Georg Büchner

Karl Georg Büchner (ur. 17 października 1813 w Goddelau w Hessen-Darmstadt; zm. 19 lutego 1837 w Zurychu) – niemiecki rewolucjonista, pisarz i przyrodnik. Pomimo nielicznych dzieł, które napisał uważany jest za jednego z najwybitniejszych literatów okresu przedmarcowego w Niemczech. (wyznanie ewangelickie)

Georg Büchner
Georg Büchner, ok.1835.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Ernst (1786–1861), lekarz w Goddelau i Darmstadt; matka Luise Caroline Reuß (1781–1858); rodzeństwo Ludwig (1824–1899), filozof i lekarz, Wilhelm (1817–92), farmaceuta, fabrykant i polityk, Alexander (1827–1904), nowelista, profesor literatury i języka niemieckiego na uniwersytecie w Caen (Francja), Mathilde (1815–1888), Louise (1821–78), pisarka i emancypantka; – kawaler.

Życiorys

Georg Büchner uczęszczał od 1821 r. do gimnazjum w Darmstadt, a następnie od jesieni 1831 r. studiował medycynę i nauki przyrodnicze na uniwersytecie w Strasburgu. W tym czasie zaręczył się z Wilhelmine Jaeglé (1810–1880), córką pastora, u którego mieszkał. W listopadzie 1833 r. przeniósł się na uniwersytet do Gießen. Tam brał udział w założeniu Towarzystwa Praw Człowieka (Gesellschaft für Menschenrechte). Wspólnie z Augustem Beckerem (1812–1871) i rektorem Friedrichem Jacobem Schützem (1813–1877) wydawał anonimowo rewolucyjne broszury Der Hessische Landbote. Wskutek śledztwa policyjnego wyszło na jaw, że jest jednym z autorów pisma i w marcu 1835 r. uciekł do Strasburga, gdzie kontynuował studia medyczne.

W tym samym roku Büchner napisał w ciągu pięciu tygodni dramat opisujący upadek rewolucji francuskiej Śmierć Dantona (Dantons Tod) i manuskrypt posłał pisarzowi Karlowi Gutzkowowi owi (1811–1878) z prośbą o publikację. Napisana w Phönix. Frühlings-Zeitung für Deutschland przez Gutzkowa wyśmienita krytyka tego dzieła wywołała nim wielkie zainteresowanie. W Strasburgu napisał także komedię satyryczną Leonce und Lena i fragmentarycznie zachowaną nowelę Lenz, w której przedstawił cierpienia duchowe pisarza Jakoba Michaela Reinholda Lenza (1751–1792). W lecie tego samego roku przetłumaczył jeszcze dwa dramaty Victora Hugo (1802–1885) Lukrecja Borgia (Lucrèce Borgia) i Marya Tudor (Marie Tudor).

Pod koniec roku zaczął prace nad pismem Mémoire sur le système nerveux du barbeau, które w kwietniu i maju 1836 r. odczytał w Towarzystwie Historii Naturalnej (Société d'Histoire Naturelle), którego był członkiem.

Kilka miesięcy później Georg Büchner został doktorem filozofii w Zurychu. W listopadzie 1836 r. wygłosił wykład O nerwach czaszkowych (Über die Schädelnerven) i otrzymał nominację na Privatdozenta historii naturalnej. Wielkie nadzieje łączyli z nim m.in. tamtejsi profesorowie Lorenz Oken (1779–1851) i Oswald Heer (1809–1883). 2 lutego 1837 r. zachorował na tyfus. Podczas choroby opiekowali się nim Caroline i Friedrich Wilhelm Schulz (1847–1860), z którymi zaprzyjaźnił się w Strasburgu. Georg Büchner zmarł 19 lutego 1837 r. w towarzystwie narzeczonej i małżeństwa Schulz. Został pochowany 21 lutego na cmentarzu Zum Krautgarten w Zurychu.

W 1923 r. ustanowiono nagrodę literacką Georg-Büchner-Preis.

Dzieła (wybór)

  • Dantons Tod. 1835 (dramat).
  • Lenz. 1835 (opowiadanie).
  • Leonce und Lena. 1836 (komedia).
  • Woyzeck. 1837 (fragmenty dramatu).
  • Pietro Aretino. (dramat zaginął).

Literatura

  • Jan-Christoph Hauschild: Georg Büchner – Biographie. Ullstein-Verlag, Berlin 1993.
  • Ernst Alker: „Büchner, Karl Georg” w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 2, Duncker & Humblot, Berlin 1955, s. 720–722 (online).
  • L., von: „Büchner, Georg” w Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 3 (1876), s. 488-490 (online).

Linki