Johann Andreas Cramer

Johann Andreas Cramer (ur. 27 stycznia 1723 roku w Jöhstadt (Erzgebirge); zm. 11 lub 12 czerwca 1788 roku w Kilonii) - niemiecki luterański teolog i poeta.

Johann Andreas Cramer
Johann Andreas Cramer.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Caspar Anton (1681–1740), ksiądz polowy., od 1721 roku pastor w Jöhstadt; matka Juliane Coith (1702–1729) z Scheibenberger; macocha (od 1730) Johanna Sophia, córka pastora Christopha Sachse w Eppendorf; - ożenił się 1) w 1749 roku z Charlottą (1726–77), córką mistrza krawieckiego Radike w Lipsku, 2) w Odense w 1781 roku z Marią von Falsen, wdową po von Scherewinie z Fühnen; miał 5 synów, 5 córek z 1) małżeństwa między innymi Carla Friedricha (1752–1807), prof. języka greckiego i języków orientalnych w Kolonii.

Życiorys

Po ukończeniu szkoły książęcej w Grimma w 1742 roku Johann Andreas Cramer rozpoczął studiowanie teologii i „sztuk pięknych” (niem. schöne Wissenschaften”) na uniwersytecie w Lipsku, gdzie wkrótce rozwinął współpracę literacką z kilkoma czasopismami, między innymi z Bremer Beiträge. Szybko zerwał związek z lipską szkołą Johanna Christopha Gottscheda.
W 1745 roku został magistrem, a w 1748 roku otrzymał stanowisko pastora w Kröllwitz koło Merseburga. W latach 1750-1754 był pastorem w Quedlinburgu. Za pośrednictwem Friedricha Gottlieba Klopstocka i Johanna Hartwiga Ernsta von Bernstorffa król duński Fryderyk V Oldenburg powołał go w 1754 roku na księdza nadwornego do Kopenhagi, gdzie razem z Klopstockiem wydawał czasopismo Der nordische Aufseher.
W 1765 roku otrzymał stanowisko profesora teologii na uniwersytecie w Kopenhadze. Jego protektor Bernstorff w 1770 roku został zdymisjonowany przez króla Chrystiana VII Oldenburga pod wpływem Johanna Friedricha Struensee. W 1771 roku również on został pozbawiony stanowiska profesora, po czym opuścił Danię i w tym samym roku został superintendentem w Lubece. Po obaleniu i skazaniu na stracenie Struensea, Johann Andreas Cramer został powołany w 1774 roku na profesora teologii na uniwersytecie w Kilonii.
W 1781 roku założył na uniwersytecie pierwsze seminarium dla nauczycieli i poświęcił szczególną uwagę zajęciom katechetycznym.

Znaczenie

W Kröllwitz poświęcił się pracom związanymi z historią kościoła i dogmatów. Szczególne znaczenie miało przetłumaczeniu pism biskupa Konstantynopola Jana Chryzostoma (10 tomów, 1748-1751) jak również historii świata Jacques'a Bossuet'a.
Zredagował śpiewnik kościelny dla księstwa Szlezwik -Holsztyn (niem. Schleswig-Holstein) , który zawierał pieśni dawnych i jemu współczesnych poetów. On sam napisał ponad 400 pieśni, które znalazły się w śpiewnikach. W 1785 roku został wprowadzony napisany przez niego nowy katechizm dla księstwa Szlezwik-Holsztyn sporządzony na wzór katechizmu teologa Erika Pontoppidana. Jego katechizm zastępował mały katechizm Marcina Lutra i był używany przez ówczesnych pedagogów przez kolejnych 100 lat.
Jego filozofia była bliska eudajmonizmu (osiągnięcie szczęścia jest najwyższym dobrem i ostatecznym celem człowieka), a cnota była ulubionym tematem jego kazań. Jako jeden z pierwszych docenił także znaczenie etyczne Biblii, poetyczną zawartość psalmów. Jako teolog szukał połączenia między ortodoksją i oświeceniem.
W historii literatury Johann Andreas Cramer lokowany jest między swoim kolegą ze studiów Christianem Gellertem a Friedichem Klopstockiem.

Dzieła (wybór)

  • Bemühungen zur Beförderung der Critik. Halle, 1743-1747
  • Der Schutzgeist . Hamburg, 1746-1747/li>
  • Der nordische Aufseher. Kopenhagen und Leipzig: Ackermann, 3 tomy 1758, 1759, 1761
  • Christian Fürchtegott Gellerts Leben. Leipzig: Weidmanns Erben und Reich, 1774
  • Allgemeines Gesangbuch auf Königlichen allergnädigsten Befehl zum öffentlichen und häuslichen Gebrauche in den Gemeinen des Herzogthums Schleswig, des Herzogthums Hollstein. Altona 1780
  • Sämmtliche Gedichte. Część 1-3. Leipzig: Breitkopf 1782-83

Literatura

Linki

Autor: Roman Penkała