Friedrich von Bodelschwingh

Friedrich Christian Carl von Bodelschwingh (ur. 6 marca 1831 roku w Tecklenburgu koło Osnabrück, zm. 2 kwietnia 1910 roku w Bethel koło Bielefeld) - ewangelicki teolog, pracownik Misji Wewnętrznej.

Friedrich von Bodelschwingh w 1906. Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia ↑

Ojciec Ernst von Bodelschwingh, pruski minister finansów w Berlinie; matka Charlotte von Diest (ur. 27 listopada 1793 roku w Kleve, zm. 27 maja 1869 roku w Dillenburgu); - ożenił się w Heeren w 1861 roku z Idą (1835-1894, kuzynka), córką późniejszego pruskiego ministra finansów Karla von Bodelschwingh i Elise Freiin von Bodelschwingh-Plettenberg; miał 6 synów i 2 córki z czego 3 synowie i 1 córka zmarli w 1869 roku z powodu dyfterytu.

Życiorys ↑

Friedrich von Bodelschwingh pochodził ze starego westfalskiego rodu Bodelschwigh. Dzięki kontaktom ojca z rodem Hohenzollernów został wybrany na towarzysza zabaw późniejszego cesarza Fryderyka III Hohenzollerna.
W latach 1842-1845 był uczniem gimnazjum Joachimsthalsche Gymnasium w Berlinie. Najpierw chciał zostać górnikiem. Jednak po zdaniu matury w latach 1849-1851 kształcił się w zakresie rolnictwa. Został zarządcą nowoczesnego gospodarstwa w Grzmiącej (niem. Gramenz) nie daleko Szczecinka (niem. Neustettin), gdzie pierwszy raz spotkał się z biedą bezrolnej społeczności. Jako zarządca dóbr pracował tam do 1854 roku.
Jego życzenie pomagania ludziom rosło i chciał udać się na misję. Rodzice przekonali go jednak, żeby najpierw ukończył studia teologiczne. Teologię ewangelicką studiował na uniwersytetach w Bazylei, Erlangen i Berlinie, a w 1863 roku został księdzem. Podczas studiów należał do grupy założycielskiej Wingolfs.
Jego pierwszą parafią była Evangelische Mission unter den Deutschen in Paris. W stolicy Francji żyło wtedy około 80.000 niemieckich emigrantów, którzy zarabiali na życie jako robotnicy tymczasowi. Bodelschingh zebrał w Niemczech datki na budowę kościoła i szkoły na Montmartrze. Gdy jego żona Ida po porodzie pierwszego dziecka zachorowała na depresję poporodową, za poradą lekarzy wrócił do Niemiec. Objął stanowisko pastora w Dellwig koło Unna. W 1869 roku w ciągu dwóch tygodni zmarło z powodu dyfterytu (błonica gardła) czworo ich dzieci Ernst, Friedrich, Elisabeth i Karl.
W 1872 roku został dyrektorem założonego w 1867 roku zakładu Evangelischen Heil- und Pflegeanstalt für Epileptische (Ewangelicka klinika i zakład opiekuńczy dla epileptyków) koło Bielefeldu. W 1874 roku przemianował go na Bethel (hebrajski: dom Boga - później nazwa została zmieniona na Von Bodelschwinghsche Stiftungen Bethel). W wyniku jego działań Bethel stał się podobnie jak Mutterhaus Sarepta i Bruderhaus Nazareth jedną z najbardziej znaczących instytucji Misji Wewnętrznej. Bodelschwingh opiekował się nie tylko chorymi psychicznie lecz także „ braćmi z szosy”, dla których założył zgodnie ze swoim mottem „praca zamiast jałmużny” Arbeiterkolonie i jako deputowany do pruskiego Landtagu w 1907 roku przeforsował Wanderarbeitsstättengesetz (przepis dotyczący pracy robotników sezonowych). W 1905 roku założył 15 km na północ od Berlina „Hoffnungstal“ (później Hoffnungstaler Anstalten Lobetal), które było schroniskiem dla bezdomnych z metropolii. Był współzałożycielem powołanego w 1884 roku Evangelischer Kirchenbauverein (Ewangelickie Towarzystwo Budowy Kościołów).
Friedrich von Bodelschwingh łączyła przyjaźń oraz wspólne poglądy kościelne i polityczne z antysemitą Adolfem Stoeckerem, co można wywnioskować z ich korespondencji. W 1885 roku na próżno pisał do następcy tronu Fryderyka o wyrozumiałość dla antysemityzmu Stoeckera, który głosił, że „ żydowskie giełdy wyzyskują nasz naród”^[1]
W 1885 roku założył w Bielefeld pierwszą niemiecką kasę oszczędnościową Bausparkasse für Jedermann. W 1890 roku założył w Norddorf na wyspie Amrum szereg hospicjów, w których ludzie mogli spędzić wakacje w chrześcijańskiej atmosferze. Należał do 20 kadencji pruskiej izby deputowanych, ale nie należał do żadnego ugrupowania politycznego.
Friedrich von Bodelschwingh wymyślił liczne niezwykłe na tamte czasy i kreatywne koncepcje jak: 1) pozyskiwanie datków i 2) pozyskiwanie pracy dla potrzebujących. Tak więc założył Brockensammlung, zbiórkę starych ubrań, która egzystuje do dzisiaj. Pomysł ten zaczerpnął ze słów Jezusa z ewangelii Jana 6,12: „Zbierajcie zbędne pozostałe okruchy, aby nic nie zostało stracone”. Mieszkańcy Bethel znaleźli i znajdują tak pracę przy zbieraniu, sortowaniu i reperowaniu odzieży, która później jest sprzedawana. Dzięki dobrym stosunkom z władzami kościelnymi i urzędami państwowymi nie miał żadnej trudności w otrzymaniu zezwoleń na kolekty kościelne i zbiórki po domach. Do najbardziej znanych instytucji należy Briefmarkensammelstelle (placówka zbierania znaczków pocztowych) powstała w 1906 roku.
Bodelschwingh miał przyjacielskie kontakty z teologiem prof. dr Ernstem von Dobschützem i jego matką.
Po jego śmierci kierowanie placówką przejął jego syn Friedrich von Bodelschwingh (pastor Fritz), która odtąd nazywała się Bodelschwinghschen Anstalten ( od stycznia 2010 roku Von Bodelschwinghsche Stiftungen Bethel).

