Bernhard Duhm

Bernhard Duhm (ur. 10 października 1847 roku w Bingum (Ostfriesland); zginął w wypadku samochodowym 1 września 1928 roku w Bazylei) - niemiecki teolog luterański, starotestamentowy egzegeta.

Berhard Duhm
Bernhard Duhm.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Johannes (zm. w 1906 roku ), kupiec i piwowar; matka Friederike z domu Knopf (1811–1853); - ożenił się w 1877 roku z Heleną (1853–84), córką nauczyciela i organisty Dirka Gerdesa Bunjesa; miał 3 synów między innymi Hansa (1878–1946), profesora starotestamentowej egzegezy w Getyndze i Wrocławiu.

Życiorys

Bernhard Duhm studiował na uniwersytecie w Getyndze u Albrechta Ritschla, Heinricha Ewalda, Juliusa Wellhausena i Paula Antona de Lagarde. Po zdaniu egzaminów został repetentem w kapitule w Getyndze i po habilitacji w 1873 roku uczył na uniwersytecie jako privatdozent. Od 1877 roku był profesorem nadzwyczajnym Starego Testamentu, w 1885 roku uniwersytet w Bazylei nadał mu tytuł doktora, a w 1889 roku powołał go na profesora zwyczajnego z dodatkowym obowiązkiem nauczania języka hebrajskiego w starszych klasach gimnazjum.
1 września 1928 roku został potrącony przez samochód i 10 października tegoż roku zmarł.

Znaczenie

Bernhard Duhm skierował badania dotyczące proroków na nowe tory. Zauważył nie tylko samodzielność pieśni proroków i tritojesajas (Księga Izajasza rozdz. 56-66), lecz wywarł piętno na wizerunku proroków w 20 wieku.
Jego książką programową jest „Die Theologie der Propheten als Grundlage für die innere Entwicklungsgeschichte der israelitischen Religion“ (1875), w której tytule sformułowany jest już pogląd, że podstawą religii żydowskiej nie jest ustawodawstwo Mojżesza, lecz teologia proroków. Nowa hipoteza dokumentów badania Septuaginty, z jej późniejszym datowaniem ustaw, jak również tradycja kapłańska doprowadziły Duhma do tego, że ukazał proroków w nowym świetle. Nie mógł sobie wyobrazić, że religia mogłaby rozwinąć się z twardych form i ustaw, które powołując się na apostoła Pawła oceniał negatywnie, jako przymusowe przestrzeganie pozornych reguł. Dlatego było dla niego logiczne, że prorocy stali na początku religii Izraela i tworzyli podstawy dla wewnętrznej historii rozwoju izraelskiej religii. W prorokach widział podobnie jak Heinrich Ewald pośredników między poglądami ludzi, Boga i osobowości, które religię Izraela postawiły na nowej drodze rozwoju.

Prozatorski styl i teologiczne ukształtowanie myśli powodują, że można go określić jako epigona, który zafałszował oryginalnych proroków. Uważał dużą część Księgi Jeremiasza za wtórną i dewaluował wiele psalmów, które prawie wszystkie datował na okres Machabeuszy, ponieważ brakowało im poetyckiej i religijnej siły. Jego krytyka koniunkturalna bazowała często na subiektywnych i merytorycznych zasadach i estetycznych osądach. Jego szorstkie, ale w błyskotliwym stylu przedstawione poglądy oddziaływały pobudzająco przy aprobacie jako sprzeciw. Pod jego wpływem pozostaje przedstawienie proroków przez Hermanna Gunkela i teoria religii Rudolfa Otto.

Dzieła (wybór)

  • Die Theologie der Propheten als Grundlage für die innere Entwicklungsgeschichte der israelitischen Religion, Bonn 1875.
  • Die Psalmen erklärt Mohr, Freiburg i. B. 1899.
  • Das Buch Jeremia erklärt,Mohr, Tübingen und Leipzig 1901.
  • Das Buch Jesaia übersetzt und erklärt, 2 wydanie poprawione Göttingen 1902.
  • Israels Propheten. 2 wydanie poprawione, Tübingen 1922.

Literatura

  • Rabenau, Konrad von: „Duhm, Bernhard“ w Neue Deutsche Biographie 4 (1959), strona 179 (online).

Linki