Christian August Vulpius

Christian August Vulpius znany także jako Anshelmo Mercello Thuring i Tirso de Milano (ur. 23 stycznia 1762 w Weimarze; zm. 26 czerwca 1827 w Weimarze) – niemiecki poeta i pisarz. Sławę uzyskał dzięki powieści zbójeckiej Życie i czyny Rynalda Rynaldyniego, słynnego dowódcy opryszków : romantyczne opowiadanie z przeszłego stulecia (Rinaldo Rinaldini, der Räuberhauptmann, eine romantische Geschichte unseres Jahrhunderts, 1798), która sfilmowana została w 1927 roku. Powieść ta cieszyła się powodzeniem również w Polsce i jej pierwsze polskie tłumaczenie pojawiło się już w 1819 roku. (wyznanie ewangelickie)

Christian August Vulpius
Christian August Vulpius.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Johann Friedrich Vulpius, archiwista i kopista dokumentów; matka Christiane Margarethe z domu Riehl; siostra Christiane (1765–1816), żona Johanna Wolfganga von Goethego (1749–1832); – w 1801 ożenił się z Helene Deahna; dzieci Rinaldo Vulpius (1802–1874) i Felix Vulpius (1814–1895).

Życiorys

Christian August Vulpius często pozostawiany sam sobie zaczął wcześnie pisać wiersze i opowiadania. Po ukończeniu gimnazjum w Weimarze studiował prawo na uniwersytetach w Jenie i Erlangen. Oprócz tego zajmował się historią i jej naukami pomocniczymi. Na utrzymanie siebie i rodzeństwa postanowił zarabiać pisaniem. Podążył za ówczesnym zamiłowaniem publiczności i zaczął naśladować powieści rycerskie i przygodowe (Abentheuer des Ritters Palmendos, 1874). Już wówczas nawiązał kontakt z Johannem Wolfgangiem von Goethe (1749–1832). Podczas podróży Goethego do Włoch stracił jego wsparcie i był sekretarzem w Norymberdze, ale niska pensja skłoniła go do rezygnacji z tej pracy. Za pośrednictwem siostry zwrócił się w 1788 z pisemną prośbą o pomoc do Goethego, który w liście z 9 września 1788 r. do Friedricha Heinricha Jacobiego (1743–1819) zaproponował mu go jako sekretarza i nauczyciela dzieci. Po kilku nieudanych próbach Goethego, Vulpius znalazł zatrudnienie jesienią 1789 r. jako sekretarz u wydawcy Georga Joachima Göschena (1752–1828). Później pracował w weimarskim teatrze jako librecista (do 1805). W 1797 r. otrzymał stałą posadę w bibliotece w Weimarze, w 1800 r. awansował na sekretarza biblioteki, w 1803 r. uniwersytet w Jenie nadał mu tytuł doktora filozofii, w 1805 został bibliotekarzem, w 1816 wszedł do elektorskiej rady i otrzymał Order Sokoła Białego (niem. Orden vom Weißen Falken).

Po udarze mózgu w 1824 r. z trudem wykonywał powierzone mu zadania i przeszedł w stan spoczynku. W lutym 1827 r. przeżył kolejny udar mózgu i zmarł 26 czerwca 1827 roku.

Dzieła (wybór)

  • Abentheuer des Ritters Palmendos. 1874.
  • Der Schleyer. 1789.
  • Aechte und deutliche Beschreibung der Bastille von ihrem Ursprunge an bis zu ihrer Zerstöhrung nebst einigen dahingehörigen Anekdoten. Frankfurt/ Leipzig, 1789.
  • Gallerie galanter Damen. Montag, Regensburg 1790–1791. 3 tomy.
  • Skizzen aus dem Leben galanter Damen. Ein Beitrag zur Kenntniss weiblicher Karaktere, Sitten, Empfindungen, und Kunstgriffe der vorigen Jahrhunderte. Montag, Regensburg 1789–1791. 4 tomy.
  • Abentheuer, Meinungen und Schwänke galanter Männer. Ein Seitenstück zu den Skitzen aus den Leben galanter Damen. Montag, Regensburg 1791.
  • Die Zauberfloete. Eine Oper in drei Aufzuegen. Johann Samuel Heinsius, Leipzig 1794.
  • Blanka Von Burgund. 1795.
  • Romantische Blätter. 1798.
  • Rinaldo Rinaldini, der Räuberhauptmann, eine romantische Geschichte unseres Jahrhunderts. 1799.
  • Sitah Mani, oder Karl XII Bey Bender. 1809.
  • Kuriositäten der physisch-litterarisch-artistisch-historischen Vor- und Mittelwelt. 10 tomów, 1811–1823.
  • Historische Curiositäten. Gleditsch, Leipzig 1814.
  • Die Vorzeit, oder Geschichte, Dichtung, Kunst und Literatur des Vor- und Mittel-Alters. 4 tomy, Keyser, Erfurt 1817–1821.
  • Kurze Uebersicht der Geschichte der Schenken von Tautenburg. Erfurt, Keyser, 1820.
  • Handwörterbuch der Mythologie der deutschen Völker. Leipzig, 1826.

Literatura

  • Max Mendheim: Vulpius, Christian August w Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Band 40, Duncker & Humblot, Leipzig 1896, s. 379–381, online.

Linki