sidorek, Warszawa 2002).

  • Findigkeit des Körpers, 2004.

  • Grundmotive einer Phänomenologie des Fremden, 2006 (pol. Podstawowe motywy fenomenologii obcego, przeł. J. Sidorek, Warszawa 2009).

  • Hyperphänomene: Modi hyperbolischer Erfahrung, 2012.

Linki

Ostatni dostęp do linków w dniu 6.09.2015.