Wilhelmine von Chézy
Wilhelmine von Chézy (urodzona jako Wilhelmine von Klencke, jako pisarka przyjęła imię Helmina; ur. 26 stycznia 1783 r. w Berlinie; zm. 28 stycznia 1856 r. w Genewie) - niemiecka dziennikarka, poetka i librecistka.
 |
| Helmina von Chézy (Rysunek Wilhelm Hensel). Źródło: Wikimedia Commons |
Genealogia
Ojciec Carl Friedrich von Klencke (1760-1826), oficer; matka Caroline Louise (1754-1802), poetka; babcia Anna Louisa Karsch (1722-1791), poetka; - poślubiła 1) w 1799 r. oficera Gustava von Hastfera (rozwiodła się w 1801), 2) w 1805 r. orientalistę Antoine'a Léonarda de Chézy (1773-1832, w 1810 r, rozstali się); synowie Wilhelm (1806-1865) i Max (1808-1846).
Życiorys
W momencie gdy się urodziła jej rodzice byli już po rozwodzie i przez pewien czas wychowywana była przez swoją babcię. Mając 14 lat Wilhelmine von Chézy debiutowała jako pisarka. Jej pierwsze małżeństwo, które zawarła w wieku 16 lat zostało szybko rozwiązane. Na jej pracę literacką silny wpływ wywarł Jean Paul (1763-1825), którego osobiście poznała.
W 1801 r. udała się do Paryża, gdzie pracowała dla różnych czasopism niemieckich jako korespondentka. W latach 1803-1807 wydawała tam czasopismo Französische Miszellen. Jej ostre wypowiedzi na temat wydarzeń politycznych przysparzały jej wiele kłopotów z cenzurą. W Paryżu zaprzyjaźniła się z Friedrichem Schlegelem (1772-1829) i jego żoną Dorotheą (1764-1839). Poznała tam też orientalistę Antoine'a-Léonarda de Chézy (1773-1832), którego poślubiła w 1805 roku. Małżeństwo jednak było nieszczęśliwe i w 1810 r. małżonkowie rozstali się. W tym czasie utrzymywała bliskie kontakty z Josephem von Hammer-Purgstallem (1774-1856) i Adelbertem von Chamisso (1781-1838), z którym w 1810 r. przetłumaczyła z języka francuskiego na niemiecki wykłady Augusta Wilhelma von Schlegela (1767-1845).
Od 1810 r. Wilhelmine von Chézy mieszkała w Heidelbergu, Frankfurcie nad Menem, Aschaffenburgu i od 1812 r. w Darmstadt.
Pełna fantazji, entuzjastka szerzącej się filantropii społecznej pracowała od 1813 r. w lazarecie wojennym i została oskarżona z powodu oszczerstw przez komisję Invaliden-Prüfungs-Kommission. Jednak sąd w Berlinie, któremu przewodniczył E.T.A. Hoffmann (1776-1822), uwolnił ją od zarzucanych czynów.
Od 1817 r. mieszkała w Dreźnie, gdzie poznała Ludwiga Tiecka (1773-1853) i napisała libretto do opery Carla Maria von Webera »Euryanthe«.
W 1823 r. przeprowadziła się do Wiednia, gdzie popadła w podobne problemy jak w Berlinie, od 1830 r. przebywała w Monachium. W 1856 r. zamieszkała w Genewie mając nadzieję, że tamtejsi lekarze zahamują postępującą u niej ślepotę. Już jako ociemniała dyktowała swoje wspomnienia Unvergessenes (2 tomy, 1858).
Wilhelmine von Chézy zmarła 28 stycznia 1856 r. w Genewie, w wieku 73 lat.
Znaczenie
Jej książka »Leben und Kunst in Paris seit Napoleon« (2 tomy, 1805/1807) została skonfiskowana na polecenie Napoleona Bonaparte (1769-1821). Jej wiersze »Gedichte« (1812) i komedia »Emma und Eginhard« (1817) mają dzisiaj małą wartość. Oprócz obfitości publikacji dziennikarskich w wielu czasopismach, almanachach i książek z podróży np. »Norika«, warte uwagi są »Erzählungen und Novellen« (1822) i »Schriften deutscher Frauen«, jak również »Iduna« (1820). Mają one znaczenie tylko kulturalno-historyczne i literacko-socjologiczne. Jej niespokojne życie odzwierciedla jej problematyczny charakter, który poruszał i odpychał jej współczesnych.
Dzieła (wybór)
- Geschichte der tugendsamen Euryanthe von Savoyen. Libretto, 1804.
- Leben und Kunst in Paris seit Napoleon I. 2 tomy, 1805/1807.
- Gedichte. 2 tomy, 1812.
- Erzählungen und Novellen. 2 tomy, 1822.
- Stundenblumen. 4 tomy, 1824-1827.
- Herzenstöne auf Pilgerwegen. 1833.
- Unvergessenes. 2 tomy, 1858.