Carl Seelig


Carl Wilhelm Seelig (ur. 11 maja 1894 w Zurychu; zm. 15 lutego 1962 w Zurychu) – szwajcarski wydawca i pisarz niemieckojęzyczny. Był przyjacielem, protektorem i opiekunem Roberta Walsera (1878–1956) oraz pierwszym biografem Alberta Einsteina (1879–1955). (wyznanie ewangelicko-reformowane)

Genealogia


Ojciec Karl Wilhelm (1857–1917), właściciel fabryki jedwabiu, alpinista, globtroter; matka Julie Alwine z domu Kuhn (1868–1942); – ożenił się 1) w Zurychu w 1921 (rozwód 1928) z Marią Margaretą z domu Deutsch (ur. 1898), 2) w Zurychu w 1933 z rozwiedzioną Marthą Rosalie Bosschart (1892–1951) z domu Suter; bezdzietny.

Życiorys


Carl Seelig pochodził z zamożnej rodziny fabrykantów. Po ukończeniu gimnazjum w Trogen studiował w latach 1916–20 prawo, językoznawstwo i literaturoznawstwo najpierw w École Supérieure de Commerce w Neuchâtel, potem na uniwersytecie w Zurychu. Studia przerwał w 1920 roku. Z tego okresu pochodzą pierwsze jego teksty i przyjaźń z Hermannem Hessem (1877–1962) oraz kontakty z Romain Rollandem (1866–1944), Henri Barbussem (1873–1935), Stefanem Zweigiem (1881–1942) i innymi pacyfistami. Po śmierci ojca odziedziczył duży majątek i jako udziałowiec wiedeńskiego wydawnictwa Verlag E.P. Tal & Co wydał w latach 1919–22 cykl bibliofilski Die zwölf Bücher, w którym ukazały się dzieła mi.in. Rollanda, Hesse, Zweiga, Barbusse'a, Georges'a Duhamela (1884–1966), Maurice'a Maeterlincka (1862–1949), jak również Ernsta Tollera (1893–1939).

W latach 20–tych publikował własne tomiki wierszy i prozę oraz wydawał niemieckojęzyczną literaturę m.in. pisma Georga Büchnera (1813–1837), Jean Paula (1763–1825), Eduarda Mörike (1804–1875), Heinricha Heine (1797–1856) i Georga Heyma (1887–1912). Oprócz tego dla szwajcarskich czasopism pisał recenzje dotyczące literatury, filmu i teatru. Wielkie publiczne zainteresowanie znalazł prowadzony przed szwajcarskim sądem tzw. "proces krytyków filmowych" (1951–54), w którym na próżno Seelig walczył o wolność krytyki filmowej.

Po przejęciu władzy przez nazistów w 1933 r. Seelig został apolitycznym mecenasem i mentorem wielu niemieckich autorów przebywających na emigracji w Szwajcarii. Należeli do nich Joseph Roth (1894–1939), Robert Musil (1880–1942), Ferdinand Hardekopf (1876–1954), Bruno Schönlank (1891–1965), Alfred Polgar (1873–1955) i Hermann Broch (1886–1951). Od maja 1944 r. był opiekunem prawnym, protektorem i przyjacielem pisarza Roberta Walsera (1878–1956), który od 1933 przebywał w placówce psychiatrycznej w Herisau. Troszczył się o jego finanse i wydawał różne jego wybrane pisma, jak również dzieła zebrane Dichtungen in Prosa (5 tomów, 1953–61). Książka Wanderungen mit Robert Walser (1957) zaliczana jest obok biografii Alberta Einsteina, przetłumaczonej na wiele języków, do najważniejszych jego publikacji. Seelig zmarł 15 lutego 1962 w Zurychu w wyniku wypadku drogowego.

Dzieła (wybór)


  • Das neue Wunderhorn, 1924.
  • Albert Einstein und die Schweiz, 1952.
  • Albert Einstein : eine dokumentarische Biographie, 1954.
  • Helle Zeit - dunkle Zeit : in memoriam Albert Einstein, 1956.
  • Wanderungen mit Robert Walser, 1957.

Literatura


  • Margit Gigerl: Seelig, Carl Wilhelm w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 24, Duncker & Humblot, Berlin 2010, ISBN 978-3-428-11205-0, s. 148.
  • Tanja Stenzl: Seelig, Carl w Historisches Lexikon der Schweiz (HLS).

Linki