Znaczenie ↑

Życiowym jego mottem było „Nowe wielkie kłopoty wymagają nowego i odważnego myślenia" (niem. „Neue große Nöte bedürfen neuer, mutiger Gedanken").
Z dzisiejszego punktu widzenia von Bodelschwingh prowadził profesjonalną fundację, w której troszczył się nie tylko o wielkie datki lecz i wiele małych. Próbował poprzez listy z podziękowaniami zbudować więź ze sponsorami, aby jednorazowy ofiarodawca stał się stałym mecenasem. Prowadził także lobbing o państwowe finansowanie jego instytucji. Theodor Heuss nazwał go „najgenialniejszym żebrakiem, jakiego Niemcy kiedykolwiek widziały”.
Poczta niemiecka uhonorowała go w 1951 roku znaczkiem charytatywnym z serii Helfer der Menschheit (Pomocnik ludzkości).
Liane Schenk w rozprawie doktorskiej z roku 2004 na wydziale nauk politycznych i socjologicznych Wolnego Uniwersytetu Berlina wypowiada się o Arbeiterkolonie:
" Ich zadaniem było, osiedlenie wędrujących robotników sezonowych względnie danie im mieszkania. Wędrujący robotnicy byli przy tym podstawą wszelkich obaw ludności takich jak: upadek wartości religijnych, choroby (przede wszystkim epidemie), przestępstwa i socjalne niepokoje".^[2]
Autorka ocenia życie i pracę w kolonii jako nie lepszą niż w więzieniu i domach wychowawczych, chociaż wstęp do nich był dobrowolny, a najwyższą karą było ich zwolnienie. W życiu robotników wszystko było reglamentowane i kontrolowane. Kontrole te prowadziły do utraty autonomii w podejmowaniu decyzji i działań, które są niezbędne dla życia na ulicy lub bardziej na drodze ku wyjściu z bezdomności.
W sierpniu 2007 roku wygrał w rozpisanym głosowaniu przez gazetę Neue Westfälische „Wahl zum bedeutendsten Bielefelder“(Wybór najwybitniejszego bielefeldczyka) z 36,1% głosów nad drugim obywatelem Bielefeldu przemysłowcem Augustem Oetkerem, który otrzymał 25,3% głosów.
Friedrich von Bodelschwingh jest upamiętniony 2 kwietnia w ewangelickim kalendarzu liturgicznym.

Dzieła (wybór) ↑

Literatura ↑

Linki ↑

Przypisy ↑