Christoph Kaldenbach

Christoph Kaldenbach (także Celadon, Lykabas; ur. 11 sierpnia 1613 w Świebodzinie (niem. Schwiebus) w Księstwie Głogowskim; zm. 16 lipca 1698 w Tybindze (niem. Tübingen)) - śląsko-niemiecki kompozytor, retoryk i poeta piszący w języku niemieckim i łacińskim. (wyznanie luterańskie)

Christoph Caldenbach (1613-1698)
Christoph Kaldenbach.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Matthäus (ok. 1568–1623), sukiennik, cechmistrz, sędzia i burmistrz w Świebodzinie; matka Eva Lindner z Liebenau; wujek Georg Lindner, kompozytor, wprowadzał Kaldenbacha w arkana muzyki; - ożenił się 1) w 1657 z Anną Margarethą Demler (zm. 1657), 2) w 1658 z Magdaleną Schloßberg (zm. 1662), 3) w 1663 Marią Agathą Greiff (zm. 1679), 4) w 1682 z wdową Marią Margarethą Müller (zm. 1705); z drugiego małżeństwa miał syna Christopha (zm. przed 1698), wydał pisma ojca.

Życiorys

Christoph Kaldenbach uczęszał od 1622 r. do gimnazjum we Frankfurcie nad Odrą, gdzie w 1628 r. rozpoczął naukę w pedagogium przekształconym w 1629 r. w uniwersytet. Od 1631 r. kontynuował studia filozoficzne w Królewcu, które po krótkim czasie przerwał i przez kolejne dwa lata pracował jako nauczyciel domowy w majątku Georga Reimera koło Kłajpedy. Kaldenbach przyswoił sobie tutaj dobrą znajomość języka polskiego. Od 1633 r. kontynuował ponownie studia w Królewcu.

W 1639 r. został zastępcą rektora, a w 1645 r. prorektorem w Altstädtisches Gymnasium w Królewcu. Gdy w 1647 r. nabył stopień magistra filozofii został w 1651 r. powołany na profesora języka greckiego na uniwersytecie w Królewcu. W latach 1656-1696 prowadził katedrę elokwencji, historii i poezji na uniwersytecie w Tybindze. Jego wykłady dotyczyły przede wszystkim poetyki i retoryki.

Przynależność do królewieckiej grupy poetyckiej Kürbishütte, do której należeli także Simon Dach, Johann Franck, Robert Roberthin, Valentin Thilo, Heinrich Albert i Georg Weissel, wpłynęła na jego twórczość literacką i muzyczną. Napisany przez niego podręcznik retoryki Compendium Rhetorices (1682) używano jeszcze w 1774 r. w wirtemberskich szkołach. Dzieła poligloty Kaldenbacha (znał języki łaciński, grecki, niemiecki, hebrajski, polski, francuski i włoski) obejmowały 2 dramaty, liczne wiersze (przeważnie okolicznościowe), pieśni i mowy, kompozycje, podręczniki poetyki i retoryki. Gottsched i Herder, którzy chwaląc wspominali Kaldenbacha, przyczynili się do zainteresowania jego twórczością w XVIII wieku.

Dzieła (wybór)

  • Deutsche Eclogen. Königsberg (Królewiec) 1648.
  • Deutsche Grab-Gedichte. 2 tomy, Elbing (Elbląg) 1648.
  • Deutsche Sappho, oder Musicalische Getichte. Königsberg 1651 (Królewiec) (muxykę skomponował Heinrich Albert).
  • Deutsche Lieder und Getichte.
    • Tübingen (Tybinga) 1683.

Literatura

  • Kl.: Kaldenbach, Christoph w Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 15, Duncker & Humblot, Leipzig 1882, s. 21 (online).
  • Peter Ukena: Kaldenbach, Christoph w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 11, Duncker & Humblot, Berlin 1977, ISBN 3-428-00192-3, s. 53 (online).
  • Erika Bosl: KALDENBACH (Celadon, Lycon, Lykabas) w Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Tom 3, Bautz, Herzberg 1992, ISBN 3-88309-035-2, s. 961–962.

Linki

Autor: Roman Penkała