Georg Matthias Bose

Georg Matthias Bose (ur. 22 września 1710 r. w Lipsku; zm. 17 września 1761 r. w Magdeburgu) - niemiecki fizyk i astronom. (wyznania ewangelickiego)

Georg Matthias Bose
Eksperyment Georga Matthiasa Bose.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia ↑

Ojciec Georg Heinrich Bose (1682-1731), wpływowy kupiec, producent złotego i srebrnego drutu.

Życiorys ↑

Georg Matthias Bose studiował matematykę, geografię i medycynę na uniwersytecie w Lipsku, gdzie w 1727 r. został magistrem filozofii i asesorem wydziału filozoficznego. Prowadził tam wykłady z zakresu matematyki i fizyki. Od 1735 r. zaczął zajmować się elektrycznością. W 1738 r. został profesorem fizyki na uniwersytecie w Wittenberdze. Wcześniej niż wynalazcy butelki lejdejskiej Ewald Georg von Kleist (1700-1748) i Pieter van Musschenbroek (1692-1761) zastosował metalową puszkę do zbierania ładunku wytworzonego przez maszynę elektrostatyczną. Stwierdził też, że zgromadzona ilość ładunku zależy od jej wielkości.

 Liczne pisma Georga Matthiasa Bose dotyczą w większości fizyki i astronomii. Swoje próby z elektrycznością, w których zajmował się naelektryzowaniem odizolowanego ciała ludzkiego opisał w pismach: »Tentamina electrica« (1744), »Comm. de electricitate inflammante et beatificante«. Eksperyment jego polegał na podłączeniu przewodem do puszki z ładunkiem odizolowanej od podłoża kobiety, która całusem przekazywała ładunek nieodizolowanej osobie, co skutkowało wyładowaniem elektrycznym. Na cześć elektryczności napisał wiersz edukacyjny »Die Elektricität nach ihrer Entdeckung und Fortgang mit poetischer Feder entworfen« (1744), który sam przetłumaczył na język francuski (»L'Electricité, son origine et ses progrès«, 1754).

Z powodu prowadzonej korespondencji z papieżem Benedyktem XIV (1675-1758) popadł w konflikt z wydziałem teologicznym uniwersytetu w Wittenberdze. Georg Matthias Bose utrzymywał również kontakty z wieloma uczonymi tamtego okresu m.in. z Albrechtem von Hallerem (1708-1777) i Leonhardem Eulerem (1707-1783).

Georg Matthias Bose zmarł 17 września 1761 r. w Magdeburgu, gdzie w 1760 r. został uprowadzony przez Prusaków jako zakładnik.

Dzieła (wybór) ↑

  • Dissertatio (Praes. Casp. Bosio) de obstetricum erroribus a medico forensi pervestigandis. 1729.
  • Programma de Marte conglaciante. 1733.
  • Oratio de attractione et electricitate. 1733.
  • Programma de electricitate. 1743.
  • Recherches sur la cause et sur la véritable théorie de l’ électricité. 1745.
  • Programma de sympathia, attractioni et gravitati substituta. 1756.

Literatura ↑

  • Eugen Lommel: „Bose, Georg Matthias” w Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 3, Duncker & Humblot, Leipzig 1876, s. 186 (online).

Linki ↑

Autor: Roman Penkała