Philipp von Fellenberg
Philipp Emanuel von Fellenberg (ur. 15 czerwca 1771 r.[1] w Bernie; zm. 21 listopada 1844 r. w Hofwil koło Berna) - szwajcarski pedagog socjalny i agronom. (wyznania ewngelicko-reformowanego)
 |
| Philipp von Fellenberg. Źródło: Wikimedia Commons |
Genealogia ↑
Ojciec Daniel (1736-1801), profesor prawa, członek Wielkiej i Małej Rady; matka Philippine Maria (1748-1805), córka holenderskiego podpułkownika Otto de Suarza; - ożenił się w 1796 r. z Margarethą von Tscharner; miał 10 dzieci.
Życiorys ↑
Philipp von Fellenberg otrzymał staranne wykształcenie m.in. w Kolmar u Konrada Pfeffela (1736-1809). W 1789 r. rozpoczął studia prawnicze na uniwersytecie w Tybindze, ale wkrótce zwrócił się ku filozofii. Dalszą naukę kontynuował jako samouk i podczas licznych podróży. W Paryżu w 1794 r. zgłębił ideologię francuskiej rewolucji. Pod wpływem narzekań na rząd próbował odnowić charakter państwa berneńskiego, aby ochronić go przed upadkiem, przez co popadł w konflikt z władzami.
W marcu 1799 r. jego ojciec kupił majątek Wilhof koło Münchenbuchsee, który przemianował na Hofwil. Tam Fellenberg stworzył swoją specjalną placówkę wychowawczą kształcącą dzieci ze wszystkich stanów. Wspólne życie w tzw. republice wychowawczej miało pomóc w przezwyciężeniu różnic klasowych. Wzorował się przy tym na "pedagogicznej prowincji" Johanna Wolfganga von Goethego (1749-1832). Założył liczne szkoły, m.in. wzorcowe gospodarstwo rolnicze, instytut rolniczy (1807-1848, placówkę wychowawczą dla synów stanów wyższych (1808-1848) i dla dziewcząt (1824-1839), szkołę dla małych dzieci (1841-1844). Przeprowadzał kursy dla nauczycieli szkół ludowych. Sławna stała się przede wszystkim jego szkoła przemysłowa dla biednych dzieci, w której od 1810 r. uczył Johann Jacob Wehrli (1790-1855). Poszczególne części jego "republiki" były podporządkowane różnym celom i stosowano w nich różne metody dydaktyczne. Nowością w tamtejszym wychowaniu było połączenie fizyczno-rolniczej pracy wychowanków z ambitnymi lekcjami religii, których celem było przezwyciężenie różnic narodowych i wyznaniowych. Edukacja stanowiła dla Fellenberg jedność ciała, ducha i umysłu, jak również pokonywanie zadań w pewnej określonej sytuacji.
Jego działania były bardzo sławne i stały się inspiracją dla innych. Jednak po jego śmierci założone przez niego placówki stosunkowo szybko padły.
Philipp von Fellenberg był członkiem Wielkiej Rady Berna (od 1825 r.), radcą w sprawach konstytucji (od 1830) i w sprawach edukacji kantonu Berna. Miał zasadniczy wpływ na tworzenie szkolnictwa w kantonie. W dużej części jego dziełem były przepisy dotyczące seminariów (1832), wyższych uczelni (1834) i szkół podstawowych (1835).
Dzieła (wybór) ↑
- Bericht der Bürger Baumgartner und Fellenberg über den Erfolg ihrer Sendung zur Unterstützung der letzthin verunglückten Unterwaldner. 1798.
- Notizen über die Entstehung der Erziehungs-Anlagen zu Hofwyl bey Bern in der Schweiz. 1805.
- Vues relatives a l'agriculture de la Suisse et aux moyens de la perfectionne. 1808.
- Landwirthschaftliche Blätter von Hofwyl. 1808-1817, 5 zeszytów.
- Darstellung der Armen-Eziehungsanstalt in Hofwyl. 1813.
- Darstellung des religiösen Bildungsganges der wissenschaftlichen Erziehungsanstalten in Hofwyl. 1822.
- Der dreimonatliche Bildungskurs. 1833.
Literatura ↑
- Emil Blösch: Fellenberg, Philipp Emanuel. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 6, Duncker & Humblot, Leipzig 1877, s. 612.
- Kurt Guggisberg: Fellenberg, Philipp Emanuel von. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 5, Duncker & Humblot, Berlin 1961, ISBN 3-428-00186-9, s. 71.
Linki ↑
- Pisma Philippa Emanuela von Fellenberga i o nim, w: Katalog der Deutschen Nationalbibliothek.
- Pisma Philippa Emanuela von Fellenberga, w: Deutsche Digitale Bibliothek.
- Hans-Ulrich Grunder: Fellenberg, Philipp Emanuel von, w: Historisches Lexikon der Schweiz.
Przypisy ↑
- ↑ Neue Deutsche Biographie (NDB) i Historisches Lexikon der Schweiz podają jako datę urodzenia 15 czerwca 1771 r. natomiast Allgemeine Deutsche Biographie (ADB) 27 czerwca 1771 roku.