Theodor Bibliander

Theodor Bibliander (ur. ok. 1509 r. w Bischofszell jako Theodor Buchmann; zm. 26 września 1564 r. w Zurychu) - teolog ewangelicko-reformowany, orientalista i językoznawca.

Theodor Bibliander
Theodor Bibliander.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Hans Buchmann (?), od 1505 r. rajca miejski, od 1523 urzędnik katedralny w Bischofszell; brat Hans Heinrich (zm. 1559), dziekan w Wiesendangen i Dynhard; - ożenił się w 1532 r. z Rosine Rordorf; miał 7 dzieci.

Życiorys

Bibliander (zgrecyzowane nazwisko Buchmann) uczył się od 1520 r. w szkole łacińskiej w Zurychu u Oswalda Myconiusa (1488-1552), gdzie nauczył się języka hebrajskiego i greckiego. Od 1525 do 1527 r. studiował u Konrada Pelikana (1478-1556) i Jana Oekolampada (1482-1531) teologię i języki orientalne w Bazylei. Dzięki protekcji Ulricha Zwingli (1484-1531) był w latach 1527-1529 nauczycielem retoryki i języka hebrajskiego na uniwersytecie w Legnicy.

Po pobycie u brata Heinricha w Rohrdorf wrócił w 1531 r. do Zurychu, gdzie w 1532 r. został następcą Ulricha Zwingli w kościele Grossmünster i profesorem Starego Testamentu oraz współpracownikiem  Heinricha Bullingera (1504-1575). Cieszył się wielkim uznaniem jako filolog i egzegeta Biblii. W 1535 r. opublikował gramatykę języka hebrajskiego, w 1536 r. wydał zbiór listów Ulricha Zwingli i Jana Oekolampad, dokończył łacińskie tłumaczenie Biblii po śmierci Leo Judy (1482-1542) i w 1545 r. opublikował komentarze do Apokalipsy. W 1543 r. opracował i wydał w Bazylei łacińskie tłumaczenie »Koranu« Roberta z Ketton dzięki czemu europejscy uczeni otrzymali dostęp do źródła islamskiej wiary. Dzięki dziełu »De ratione communi omnium linguarum et literarum commentarius« (1548), w którym chciał opracować wspólne cechy religii poprzez porównanie języków, należy do prekursorów językoznawstwa porównawczego.

Po sporze z Petrusem Martyrem Vermigli (1499-1562) dotyczącym predestynacji został zwolniony. Zmarł cztery lata później na dżumę.

Dzieła (wybór)

  • Oratio Theodori Bibliandri Ad Enarrationem Esaiae Prophetarum Principis. 1532.
  • Propheta Nahvm Ivxta Veritatem Hebraicam. 1534.
  • Institutionum grammaticarum de lingua Hebraea liber unus. 1535.
  • Machumetis Sarracenorum principis vita ac doctrina omnis : Ex Arab. lingua in Lat. translata. 1543.
  • Relatio fidelis. 1545.
  • De ratione communi omnium linguarum et litterarum commentarius. 1548.
  • Temporum a condito mundo usque ad ultimam ipsius aetatem supputatio. 1558.

Literatura

  • Wilhelm Gaß: „Bibliander, Theodor.” W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 2, Duncker & Humblot, Leipzig 1875, s. 612 (online).
  • Kurt Guggisberg: „Bibliander, Theodor.” W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 2, Duncker & Humblot, Berlin 1955, ISBN 3-428-00183-4, s. 215 (online).
  • Friedrich Wilhelm Bautz: Theodor Bibliander. W: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Tom 1, Bautz, Hamm 1975, s. 577-578.

Linki

  • Hans Ulrich Bächtold: „Bibliander, Theodor” w Historisches Lexikon der Schweiz (HLS, online).
  • Portret w Virtuelles Kupferstichkabinett.

Artykuł jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Autor: Roman Penkała