Petrus Bertius


Petrus Bertius (hol. Pieter de Bert, niem. Peter de Bert, fr. Pierre Bertius; ur. 14 listopada 1565 w Beveren (Flandria); zm. 3 października 1629 w Paryżu) - flamandzki teolog, historyk, matematyk, geograf i kartograf. (wyznania ewangelicko-reformowanego później katolickiego)

Petrus Bertius by Vinkeles 1787
Petrus Bertius.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia


Ożenił się w 1596 r. z Marijtge Cuchlinus; miał 4 synów.

Życiorys


Jego rodzice wkrótce po narodzeniu Petrusa Bertiusa opuścili Flandrię, ponieważ po przyjęciu wiary ewangelicko-reformowanej nie czuli się tam bezpiecznie. Uciekli do Londynu, gdzie Petrus uczył się języków klasycznych, muzyki itd. Rodzina w 1572 r. wróciła do Niderlandów. Ojciec Petrusa został jednym z pierwszych kaznodziei ewangelicko-reformowanych w Rotterdamie. Od niego wiadomo, że do swojego domu przyjął m.in. Jakoba Hermansza (tak sławnego później Jacobusa Arminiusa (1560-1609)), który wcześnie stracił rodziców oraz że był w kontakcie z Hubertem Duifhuisem (1531-1581).

Petrus Bertius wrócił do Niderlandów w 1577 r. i dwa lata później zaczął studia na uniwersytecie w Lejdzie. W 1582 r. uczył w szkołach łacińskich w różnych miejscowościach np. Dünkirchen, Ostende, Middelburgu i Goes. W 1589 r. został powołany jako nauczyciel języków klasycznych do Lejdy. W 1591 r. udał się w podróż, aby poznać sławnych uczonych kalwinistów w Heidelbergu i innych miejscowościach. W 1593 r. otrzymał posadę w kolegium kalwinistyczno-teologicznym w Lejdzie, ale posadę tę objął dopiero po powrocie z podróży przez Niemcy, Polskę i Rosję. W tym czasie został także kuratorem i bibliotekarzem uniwersytetu w Lejdzie i w 1595 r. wydał pierwszy katalog biblioteki uniwersyteckiej. Awansował na regenta uniwersytetu, ale urząd ten później ustąpił sławnemu Gerhardowi Johannesowi Vossiusowi (1577-1649) i w zamian został profesorem moralności.

Ponieważ Arminius był przyjacielem jego ojca, a on sam przebywał w jego towarzystwie niebawem Petrus Bertius został ofiarą konfliktu między arminianami a ewangelikami-reformowanymi. W 1609 r. Petrus Bertius wyznawał już poglądy Arminiusa. W 1613 r. wydał pismo w obronie arminian »Arminii amica collatio per litteras cum Franc. Junio de praedestinatione«, które przysporzyło mu nowych wrogów. W 1619 r. musiał razem z innymi podobnie myślącymi profesorami opuścić uniwersytet w Lejdzie.

Petrus Bertius udał się do Francji, ponieważ już w 1618 r. król Francji Ludwik XIII nadał mu tytuł królewskiego kosmografa. Tutaj coraz bardziej następował jego zwrot ku wierze katolickiej i 25 czerwca 1620 r. konwertował na katolicyzm. Następnie został nauczycielem retoryki, potem matematyki i otrzymał tytuł królewskiego historiografa. Do Paryża przybyła także jego żona z 4 synami i również przestąpili na katolicyzm. Jego synowie zostali duchownymi.

Petrus Bertius zmarł 3 października 1629 r. w Paryżu.

Dzieła (wybór)


  • Atlas minor sive universi terrarum orbis theatrum. 1600.
  • P. Bertii Tabvlarvm Geographicarvm Contractarvm Libri Quinque. 1603.
  • Petri Bertii Logicae Peripateticae Libri Sex. 1604.
  • Petri Bertii Hymenaeus Desertor. sive De Sanctorum Apostasia Problemata Duo. 1612.
  • Scripta adversaria collationis Hagiensis. 1615.
  • Tabularum geographicarum contractarum libri septem. 1616.
  • Illustrium et clarorum virorum epistolae selectiores. 1617.
  • Breviarium totius orbis terrarum. 1626.

Literatura


  • Alberdingk, Thijm: „Bert, Peter.” W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 2. Duncker & Humblot, Leipzig 1875, s. 509-510 (online).

Linki


Licencja Creative Commons
Ten artykuł jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.