Friedrich Dedekind
Friedrich Dedekind (ur. ok. 1525 r. w Neustadt am Rübenberge; zm. 27 lutego 1598 r. w in Lüneburgu) - niemiecki teolog luterański i poeta.
 |
| Friedrich Dedekind. Źródło: Wikimedia Commons |
Genealogia ↑
Ojciec Henning Dedeken, rzeźnik i rajca w Neustadt; matka N.N.; - ożenił się w 1553 r. z Julią (1528-po 1598), córką humanisty Euriciusa Cordusa (1486-1535); miał 4 synów i 4 córki.
Życiorys ↑
Friedrich Dedekind studiował w Marburgu i Wittenberdze, gdzie słuchał wykładów Filipa Melanchtona (1497-1560), a w 1550 r. został tam magistrem. W Wittenberdze napisał w języku łacińskim satyrę »Grobianus, De morum simplicitate libri duo«, która ukazała się w 1549 r. we Frankfurcie nad Menem. Od 1553 r. był pastorem w swoim rodzinnym mieście, od 1576 r. w kościele św. Michała (niem. St. Michaelis) w Lüneburgu i inspektorem wszystkich kościołów w Biskupstwie Verden i Lubeki. Opublikował jeszcze dwie sztuki dydaktyczne »Der Christliche Ritter« (1576) i »Papista conversus« (1596).
»Grobianus« należy do satyr, które krytykują niedomagania przez pozorną pochwałę. Sebastian Brant (1457-1521) wprowadził w »Okręcie błaznów« (1494) postać św. Grobianusa jako patrona sprośnego zachowania. Wielki sukces »Grobianusa« skłonił w 1551 r. Caspara Scheidta (1520-1565) do opracowania satyry w języku niemieckim. Dołączone przez Scheidta anegdoty Friedrich Dedekind wykorzystał częściowo w trzeciej książce »Grobianus et Grobiana« wydanej w 1552 roku. Temat ten wykorzystał także Hans Sachs (1494-1576) w dziele »Die verkert dischzuecht Grobiani« (1563). Pismo »Der Christliche Ritter« (1576) przedstawia zwycięską walkę chrześcijańskiego rycerza z kusicielem, z której rycerz wychodzi zwycięsko. W »Papista Conversus« (1596) Marcin Luter (1483-1546) i Melanchton pozyskują dla protestantyzmu zagorzałego katolika. Przez postępowanie jego żony grozi mu śmierć jako heretykowi, ale ratunek dla niego przychodzi bezpośrednio z nieba.
Dzieła (wybór) ↑
- Grobianus. 1549.
- Epithalamion scriptum Paulo Gusebelio Longicampiano et ejus Sponsae Magdalenae Monierae. 1550.
- Liber proverbiorum Salomonis elegiaco Carmine. 1551.
- Grobianus et Grobiana. 1552.
- Grobianus. 1553, z dodatkiem Caspara Scheidta.
- Liber Proverbiorum Salomonis Regis Israel. 1562.
- Friderici Dedekindi Metamorphoseon sacrarum libir quinque. 1565.
- Der Christliche Ritter/ aus dem 6. Capitel der Epistel S. Pauli zu den Ephesern. Jn ein Geistlich Spiel oder Comedien gefasset/ durch M. Fridericum Dedekindum von der Newenstadt. 1576.
- Papista Conversus. Ein Newe Christlich Spiel von ei=||nem Papisten/ der sich zu der rech=||ten warheit bekeret vnd dar#[ue]ber in || Gefengniß vnd gefahr des lebens kompt. Darauß er durch Got=||tes h#[ue]lffe gnediglich erl#[oe]=||set wirdt. N#[ue]tzlich zu lesen. Gefertiget/ Durch M. Fridericum Dedekindum den Elteren. 1596.