Georg Heinrich August von Ewald

Georg Heinrich August von Ewald (ur. 16 listopada 1803 roku w Getyndze, zm. 4 maja 1875 roku tamże) - niemiecki teolog ewangelicki, badacz Biblii, orientalista i polityk.

Heinrich Ewald, 1874 (cropped)
Heinrich Ewald.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Heinrich Andreas Ewald (zmarł w 1829 roku), mistrz sukienniczy; matka Catherina Maria (1782–1841), córka mistrza sukienniczego Georga Andreasa Ilse; - ożenił się 1) w 1830 roku z Wilhelminą (1808-1840), córką matematyka Carla Friedricha Gaussa, 2) w 1845 roku w Darmstadt z Augustą (1822-1897), córką orientalisty i bibliotekarza Andreasa Schleiermachera ( 1787-1858); miał 1 córkę z drugiego małżeństwa.

Życiorys

Nauka i początek kariery naukowej

Od 1815 roku do 1820 roku Heinrich Ewald uczęszczał do gimnazjum w Getyndze. Później studiował teologię ewangelicką i orientalistykę u Johanna Eichhorna na uniwersytecie w swoim rodzinnym mieście. Podczas studiów pracował od 1822 roku jako nauczyciel w gimnazjum w Wolfenbüttel. W tamtejszej bibliotece - Herzog August Bibliothek - miał dostęp do orientalnych rękopisów, które wykorzystał do swoich studiów. W 1823 roku zakończył studia z tytułem doktora i jeszcze w tym samym roku został profesorem w gimnazjum w Wolfenbüttel.
Przez kolejne lata pracował jako repetent na wydziale teologicznym uniwersytetu w Getyndze i już w wieku 23 lat został profesorem nadzwyczajnym języków orientalnych. Ewald posiadał także wiedzę z zakresu sanskrytu i literatury indyjskiej. W latach 1826-1827 na semestrze zimowym prowadził wykład Über die Sanskrit-Sprache und Literatur ( O języku sanskryt i literaturze). Po śmierci Johanna Eichhorna w 1827 roku objął jego stanowisko profesora katedry wydziału filozoficznego.

Koniec kariery w Getyndze

Na początku 1830 roku Heinrich Ewald był poważanym i znanym orientalistą i teologiem, który mógł liczyć na wielką przyszłość w Getyndze. W 1833 roku został członkiem Akademii Nauk w Getyndze, w 1835 roku profesorem zwyczajnym języków orientalnych i w tym samym roku otrzymał powołanie na Honorenfakultät. Jednak 12 grudnia 1837 roku jego kariera w Getyndze niespodziewanie się zakończyła. Gdy z sześcioma kolegami protestował przeciwko zmianie konstytucji został zwolniony ze wszystkich pełnionych stanowisk przez króla Ernesta Augusta I, jako jeden z Getyndzkiej Siódemki ( Wilhelm i Jacob Grimm, Wilhelm Eduard Albrecht, Friedrich Christoph Dahlmann, Georg Gottfried Gervinus, Wilhelm Eduard Weber). Jednym z jego uczniów był tutaj przyszły założyciel niemieckiej asyrologii Eberhard Schrader (1836-1908).

Okres w Tybindze

Jego naukowa reputacja sięgała jednak już daleko poza granice Królestwa Hanoweru, chociaż doświadczył silną wrogość zawodową i zarzucano mu arogancję. W maju 1838 roku powołano go na profesora zwyczajnego filozofii na uniwersytet w Tybindze w Królestwie Wirtembergii a w 1841 roku przeniósł się na własną prośbę na wydział teologiczny. Wśród jego uczniów w tamtym czasie byli August Schleicher i August Dillmann, których zainteresował językami orientalnymi. Do jego uczniów w Tybindze należał także Rudolf von Roth założyciel studiów indyjskich w Tybindze, który później został następcą Ewalda jako zastępca profesora kierującego katedrą języków orientalnych. W Tybindze powstały jedne z jego najwybitniejszych dzieł i rozpoczęła się zacięta waśń z teologiem Ferdinandem Christianem Baurem i "tybindzką szkołą".

Powrót do Getyngi

Uniwersytet w Getyndze poniósł w 1840 roku ciężkie następstwa w wyniku zwolnienia swoich siedmiu wybitnych profesorów. Na opuszczone stanowiska na katedrach przez Getyndzką Siódemkę żaden uczony tak wysokiej rangi nie został powołany i liczba studentów spadła prawie o połowę. Aby podnieść renomę uniwersytetu starano się ponownie połączyć Getyndzką Siódemkę. Starania te dały jedynie pozytywny wynik w przypadku fizyka Wilhelma Webera i Heinricha Ewalda, który w 1848 roku powrócił do Getyngi i tam ponownie nauczał starotestamentową teologię i języki orientalne. Okoliczności odejścia z Tybingi wyjaśnił w jednym z własnych pism.

