Johann Georg Heinrich Feder

Johann Georg Heinrich Feder (ur. 15 maja 1740 w Schornweisach koło Neustadt an der Aisch-Bad Windsheim; zm. 22 lutego 1821 w Hanowerze) - niemiecki filozof. (wyznania luterańskiego)

Johann Georg Heinrich Feder
Johann Georg Heinrich Feder. Autor: Johann Heinrich Tischbein (1742–1808), ok. 1772, Gleimhaus Halberstadt.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Martin Heinrich (1693-1749), pastor, autor książki Historia genealogica Familiae Federicianae; matka N. N. (1704-60), córka superintendenta Leutweina; - ożenił się 1) w Coburgu w 1767 z Sophie (zm. 1772), córką sekretarza dworskiego Häubleina, 2) w Getyndze w 1773 r. z Margarethe Dorothe z domu Best (1750-1805), wdową po profesorze teologii Henningu Valentinie Möllerowi (zm. 1772); z pierwszego małżeństwa miał 3 dzieci i z drugiego syna oraz 2 córki.

Życiorys

Johann Georg Heinrich Feder studiował od 1757 r. w Erlangen teologię, gdzie poznał logikę, metafizykę i etykę Christiana Wolffa. W tym czasie zaprzyjaźnił się z Christianem Schubartem. Swoje doświadczenia jako nauczyciel domowy (od 1760) zawarł w dysertacji Homo natura non ferus (Erlangen 1765), w której polemizował z Rousseau. W listopadzie 1765 r. objął profesurę metafizyki, moralności i logiki w gimnazjum Casimirianum Coburg (Bawaria). W 1767 r. otrzymał powołanie na uniwersytet do Getyngi, gdzie pracował do 1782 r. jako profesor filozofii. Jednym z jego tamtejszych uczniów był Friedrich Ludewig Bouterweck. W latach 1797-1811 kierował Georgianum i biblioteką królewską w Hanowerze. W 1819 r. otrzymał tytuł tajnego radcy prawnego, a w 1820 został członkiem Akademii Nauk w Getyndze.

Praca Untersuchungen über den menschlichen Willen (4 części, Lemgo 1779-93, pol. Badania o ludzkiej woli) jest jego najważniejszym dziełem, w którym pojawia się pierwsza psychologiczna teoria typów osobowości. Występował przeciw idealizmowi Kanta, chociaż jako eklektyk nie był przygotowany do prowadzenia z nim polemiki. Stał się znany dzięki recenzji krytyki napisanej przez Christiana Garvego dotyczącej Kritik der reinen Vernunft (Krytyka czystego rozumu) Kanta, w której podkreślał znaczenie psychologii dla filozofii i porównał idealizm Kanta z tym George'a Berkeley'a. Kant odpowiedział na to pismem Prolegomena zu einer jeden künftigen Metaphysik die als Wissenschaft wird auftreten können, a odpowiedzią Federa było pismo Ueber Raum und Causalität. Zur Prüfung der Kantischen Philosophie (1787). Johann Georg Heinrich Feder połączył się z Christianem Meinersem, z którym wydał 4 tomy Philosophische Bibliothek skierowane przeciw Kantowi. Od tego momentu zaczęła spadać renoma Federa jako naukowca i pisarza. Spór ten przyczynił się także do jego odejścia z uniwersytetu. W sporze tym tylko Friedrich Heinrich Jacobi stanął po stronie Federa.

Dzieła (wybór)

  • Grundriß der philosophischen Wissenschaften nebst der nötigen Geschichte zum Gebrauch seiner Zuhörer. 1767.
  • Lehrbuch der praktischen Philosophie. 1776.
  • Lehrbuch der praktischen Philosophie. 1779.
  • Grundlehren zur Kenntniß des menschlichen Willens und der natürlichen Gesetze des Rechtverhaltens. 1782.
  • Untersuchungen über den menschlichen Willen. 4 tomy, 1785-1792.
  • Über Raum und Kausalität. 1787.
  • Grundsätze der Logik und Metaphysik. 1794.
  • Feders Leben, Natur und Grundsätze. 1825, (autobiografia).

Literatura

Linki