Isaac Euchel


Isaac Abraham Euchel (hebr. יצחק אברהם אייכל; także Itsik-Yitsak Aikl; Isaac Eichel; ur. 17 października 1756 r. w Kopenhadze; zm. 18 czerwca 1804 r. w Berlinie) - pisarz, wybitny przedstawiciel judaistycznego ruchu oświeceniowego Haskala. (wyznania mojżeszowego)

Ekslibris Isaac Abraham Euchel
Ekslibris Isaaca Abrahama Euchela.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia


Ojciec Abraham Israel (1731-1767); matka Krenche (?-1784); - ożenił się w 1803 r. z Esther Bendix (1769-1814); miał syna Abrahama (ur. 11.04.1804, później przyjął imię August).

Życiorys


Isaac Euchel studiował języki orientalne i filozofię w Królewcu m.in. u Immanuela Kanta (1724-1804). W Królewcu opowiedział się w 1782 r. za założeniem Wolnej Szkoły Żydowskiej (niem. Jüdische Freischule) na wzór szkoły berlińskiej. W tym samym roku założył razem z Mendelem Breslauem i rodziną Friedländer oświeceniowe Towarzystwo Hebrajskich Przyjaciół Literatury (niem. Gesellschaft der hebräischen Literaturfreunde, hebr. חברת דרשי לשון עבר), które wydawało pierwsze nowoczesne czasopismo hebrajskie Hame'assef z niemieckim dodatkiem Der Sammler. W 1788 r. zamieszkał w Berlinie i kierował tamtejszą drukarnią Chinnuch Nearim, należącą do Wolnej Szkoły Żydowskiej. W 1788 r. opublikował biografię Mosesa Mendelssohna (1729-1786), która napisana była w języku hebrajskim i zawierała sporo cytatów z pism Mendelssohna przetłumaczonych także na język hebrajski. W 1792 r. założył razem z Aaronem Halle-Wolfssohnem (1754-1835), Josephem Mendelssohnem (1770-1848), Nathanem Oppenheimerem i Aronem Neo Towarzystwo Przyjaciół (niem. Gesellschaft der Freunde), którego celem było wspieranie jego członków w przypadku ubóstwa, bezrobocia, choroby i śmierci. Działalność towarzystwa została zakazana w 1935 roku.

Jego satyryczna sztuka teatralna »Reb Henoch oder wos tu mer dermit« ukazała się dopiero pośmiertnie, ale krążyła już wcześniej w różnych wersjach wśród czytelników. Przedstawił w niej obraz obyczajów berlińskiego społeczeństwa żydowskiego końca XVIII wieku.

Modernizacja języka hebrajskiego, w którą się Isaac Euchel zaangażował spełzała na niczym, ponieważ następne pokolenia Żydów niemieckich zwróciły się ku językowi i kulturze niemieckiej. Jego książki ukazywały się tylko sporadycznie. Dopiero w ostatnim stuleciu wzrosło zainteresowanie jego osobą.

Dzieła (wybór)


  • Sefat Emet. 1781 (hebr.).
  • Gebete der hochdeutschen und polnischen Juden. Aus dem Hebräischen übersetzt und mit Anmerkungen begleitet. 1786, (tłum. z hebr.).
  • Der erste Mensch eine Erzählung. Meinem Eleven Joseph Meyer Friedlæender, am Tage Seiner Einsegnung gewidmet. 1787.
  • Biographie Moses Mendelssohns. 1788 (hebr.)
  • Proverbia Salomonis cum versione jud.-germ. et commentario. 1789 (hebr.).
  • Mishle ʿim targum ashkenazi u-beʾur meʾet Itsiḳ Aykhel. 1790.
  • Ist nach dem jüdischen Gesetz das Übernachten der Toten wirklich verboten? In einem Schreiben an den Professor Löwe in Breslau. 1797 (hebr.).

Literatura


  • Andreas Kennecke: Isaac Euchel – Architekt der Haskala. Wallstein, Göttingen 2007, ISBN 3-8353-0200-0.

Linki