Dymisja

Heinrich Ewald 2008
Grób Heinricha Ewalda w Getyndze.
Źródło: Wikimedia Commons

W 1863 roku w Frankfurcie nad Menem był jednym ze współzałożycieli Deutscher Protestantenverein. Na synodzie kościoła w 1864 roku żądał lepszej konstytucji kościelnej zgodnej z poglądami Marcina Lutra jak również wolnego wyboru pastorów i wolności badań teologicznych.
W 1867 roku jego przekonania polityczne zostały ponownie wystawione na ciężką próbę. Prusy anektowały Królestwo Hanoweru w 1866 roku i żądały od wszystkich urzędników państwowych ich zaprzysiężenia przez pruskiego króla. Ewald był przeciwny zjednoczeniu Niemiec pod pruskim panowaniem i w 1867 roku odmówił przysięgi i dlatego został wykluczony z wydziału filozoficznego. Zachował jednak dotychczasową pensję i otrzymał pozwolenie na prowadzenie wykładów. Z powodu buntowniczych wypowiedzi w piśmie Das Lob des Königs und des Volks został ostatecznie pozbawiony w 1868 roku prawa do nauczania. Jego polityczne przekonania spowodowały, że w 1869 roku został wybrany na deputowanego do parlamentu. Stanowczo sprzeciwiał się pruskiej polityce, która zjednoczenie Niemiec dokonywała również środkami militarnymi. Także po wojnie francusko-pruskiej w latach 1870-1871 i powstaniu Cesarstwa Niemieckiego pozostał zdecydowanym przeciwnikiem triumfującego militaryzmu pruskiego. Heinrich Ewald zmarł w wieku 72 lat w Getyndze i został pochowany na cmentarzu Bartholomäi-Friedhof, dzisiejszy cmentarz Marien-Friedhof.

Znaczenie

Heinrich Ewald był niezależnym jak również orginalnym badaczem. Jako badacz zajmował się wieloma dziedzinami począwszy od gramatyki, aż do teologii. Z jego wielkiej ilości pism (część dostępna online) należy wymienić przede wszystkim jego prace z zakresu filologii, dotyczące proroków, historii Izraela i teologii biblijnej.

Pisma filologiczne

W 1827 roku Heinrich Ewald opublikował gramatykę języka hebrajskiego„Kritische Grammatik der hebräischen Sprache“ ("Krytyczna gramatyka języka hebrajskiego."), która była poprawiana i rozszerzana, a od piątego wydania w 1844 roku nosiła tytuł „Ausführliches Lehrbuch der hebräischen Sprache des Alten Bundes“ ("Kompleksowy podręcznik języka hebrajskiego Starego Przymierza"). Jego działania, jak tego dowodzą liczne wydania, leżą w obszarze nauki mowy i pisma, edukacji i przede wszystkim składni języka hebrajskiego. Podczas gdy Wilhelm Gesenius w swojej gramatyce posługuje się kategoriami z języka łacińskiego i niemieckiego, Ewald próbuje opisać osobliwości języka hebrajskiego. Jego celem jest zbadanie języka, aż do jego najgłębszych niuansów.
W 19 wieku największą rolę w badaniu języka hebrajskiego odgrywał język arabski. Prace jego w tej dziedzinie („De metris carminum arabicorum“ 1825) były przełomowe dla zrozumienia metryki hebrajskiej. W przeciwieństwie do Georga Wilhelma Hegla uważa, że najstarszą formą poezji jest poezja liryczna a nie epos, i że autor psalmów Dawida jest największym poetą swojego narodu.

O proroctwach

Ukształtowane przez Heinricha Ewalda rozumienie starotestamentowych proroctw panowało do czasów Bernharda Duhma i Hermanna Gunkela . Jego dzieło "Die Propheten des Alten Bundes" (Prorocy Starego Przymierza.) ukazało się w drugim wydaniu w 1887/88 w trzech tomach (pierwsze wydanie w 1840/41 w dwóch tomach). Tom 1 zawiera podstawowe objaśnienie do proroctwa i przedstawienie jego historycznego rozwoju, czemu towarzyszy przetłumaczenie każdej księgi proroka. Tom 1 "Jesaja mit den übrigen älteren Propheten" ("Izajasz z pozostałymi starszymi prorokami"), tom 2 "Jeremja und Hezequiel mit ihren Zeitgenossen" ("Jeremiasz i Ezechiel z im współczesnymi") i tom trzeci "Die jüngsten Propheten des Alten Bundes mit den Büchern Barukh und Daniel." ("Młodsi prorocy Starego Przymierza z księgami Barucha i Daniela"). Przedstawieniu temu towarzyszy ocena estetyczna i religijna.
Fenomen proroctwa wyjaśnia zasadniczo we wprowadzeniu Der Prophet überhaupt (Tom 1, strony 2-21)("Prorok w ogóle): Die Gedanken Gottes ("Myśli Boga"), twierdząc że "ogólne prawdy, które dominują w świecie" są wpisane w każdego człowieka, ale pozostają przeważnie nie zauważone i przez to nieskuteczne (tom 1, strona 2). Prorok otrzymuje na podstawie swoich osobistych predyspozycji przez działanie Boga wgląd w te prawdy i musi je odtąd przekazywać swoim współczesnym: "Prorok musi mówić to, co Bóg chce i tak jak tego chce ..." (Tom I, strona 5). W tej funkcji proroctwo jest jednocześnie ograniczone w czasie: "Teraz, dzięki prorokom, prawdy Boskie ... stają się powszechnie znane i teraz chodzi prawie tylko o ich prawidłowy związek i bezgraniczne zastosowanie." (Tom 1, strona 11).
Istotny jest przy tym "gwałtowny i bezpośredni" sposób w jaki Bóg przemawia do proroków. Gdy proroctwo straci tą bezpośredniość, przeżywa swój upadek.

