Christian Hermann Weisse


Christian Hermann Weisse (także: Weiße; ur. 10 sierpnia 1801 r. w Lipsku; zm. 19 września 1866 r. tamże) - niemiecki teolog ewangelicki i filozof. Swoje pisma publikował też pod pseudonimem "Nikodemus". (wyznania ewangelickiego)

Genealogia


Dziadek Christian Felix Weiße (1726-1804), pisarz, poeta, tłumacz i pedagog; ojciec Christian Ernst Weiße (1766-1832), profesor prawa i historyk; matka Christiana Elisabeth Weiß (1778–1826); - ożenił się w 1829 r. z Laurą Richter.

Życiorys


Weisse uczęszczał w Lipsku do szkoły łacińskiej Nicolaischule, po czym studiował w latach 1818-1822 prawoznawstwo, filozofię i literaturę. W 1822 r. doktoryzował się rozprawą dotyczącą prawa państwowego pt. »Diversa naturae et rationis in civitatibus constituendis indoles e Graecorum historia illustrata«, w 1823 r. habilitował się z filozofii i do 1828 r. uczył na uniwersytecie w Lipsku jako privatdozent. W 1828 r. został profesorem nadzwyczajnym, a w 1837 r. wycofał się z działalności akademickiej po tym jak zabiegał o zwyczajną profesurę wskazując, że na uniwersytecie w Lipsku powinna być reprezentowana nie tylko filozofia Johanna Friedricha Herbarta (1776-1841). W 1841 r. znowu poświęcił się filozofii jako privatdozent, od 1844 r. jako profesor nadzwyczajny i w 1845 r. mianowany został profesorem zwyczajnym filozofii na wydziale filozoficznym. W 1845 r. otrzymał także tytuł doktora teologii po obronie dysertacji »Martinus Lutherus quid de consilio mortis et resurrectionis Jesu Christi senserit« i w latach 1845-1866 był dodatkowo privatdozentem na wydziale teologicznym.

Christian Hermann Weisse długie lata mieszkał w swoich dobrach rycerskich (niem. Rittergut) w Stötteritz koło Lipska. Zmarł w 1866 r. na cholerę.

Jego bogata działalność literacka skierowana była najpierw na tematykę filologiczno-historyczną, a później filozoficzną i teologiczną. Książka »Darstellung der griechischen Mythologie« (pol. Przedstawienie greckiej mitologii) pokazuje już odejście od nauki Georga Wilhelma Friedricha Hegla (1770-1831) i odejście od pojmowania czystej wiedzy jako szczyt człowieczeństwa, a uznanie za takowy życie etyczno-religijnego. Religią a nie nauką, jak chce Hegel, musi zamykać się system filozofii. Przez rozważanie geniuszu, obyczajowego piękna i miłości została utorowana droga do spekulacyjnej teologii. W książce »Die evangelische Geschichte, kritisch und philosophisch bearbeitet« (2 tomy, 1838, pol. Historia ewangeliczna, krytyczne i filozoficznie opracowana), wbrew teorii Davida Friedricha Straussa (1808-1874), próbował zrekonstruować historyczny obraz Chrystusa. Zajął się w niej też problemem synoptycznym i przedstawił w niej teorię dwóch źródeł, która różniła się od hipotezy diegez Friedricha Schleiermachera (1768-1834). Weisse, jako pierwszy uznał za pierwotną Ewangelię Marka, powstałą na autentycznych wspomnieniach o życiu Jezusa i spisaną przez Marka towarzyszącego apostołowi Piotrowi. Wprawdzie pod wpływem dyskusji z Heinrichem Ewaldem (1803-1875) zmienił swoją teorię i przypuszczał, że przed Ewangelią Marka istniało jeszcze wcześniejsze źródło Ewangelii. Weisse współpracował też z Immanuelem Hermannem Fichte (1796-1879) w założonym przez tego ostatniego czasopiśmie Zeitschrift für Philosophie und speculative Theologie, którego celem było reprezentowanie interesów chrześcijańskiej spekulacji i przeniesieni kwestii dogmatyki i praktycznej teologii na grunt filozofii.

Dzieła (wybór)


  • Über das Studium des Homer und seine Bedeutung für unser Zeitalter, nebst einem Anhange über Mythologie. 1826.
  • De platonis et Aristotelis in constituendis summis philosophiae principiis differentia. 1828.
  • Über den gegenwärtigen Standpunkt der philosophischen Wissenschaft. 1829.
  • System der Ästhetik. 2 tomy, 1830.
  • Über das Verhältnis des Publicums zur Philosophie um den Zeitpunkt von Hegel's Abscheiden. 1832.
  • Die evangelische Geschichte kritisch und philosophisch bearbeitet. 2 tomy, 1838.
  • Die Evangelienfrage in ihrem gegenwärtigen Stadium. 1856.
  • Philosophische Dogmatik oder Philosophie des Christentums. 3 tomy, 1855-1862.

Literatura


  • Max Heinze: Weiße, Christian Hermann. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 41, Duncker & Humblot, Leipzig 1896, s. 590-594.
  • Klaus-Gunther Wesseling: Weisse, Christian Hermann. W: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Tom 13, Bautz, Herzberg 1998, ISBN 3-88309-072-7, s. 684-690.

Linki