Eduard Engel

Eduard Engel (ur. 12 listopada 1851 w Słupsku (wówczas niem. Stolp); zm. 23 listopada 1938 w Bornimie koło Poczdamu) – niemiecki językoznawca i literaturoznawca znany z walki o poprawę języka niemieckiego. (wyznanie mojżeszowe)

Eduard Engel
Eduard Engel.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia ↑

  • Ojciec : Levin (1806–61), pracownik w sądzie powiatowym w Słupsku.
  • Matka : Rahel (1824–1903), córka handlarza bursztynem S. Klotzmanna.
  • Ożenił się : 1) w 1875 z Paulą Dolores de Blavieres y Mendoza (zm. 1910), 2) w 1912 z Anną Gänger (zm. 1947).

Życiorys ↑

Eduard Engel studiował od 1870 do 1873 sanskryt, filologię klasyczną i romanistykę na uniwersytecie w Berlinie. W 1873 przeniósł się do Rostoku, gdzie w 1874 uzyskał stopień doktora dzięki dysertacji De pristinae linguae Francicae syntaxi (O składni języka starofrancuskiego).

Już jako student pracował od 1870 w urzędzie stenograficznym Pruskiej Izby Deputowanych. Od 1871 do 1919 był urzędowym stenografem w Reichstagu i od 1882 do 1904 kierował tamtejszym biurem stenografii.

W latach 1879–83 Eduard Engel wydawał czasopismo Magazin für die Literatur des Auslandes, gdzie pisał recenzje na temat literatury francuskiej, angielskiej i północnoamerykańskiej. W 1903 otrzymał tytuł profesora i został egzaminatorem w seminarium języków orientalnych na uniwersytecie w Berlinie. Wydana w 1906 Geschichte der deutschen Literatur von den Anfängen bis zur Gegenwart (Historia literatury niemieckiej od początku po teraźniejszość) doczekała się 38 wydań. Skoncentrował się w niej na krótkiej charakterystyce poszczególnych autorów i ich pism, odrzucał naturalizm, był zaciekłym przeciwnikiem Gerharta Hauptmanna (1862–1946), Rainera Marii Rilke (1875–1926) i Stefana George (1868–1933).

Walkę, którą prowadził o pielęgnację i utrzymanie języka niemieckiego, odzwierciedlają m.in. pisma Sprich Deutsch (1917, Mów po niemiecku), Gutes Deutsch (1918, Dobry niemiecki), Entwelschung, Verdeutschungswörterbuch für Amt, Schule, Haus und Leben (1918, Usuwanie wyrazów obcojęzycznych, słownik wyrazów zniemczonych dla urzędu, szkoły, domu i życia).

We wcześniejszych latach Eduard Engel pisał nowele, a później zajmował się nie tylko językiem, lecz także zagadnieniami historycznymi i politycznymi (Die Heimat des Odysseus: Lewkas oder Ithaka (Ojczyzna Odyseusza: Leukada albo Itaka); Frankreichs Geistesführer (Przywódcy duchowi Francji); 1914–1919. Ein Tagebuch (1914–1919. Dziennik; Kaspar Hauser – Schwindler oder Prinz? (Kaspar Hauser – oszust czy książę?).

Dzieła (wybór) ↑

  • Italienische Liebeslieder, Aschersleben 1875.
  • Lord Byron. Eine Autobiographie nach Tagebüchern und Briefen, 1876.
  • Königin Luise, Berlin 1876.
  • Geschichte der französischen Literatur von den Anfängen bis zur Gegenwart, Leipzig 1882.
  • Hat Francis Bacon die Dramen Shakespeares geschrieben? 1883.
  • Geschichte der englischen Literatur und der Literatur Nordamerikas, Leipzig 1883.
  • Psychologie der französischen Literatur, 1884.
  • Die Uebersetzungsseuche in Deutschland, 1884.
  • Griechische Frühlingstage, Jena 1887.
  • Wand an Wand (nowela), 1890.
  • Ausgewiesen (nowela), 1890.
  • William Shakespeare, 1897.
  • Des Lebens Würfelspiel (nowela), 1903.
  • Shakespeare-Rätsel, Leipzig 1904.
  • Geschichte der Deutschen Literatur von den Anfängen bis in die Gegenwart, 2 tomy, 1906.
  • Goethe. Der Mann und das Werk, 1909.
  • Deutsche Stilkunst, 1911.
  • Der Wohnsitz des Odysseus, 1912.
  • Sprich Deutsch! Zum Hilfsdienst am Vaterland, 1917.
  • Entwelschung, Verdeutschungswörterbuch für Amt, Schule, Haus und Leben, 1918.
  • Gutes Deutsch, 1918.
  • Fremdwörterbuch, 1922.
  • Menschen und Dinge. Aus einem Leben, Koehler & Ameling, Leipzig 1929.
  • Kaspar Hauser. Schwindler oder Prinz?, Westermann, Braunschweig 1931.

Literatura ↑

  • Ruth Schmidt-Wiegand: Engel, Eduard w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 4, Duncker & Humblot, Berlin 1959, ISBN 3-428-00185-0, s. 499. (online).
Autor: Roman Penkała