Curt Sachs

Curt Sachs (ur. 29 czerwca 1881 w Berlinie; zm. 5 lutego 1959 w Nowym Jorku) był niemieckim muzykologiem, historykiem sztuki oraz współtwórcą nowoczesnej instrumentologii. (wyznanie mojżeszowe)

Genealogia

Ojciec Louis Eduard (1839–1908), fabrykant w Berlinie; matka Anna Fröhlich (1841–1916); – ożenił się w 1908 w Berlinie z Irene Lewin (1888–1985); miał 2 synów Georga (1909–39), dr filozofii, profesor na uniwersytecie w Madrycie i Ernsta (1920–62), inżynier oraz 2 córki Judith (1912–90), dr filozofii, bibliotekarka w Institute for Advanced Study, Princeton (New Jersey, USA) i Gabriel(l)e Forrest (* 1915), w Camden (New Jersey, USA).

Życiorys

Curt Sachs uczył się w Gimnazjum Francuskim (niem. Französisches Gymnasium Berlin) w Berlinie i jednocześnie otrzymywał lekcje gry na fortepianie, teorii muzyki i kompozycji. Od 1900 r. studiował historię sztuki i muzykologię na uniwersytecie w Berlinie. W 1904 r. promował się pracą o rzeźbach Andrei del Verrocchio (1435–1488). Następnie kontynuował studia muzyczne u muzykologów Hermanna Kretzschmara i Johannesa Wolfa.

W latach 1905-06 pracował w Muzeum Rzemiosła Artystycznego (niem. Kunstgewerbemuseum), w latach 1905-07 był współwydawcą czasopisma Monatshefte der kunstwissenschaftlichen Literatur. Od 1908 r. poświęcił się ostatecznie muzyce. W 1918 r. został powołany do wojskowej służby informacyjnej. W tym samym roku habilitował się na uniwersytecie w Berlinie pracą pt. Handbuch der Musikinstrumentenkunde i od końca 1919 r. został tam profesorem nadzwyczajnym. W 1920 r. został dyrektorem zbiorów instrumentów muzycznych w Staatliche Hochschule für Musik w Berlinie-Charlottenburgu (obecnie Musikinstrumenten-Museum SIMPK). Od 1926 r. uczył instrumentoznawstwa w Państwowej Akademii Muzyki Kościelnej i Szkolnej (niem. Staatliche Akademie für Kirchen- und Schulmusik - obecnie Instituts für Kirchenmusik), a od 1928 r. był profesorem etatowym na uniwersytecie. W 1930 r. przebywał przez dwa miesiące w Kairze jako doradca Instytutu Muzyki Orientalnej. W 1933 r. z powodów rasistowskich został zwolniony ze służby państwowej.

Kiedy nie powiódł się zamiar emigracji do Stanów Zjednoczonych Ameryki udał się dzięki pomocy fundacji Rockefeller-Stipendium i Alliance Israélite Universelle do Paryża i został współpracownikiem Musée d'Ethnographie du Trocadéro. Dopiero w sierpniu 1937 r., dzięki powołaniu na profesora wizytującego na New York University, mógł razem z rodziną przebywającą w Berlinie wyjechać do Nowego Jorku. Tutaj oprócz wykonywanej działalności pedagogicznej pracował także jako doradca New York Public Library i Metropolitan Museum of Art. Od 1953 r. był profesorem nadzwyczajnym (ang. adjunct professor) na Columbia University, New York. W 1957 r. zrezygnował z pracy na New York University.

Curt Sachs był jednym z najbardziej wielostronnych i najproduktywniejszych muzykologów. Razem z Erichem Moritzem von Hornbostelem (1877–1935) w artykule Systematik der Musikinstrumente: Ein Versuch in der Zeitschrift für Ethnologie przedstawił na podstawie klasyfikacji Victora-Charles'a Mahillona systematyczno-morfologiczną klasyfikację instrumentów, w której fizyczne wytwarzanie dźwięku stanowiło zasadę przyporządkowania do określonej grupy. Klasyfikacja ta zwana jest klasyfikacją Hornbostela-Sachsa i do dzisiaj jest stosowana. W piśmie Geist und Werden der Musikinstrumente (1929, Duch i powstawanie instrumentów muzycznych), stanowiącym istotny wkład do szerzącej się wówczas teorii dyfuzji kulturowej, przedstawił historyczno-hermeneutyczną teorię jako jeden z najważniejszych przykładów tzw. teorii kręgu kulturowego, uzasadniając geograficznie i kulturowo, globalnie i historycznie związek podkreślający chronologię instrumentów muzycznych od epoki kamiennej po średniowiecze. Sachs był otwarty wobec nowych mediów, szczególnie płyt gramofonowych. Pod jego kierownictwem powstała np. w roku 1930 pierwsza w Niemczech seria 12 płyt 2000 Jahre Musik auf der Schallplatte. Pomysł ten rozwinął w Paryżu w 1934 r. jako L'Anthologie sonore (ok. 160 płyt).

Dzieła (wybór)

 
  • Reallexicon der Musikinstrumente. Berlin 1913.
  • Die Musikinstrumente Indiens und Indonesiens. Zugleich eine Einführung in die Instrumentenkunde. Berlin 1915.
  • Die Maultrommel. Eine typologische Vorstudie. 1917.
  • Die Musikinstrumente. Breslau 1923.
  • Musik des Altertums. Breslau 1924.
  • Geist und Werden der Musikinstrumente. Berlin 1929.
  • Vergleichende Musikwissenschaft in ihren Grundzügen. Leipzig 1930.
  • World History of the Dance. New York 1937.
  • Les Instruments de musique de Madagascar. Paris 1938.
  • The history of musical instruments. New York 1940.
  • The rise of music in the Ancient world: East and West. New York 1943.
  • Rhythm and Tempo: A Study in Music History. New York 1953.
  • The Wellsprings of Music. Herausgegeben von Jaap Kunst. Den Haag 1962.

Literatura

  • Martin Elste: Sachs, Curt w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 22, Duncker & Humblot, Berlin 2005, ISBN 3-428-11203-2, S. 335.

Linki

Artykuł jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Autor: Roman Penkała