Christian Krohg

Christian Krohg (ur. 13 sierpnia 1852 w Vestre Aker; zm. 16 października 1925 w Christiana (obecnie Oslo)) – norweski malarz, ilustrator, pisarz, dziennikarz oraz profesor i dyrektor w Akademii Sztuk Pięknych w Oslo.

Christian Krogh
Christian Krogh, ok. 1915.
Źródło: Wikimedia Commons

Życiorys i twórczość

Christian Krohg - Portrait of the Painter Oda Krohg, b. Lasson - Google Art Project
Oda Krogh, 1886. Autor Christian Krohg (Galeria Narodowa, Oslo).
Źródło: Wikimedia Commons

Christian Krohg urodził się 13 sierpnia 1852 w Vestre Aker jako syn prawnika Georga Antona Krohga (1817–1873) i wnuk radcy państwa i norweskiego ministra Christiana Krohga (1777–1828). Od 1869 do 1873 roku studiował prawo na uniwersytecie w Christianie, kontynuując tym samym tradycję rodzinną. Po śmierci ojca wyjechał w 1873 roku do Karlsruhe, gdzie studiował przez pięć lat w tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych u Hansa Fredrika Gude. Tematami prac Christiana Krohga stały się sceny z życia codziennego, uważane wówczas za trywialne i wulgarne. Na utrzymanie zarabiał w tym czasie jako nauczyciel. Jako artysta wykonywał portrety prostych i nieznanych ludzi, malował prostytutki, które akceptowały wynagrodzenie za pozowanie, szkicował pejzaże bez notatek historycznych. Już w 1879 roku dołączył do malarzy z wybrzeża duńskiego półwyspu Skagen. Techniki malarskiej nauczył młodą Annę Kirstine Brøndum, która w 1880 roku została żoną jego przyjaciela Michaela Anchlera, malarza, który malował życie rybaków na duńskich brzegach Morza Północnego.

Christian Krohg pracował od 1881 do 1882 roku w Paryżu, gdzie przyłączył się do wspólnoty nordyckich malarzy, którzy przebywali przez część roku w stolicy Francji. Później, ten mówiący językiem Goethego i Molière'a malarz dołączał w lecie do malarzy niemieckich ze szkoły Skagen lub mieszkał z rodziną we Francji.

W Kristianie (Oslo) spotykał się z członkami bohemy literackiej i artystycznej. Udzielał bezpłatnie lekcji malarstwa w nieformalnym towarzystwie młodych artystów mieszczańskich. Między nimi był młody Edvard Munch, u którego zauważył wielki talent i widział przed nim wielką karierę. W 1882 roku zorganizował w Kristianie z przyjaciółmi malarzami Fritsem Thaulowem, Gerhardem Munthe, Erikiem Werenskioldem pierwszy Salon Jesienny, inspirowany Paryskim Salonem Wiosennym. Wydarzenie to wzbudziło gniew ówczesnej konserwatywnej burżuazji, ponieważ utorowało drogę naturalizmowi i francuskiemu impresjonizmowi.

Oda krohg stakkelse lille 1891
Stakkelse lille: Christian Krohg z córką Naną, 1891. Obraz namalowała żona artysty Oda Krohg.
Źródło: Wikimedia Commons

Po okresie odrzucenia uzyskał uznanie i sławę. Dawał płatne lekcje żonom i córkom notabli. Wśród nich była Oda Lasson, zamężna kobieta o swobodnych zasadach moralnych, ponieważ mimo dwójki małych dzieci, w 1883 r. opuściła męża biznesmena i miała burzliwy romans z pisarzem i anarchistą Hansem Jægerem. Siostrzenica rosyjskiej księżniczki, należąca do licznej rodziny konserwatywnej wyższej klasy średniej w Kristianie, do której należeli znani pisarze i kompozytorzy. Biorąc lekcje malarstwa od Erika Werenskiolda i Krohga, nie wahała się im pozować w 1885 roku. Między Christianem i Odą zrodził się romans.

Para wspierała Hansa Jægera podczas jego aresztowania w 1885 roku. Christian Krohg podpisał manifest przeciwko cenzurze i opublikował w 1886 roku w celu poparcia roszczeń pisarza powieść Albertine, która natychmiast została zakazana przez oficjalną cenzurę. Powieść ta, opowiadająca banalną historię młodej szwaczki, która, jak to często bywa we Francji, zmuszana jest do prostytucji, by nie popaść w jeszcze bardziej ohydne nieszczęście, wpisuje się w naturalizm norweskiej literatury lat 80-tych XIX wieku. Powieść ta stała się motywem licznych obrazów Christiana Krohga.

W grudniu 1886 roku razem z Hansem Jaegerem założył czasopismo Impressionisten, którego ukazało się dziewięć numerów w latach 1886–1890.

