Ernst Raupach

Ernst Benjamin Salomo Raupach (pseudonimy: Leb(e)recht Hiersemenzel, Emil względnie Emanuel Leutner, Sturmfeder; ur. 21 maja 1784 r. w Strupicach (wówczas niem. Straupitz) na Dolnym Śląsku; zm. 18 marca 1852 r. w Berlinie) - niemiecki pisarz. (wyznania ewangelickiego)

Carl Christian Vogel von Vogelstein - Ernst Benjamin Salomo Raupach
Ernst Raupach.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Johann Christoph Raupach (zm. 1794), pastor w Strupicach; matka N. N. (zm. po 1794); rodzeństwo Johann Friedrich (1775-1819), fizyk, pisarz, najpierw w St. Petersburgu, od 1809 r. prof matematyki w Akademii Rycerskiej w Legnicy i 4 siostry; - ożenił się 1) w 1816 r. z Cäcilie von Wildermeth (zm. 1817), guwernantką książęcą w St. Petersburgu, 2) w 1848 r. z Pauline Werner (ur. 1810), aktorką; bezdzietny.

Życiorys

Raupach po ukończeniu szkoły miejskiej w Legnicy studiował w latach 1801-03 teologię w Halle, po czym był nauczycielem w Wierzowicach Wielkich (wówczas niem. Groß-Wiersewitz), a od 1806 r. pracował w majątku koło Moskwy. W 1814 r. został prywatnym nauczycielem w St.Petersburgu, a od 1817 r. profesorem zwyczajnym historii powszechnej na tamtejszym uniwersytecie. Po podróży do Włoch (1822/23) został w sierpniu 1823 r. zwolniony na własną prośbę z rosyjskiej służby jako cesarski radca dworu. Od 1824 r. żył w Berlinie. W Berlinie należał do towarzystwa literackiego Neue Mittwochsgesellschaft (1824-1856), gdzie spotykał Juliusa Eduarda Hitziga (1780-1849), Emanuela Geibla (1815-1884), Josepha von Eichendorffa (1788-1857), Augusta Kopischa (1799-1853) i Karla Eduarda von Holtei (1798-1880).

Stosunki rosyjskie znalazły wyraz w jego tragedii historycznej »Die Fürsten Chawansky« (1820), która zawiera reminiscencje »Makbeta« Williama Szekspira (1564-1616) i dramatów Friedricha Schillera (1759-1805), jak również w »Isidor und Olga, oder Die Leibeigenen« (1826). W 1827 napisał libretto do opery »Agnes von Hohenstaufen«, do której muzykę skomponował Gaspare Spontini (1774-1851). Opera została wystawiona podczas wesela weimarskiej księżniczki Marii Sachsen-Weimar-Eisenach (1808-1877) i Karola Pruskiego (1801-1883). Od 1828 r. aż do śmierci otrzymywał regularnie pensję od królów pruskich Fryderyka Wilhelma III (1770-1840) i Fryderyk Wilhelm IV (1795-1861).

W 1830 r. rozpoczął z prapremierą »Heinrichs Tod« 16 częściowy cykl Hohenstaufen-Zyklus, wraz z którym chciał założyć teatr narodowy. W tym samym roku duży sukces odniósł w wiedeńskim Burgtheater jego dramat »Der Müller und sein Kind«. Sukces był tak duży, że sztuka była wystawiana w wielu teatrach corocznie do XX w. (przeważnie we Wszystkich Świętych).

Ernst Raupach zmarł 18 marca 1852 r. w Berlinie i został pochowany na cmentarzu Dreifaltigkeitsfriedhof I w Berlinie-Kreuzbergu.

Znaczenie

Po ukazaniu się pierwszych sztuk Raupacha »Die Erdennacht«, »Isidor und Olga« czy »Die Fürsten Chawansky« krytycy teatralni widzieli w nim następcę Schillera. Spośród jego 117 sztuk do dzisiaj mówi się o 16 - częściowym cyklu Die Hohenstaufen, zbiorze tragedii od Barbarossy po księcia Szwabii Konradyna von Hohenstaufena i sztuce »Der Müller und sein Kind«. Wiele jego tragedii to wolne opracowania dzieł Gottholda Ephraima Lessinga (1729-1781), Schillera i różnych autorów hiszpańskich. Dużym powodzeniem cieszyły się również jego komedie »Kritik und Antikritik« (1825), »Die Schleichhändler« (1828) i »Der Zeitgeist« (1830) pełne żartu, humoru, satyry i ironii. Współcześni krytycy m.in. Friedrich Hebbel (1813-1863) nie zawsze byli mu łaskawi. Raupach odrzucał zdecydowanie twórczość Młodych Niemiec.

"Teatralna hegemonia" Raupacha zakończyła się w 1840 r. kiedy popularność zyskała nowa generacja pisarzy takich jak: Karl Gutzkow (1811-1878), Heinrich Laube (1806-1884) i Robert Eduard Prutz (1816-1872).

Dzieła (wybór)

  • Napoleon der Tyrann, der Unterdrücker, der Verderber Teutschlands. 1813.
  • An das deutsche Vaterland. 1914.
  • Dramatische Dichtungen. 1818.
  • Briefe aus und über Italien. 1823.
  • Kritik und Antikritik. 1827.
  • Dramatische Werke ernster Gattung. 16 tomów, 1830-1843.

Tragedie

  • Die Fürsten Chawansky. 1820.
  • Die Erdennacht. 1820.
  • Die Gefesselten. 1821.
  • Die Freunde. 1825.
  • Die Leibeigenen, oder Isidor und Olga. 1826.
  • Agnes von Hohenstaufen. 1827.
  • Die Tochter der Luft. 1829.

Komedie

  • Der Liebe Zauberkreis. 1824.
  • Mulier taceat in ecclesia, oder: Die kluge Königin. 1825.
  • Laßt die Todten ruhen! 1826.
  • Die Bekehrten. 1827.
  • Der Zeitgeist. 1830.
  • Der Stiefvater. 1933.

Literatura

  • Max Bendiner: Raupach, Ernst Benjamin Salomo. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 27, Duncker & Humblot, Leipzig 1888, s. 430-445.
  • Gertrud M. Rösch: Ernst Raupach. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 21, Duncker & Humblot, Berlin 2003, ISBN 3-428-11202-4, s. 206.

Linki

Autor: Roman Penkała