Historia Izraela

Po pracy Wilhelma Martina Leberechta de Wette Beiträge zur Geschichte des Alten Testaments 1806/1807 ("Przyczynek do historii Starego Testamentu") jego siedmiotomowe dzieło Geschichte des Volkes Israel bis Christus ("Historia narodu Izraela do Chrystusa") (pierwsze wydanie 1843-1859) jest pierwszym kompleksowym przedstawieniem historii Izraela z perspektywy historyczno-krytycznej.
Oprócz fragmentów historycznych znajduje się tam uwzględnienie proroctw i kawałki poetyckie. W odniesieniu do Pięcioksięgu, jedynej dziedziny badań, w której skorygował dotychczasowe swoje poglądy zawarte w pracy doktorskiej w 1823 roku, widać jego wielkie zainteresowanie i zbadanie najstarszych jemu dostępnych źródeł. Ponadto przyjmuje uzupełnienia bez zobowiązania się do sformułowania konsekwentnej hipotezy. Określa pięciu narratorów, którzy później zostają uzupełnieni i skompletowani: Buch der Bündnisse (Księga Przymierza) (Tom 1, strona 78) z okresem sędziów (obejmuje przede wszystkim pisma kapłańskie nowych dokumentów), Buch der Ursprünge (Księga Początku, Genesis) (Tom 1, strona 87) z czasów Dawida i Salomona i trzech prorockich narratorów prehistorycznych (Tom 1, strona 118). Poza tym były tam Deuteronomiker (Księga Powtórzonego Prawa) (Tom 1, strony 143-164). Na tej podstawie szuka najstarszych fragmentów, aby dotrzeć do przedstawienia najstarszych czasów. Jednocześnie nie zgadza się z poglądami Wilhelma de Wette i Johanna Karla Wilhelma Vatke, którzy ustawodawstwo Pięcioksięgu ustalali na okres późniejszy.
Pogląd Heinricha Ewalda, że Mojżesz był w pierwszej kolejności prorokiem, a inne pełnione funkcje były zintegrowane z pierwszą, "...najpierw jako prorok jest przywódcą ludu, ustawodawcą, cudotwórcą i wszystkim wielkim czym on jest, jest tylki jako prorok." (Tom 2, strona 68) panował do czasów Bernharda Duhma, Édouarda Reussa i Rudlof Kittela.

Teologia biblijna

Jego czterotomowe dzieło Lehre von Gott oder Theologie des Alten und Neuen Bundes. (Nauka Boga lub teologia Starego i Nowego Przymierza.) (1871-1876) było według jego rozumienia zakończeniem i ukoronowaniem jego życiowych prac, które pozostało jednakże bez spodziewanego przez niego wielkiego oddźwięku.
Teologia biblijna dzieli się według Ewalda na trzy części: nauka o Słowie Bożym, historię Izraela (ponieważ prawdy biblijne można przedstawić tylko w ich uwarunkowaniu historycznym), właściwy cel systemu teologii biblijnej. Tom 1 przedstawia naukę o Słowie Bożym, tomy 2-4 właściwy kontekst teologii biblijnej. W tomach 2-3 można odróżnić naukę wiary względnie naukę Boga i świata, a w tomie 4 naukę życia (najwyższe dobro, naukę obowiązkowości i cnoty) i naukę o królestwie (królestwo doczesne i królestwo Boga i Chrystusa).

Dzieła (wybór)

  • Die Composition der Genesis kritisch untersucht. (1823).
  • Kritische Grammatik der hebräischen Sprache. (1827).
  • Über einige ältere Sanskritmetra. (1827).
  • Grammatica critica linguae arabicae. (2 tomy 1831-1833).
  • Die Propheten des alten Bundes. (1840-1841).
  • Ausführliches Lehrbuch der hebräischen Sprache. (1845).
  • Über einige ältere Sanskritmetra. (1827).
  • Geschichte des Volkes Israel. (1843-1859).
  • Die Lehre der Bibel von Gott, oder Theologie des alten und neuen Bundes (1871-1875).

Literatura

Linki

Autor: Roman Penkała