Georg Raphael Donner

Georg Raphael Johann Donner (ur. 24 maja 1693 r. w Essling (dzisiaj część Wiednia); zm. 15 lutego 1741 r. w Wiedniu) - austriacki rzeźbiarz i medalier. Jeden z najwybitniejszych rzeźbiarzy późnego baroku. Imię Raphael Donner przyjął jako wyraz podziwu dla malarza włoskiego Raffaela (1483-1520). (wyznania katolickiego)

Georg Raphael Donner. Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia ↑

Ojciec Peter (zm. 1714), cieśla, pochodził prawdopodobnie z Preisfeld koło opactwa Heiligenkreuz; matka Ursula Grünwald; bracia Matthäus (1704-56), rzeźbiarz i medalier, Sebastian (1707-63), wytwórca stempli i rzeźbiarz; - ożenił się w Wiedniu w 1715 r. z Evą Elisabeth Prechtl; miał jedno dziecko.

Życiorys ↑

Georg Raphael Donner rozpoczął naukę u jubilera dworskiego Johanna Kaspara Prennera w Wiedniu i u Giovanniego Giulianiego (1664-1744) w Heiligenkreuz (Dolna Austria). Około 1710 r. uczył się razem z bratem Matthäus w Wiedniu u szwedzkiego grawera Benedicta Richtera. Około 1720 r. powstałe reliefy z brązu, podobizny hrabiów Althanna i Dauna, ukazują go w tradycji barokowej portretu dworskiego. Przypuszczalnie w 1725 r. przybył do Salzburga, gdzie pracował jako medalier. Zleceniodawcą jego był arcybiskup Franz Anton von Harrach (1665-1727), dla którego wykonał statuę Parysa i putto w pałacu Mirabell (Schloß Mirabell), statuę św. Nepomuka dla Deutscher Ritterorden w Linzu.

Po odbytej jesienią 1729 r. podróży do Włoch przyjechał do Bratysławy (niem. Preßburg), gdzie do 1739 r. przebywał na służbie księcia prymasa Węgier Imre Esterházyego de Galántha (1663-1745). Stworzył tu duże rzeźby dla bratysławskiej katedry św. Marcina. Ozdobił jej kaplicę św. Jana Jałmużnika, która pomyślana była jako krypta księcia prymasa i jego następców. Nie zwracał tutaj uwagi na wyposażenie przestrzeni architektonicznej, a skupił się na własnym opracowaniu trzech figur (św. Marcin z żebrakiem) i dwóch aniołów na ołtarzu.

W 1734 r. wzrosły jego kontakty z Wiedniem i powstała rzeźba Apoteoza Karola VI, która znajduje się w muzeum w Belwederze (niem. Österreichische Galerie Belvedere) we Wiedniu. W rzeźbie tej panuje harmonia między ruchem a spokojem i zdradza ona oznaki późniejszego klasycyzmu. W latach 1737-1739 powstało chyba najbardziej znane jego dzieło, fontanna Providentia (dziś znana jako Donnerbrunnen) w Wiedniu na placu Mehlmarkt (dzisiaj Neuer Markt), którą wykonał na zlecenie władz miasta. To przedstawienie personifikacji postaci rzeki było, aż do początków XIX w. wzorem dla innych fontann np. Austriabrunnen na placu Freyung w Wiedniu.

W 1739 r. na stałe osiadł w Wiedniu. W 1741 r. wykonał kolejną fontannę Andromedabrunnen w Wiedniu. Ostatnią wielką jego pracą była Pietà w katedrze w Gurk (Karyntia) stanowiąca nową fazę w jego twórczości. Do skończonych form cielesnych dołączony zostaje pierwszy raz silny patetyczny wyraz.

Prace Georga Raphaela Donnera odbiegały od większości dzieł innych rzeźbiarzy tego okresu. Ich wybujały styl, patos stoi w przeciwieństwie do uspokajającej formy i zmysłowemu uduchowieniu rzeźby Donnera, która uwalnia się od architektury i cokołu. Pomimo inspiracji z antyku i włoskiej rzeźby brązowej XVII w. nadaje starym barokowym myślom własne piętno i zwieńczenie.

Literatura ↑

Linki ↑