W 1888 roku Oda otrzymała rozwód i poślubiła Christiana, ponieważ on szanował jej postawę kobiety niezależnej, wciąż często pociąganej przez życie towarzyskie i chętnie pokazującej się jako muza genialnych młodych mężczyzn. Para miała dwójkę dzieci, córkę Nanę urodzoną w 1885 roku i syna Pera w 1889 roku.

W latach 1890–1910 Christian Krohg był niezależnym dziennikarzem w ukazującej się w Kristianie (Oslo) gazecie Verdens Gang. Na początku lat 90-tych, szkalowana i często prześladowana przez konserwatywne norweskie władze polityczne, rodzina zamieszkała w Berlinie. W 1893 roku Edvard Munch pojawił się w paryskiej kawiarni z Christianem i Odą Krohg, Jappe Nilssenem, Hansem Jægerem, Gunnarem Heibergiem i Jørgenem Engelhardtem. Munch twierdził, że każdy z uczestniczących w spotkaniu mężczyzn był chociaż raz kochankiem Ody.

Christian og Oda Krohgs gravsten
Grób Christiana i Ody Krohg na Vår Frelsers gravlund w Oslo .
Źródło: Wikimedia Commons

W 1896 roku Oda, sama uznana artystka, zdecydowała się rozpocząć dalsze życie z kochankiem Gunnarem Heibergiem. Para uciekła do Paryża z jej ukochanym synem Perem. Porzuciła jednak Gunnara, który stał się zazdrosny, i w 1901 roku nawiązała romans z krytykiem sztuki Jappe Nilssenem, który zachęcił ją wystawienia swoich prac w paryskich salonach malarskich. Ponownie nawiązała też kontakt z mężem i córką.

Między 1901 a 1909 rokiem rodzina Krohgów czasem oddzielnie, czasem razem mieszkała w Paryżu. Oda stała się znana jako niezależna malarka i pracowała w swoim atelier na Montparnassie. Po debiucie na Salonie Paryskim w 1903 roku, w latach 1904-1909 wystawiła z powodzeniem swoje obrazy na Salonie Jesiennym (Salonie d'Automne). Christian Krohg uczył przed 1901 rokiem w Akademii Colarossi. W latach 1903–1909 uczył malarstwa swojego syna. Przez cały czas pracował jako korespondent w gazecie Verdens Gang. Po definitywnym pojednaniu z żoną wrócił w 1909 roku do Norwegii, gdzie został profesorem, a później także dyrektorem w Akademii Sztuk Pięknych (Statens Kunstakademi) w Kristianie. Na tym stanowisku pozostał do śmierci w 1925 roku.

Christian Krohg został pochowany na Cmentarzu Chrystusa Zbawiciela (norw. Vår Frelsers gravlund) w Oslo. Oda zmarła dziesięć lat później, w październiku 1935 roku.

Dzieła (wybór)

Obrazy

Autoportrety

Christian Krohg - self-portrait (1912)

 

Autoportret ze sztalugą, 1912. Galeria Narodowa, Oslo.

Christian Krohg-Selvportrett i kurvstol 1917

 

Autoportret na krześle, 1917.

Pozostałe obrazy

Kobieta krojąca chleb

 

Kobieta krojąca chleb, 1879. Bergen Kunstmuseum

Do portu

 

Do portu, 1879. Galeria Narodowa, Oslo.

Krawcowa

 

Krawcowa, 1880. Państwowe Muzeum Sztuki w Kopenhadze.

Christian Krohg - Sick Girl - Google Art Project

 

Chora dziewczyna, 1881.Galeria Narodowa, Oslo.

Portret szwedzkiego malarza Karla Nordströma - Google Art Project

 

Portret szwedzkiego malarza Karla Nordströma, 1882. Galeria Narodowa, Oslo.

Martwa natura z butelką D.O.M. - Google Art Project

 

 

Martwa natura z butelką D.O.M., 1883. Skagens Museum.

Christian Krohg Degn Brøndum 1883

 

 

Portret duńskiego hotelarza Degna Brønduma, 1883. Skagens Museum.

Christian Krohg - Madelaine - 1883

 

Madelaine, 1883. Lillehammer Kunstmuseum

Matka i dziecko - Google Art Project

 

 

Matka i dziecko, 1883. Galeria Narodowa, Oslo.

Śpiąca matka i dziecko 1883

 

Śpiąca matka i dziecko, 1883.

Zmęczona

 

Zmęczona, 1885. Galeria Narodowa, Oslo.

Malarka Oda Krohg, ca. 1885

 

Malarka Oda Krohg, 1885. Galeria Narodowa, Oslo.

Pisma

  • Albertine, Hamburg: Janssen, 1913 (online).

Linki