Ferdinand von Richthofen


Ferdinand Paul Wilhelm Dieprand Freiherr von Richthofen (ur. 5 maja 1833 w Pokoju (wówczas Carlsruhe O.S.); zm. 6 października 1905 w Berlinie) – niemiecki geolog, geograf, podróżnik, kartograf i badacz Chin. (wyznanie katolickie)

Genealogia


Ojciec Karl (1801–74, od 1838 wyznania katolickiego.), pan na Chotkowie (Hertwigswaldau), Siemianicach (Schimmelwitz) i Leszczynach (Lesczin), pochodził z Frankenthal (Palatynat), syn Wilhelma (1761–1838), pana na Ruji (Royn), Strzałkowicach (Schützendorf), Komornikach (Kummernick) itd., od 1806 także pan na Chotkowie (Hertwigswaldau), okręgowy deputowany z Jawora (Jauer) i Henriette Pertke von Pertkenau (1777–1846); matka Ferdinande (1807–85, wyznanie staroluterańskie), pisarka, córka Ferdinanda von Kulischa i Johanny von Koschützky; – ożenił się w Damianowie (Damsdorf) w 1879 z Irmgard (1853–1910, wyznanie ewangelickie), córką Karla Freiherra von Richthofena.

Życiorys


Po ukończeniu katolickiego gimnazjum we Wrocławiu Richthofen studiował nauki przyrodnicze we Wrocławiu i Berlinie, gdzie w 1856 r. doktoryzował się dysertacją na temat geologii pt. De melaphyro. Brał udział w wykonywaniu map Tyrolu Południowego na zlecenie Kaiserlich-Königlichen Geologische Reichsanstal w Wiedniu i rozszerzył swoje badania także na Karpaty. W 1860 r. brał udział w ekspedycji do Azji Wschodniej organizowanej przez rząd pruski, która miała zbadać Chiny, Japonię i Tajlandię. Podczas tej podróży odwiedził Cejlon, Singapur, Japonię, Tajwan, Filipiny, Moluki i Indonezję. Po opuszczeniu Azji w 1862 r. udał się do Stanów Zjednoczonych, gdzie do 1868 r. prowadził badania geologiczne Kalifornii i Sierra Nevady. W 1868 r., na zlecenie towarzystwa handlowego z San Francisco wrócił do Azji, gdzie do 1872 r. zajmował się penetracją Chin. Oprócz obserwacji geograficznych dostarczył także informacji dotyczących gospodarki i stosunków politycznych panujących w tym dotychczas mało znanym kraju. W latach 1868-72 zwiedził jako pierwszy badacz prawie wszystkie prowincje Chin i na podstawie zebranego materiału opracował ich systematyczną geomorfologię. Opublikowane w latach 1870–72 w Szanghaju Letters on China udzielały pierwszy raz informacji o olbrzymich złożach węgla koło Shantung i powstaniu owocodajnych równin lessowych.

W 1872 r. wrócił do Niemiec, aby opracować zebrany materiał, przy czym wspierany był finansowo przez pruskie ministerstwo. W tym samym roku objął funkcję prezesa Towarzystwa Geograficznego (Gesellschaft für Erdkunde zu Berlin). W 1875 r. powołany został na profesora geografii na uniwersytet w Bonn, gdzie przybył dopiero w 1879 roku. W 1883 r. przeniósł się na uniwersytet do Lipska, gdzie po jego odejściu w 1886 do Berlina zastąpił go Friedrich Ratzel (1844–1904).

Część zebranego w Chinach materiału opracował w piśmie China. Ergebnisse eigener Reisen und darauf gegründeter Studien, a reszta opublikowana została po jego śmierci. Głównym dziełem, które Richthofen opublikował jest Führer für Forschungsreisende (Przewodnik dla podróżujących badaczy, 1886), w którym przedstawił podstawy badań geomorfologicznych i dzięki temu uważany jest często za ojca geomorfologii. Jako nauczyciel widział swoje zadanie w przygotowaniu studentów do prowadzenia podróży badawczych, choć większość z nich nie mogła tego celu zrealizować. Jego uczniami byli m.in. szwedzki podróżnik Sven Anders Hedin (1865–1952), Erich Dagobert von Drygalski (1865–1949), Alfred Hettner (1859–1941), Wilhelm Meinardus (1867–1952), Alfred Philippson (1864–1953), Gerhard Schott (1866–1961) i Wilhelm „Willy“ Sievers (1860–1921).

Dzieła (wybór)


  • China. Ergebnisse eigener Reisen und darauf gegründeter Studien. 5 tomów z atlasami:
    • Tom 1: Einleitender Theil. Dietrich Reimer, Berlin 1877.
    • Tom 2: Das nördliche China. Dietrich Reimer, Berlin 1882.
    • Tom 3: Das südliche China. (wydane pośmiertnie przez Ernsta Thiessen) Dietrich Reimer, Berlin 1912.
    • Tom 4: Paläontologischer Theil. Dietrich Reimer, Berlin 1883.
    • Tom 5: Abschliessende palaeontologische Bearbeitung. (wydane pośmiertnie przez Fritza Frecha) Dietrich Reimer, Berlin 1911.
    • Atlas, 1. Abteilung: Das nördliche China. Dietrich Reimer, Berlin 1885.
    • Atlas, 1. Abteilung: Das südliche China. Dietrich Reimer, Berlin 1885.
  • Führer für Forschungsreisende. 1886.
  • Geomorphologische Studien aus Ostasien. (4 zeszyty, 1901–1903).
  • Schantung und seine Eingangspforte Kiautschou. Dietrich Reimer, Berlin 1898.
  • Tagebücher aus China. 2 tomy, (wydane pośmiertnie przez Ernsta Thiessena). Dietrich Reimer, Berlin 1907.
  • Vorlesungen über allgemeine Siedlungs- und Verkehrsgeographie. (wydane pośmiertnie przez Otto Schlütera). Dietrich Reimer, Berlin 1908.

Literatura


  • Uta Lindgren: Richthofen, Ferdinand Paul Wilhelm Dieprand Freiherr von w: Neue Deutsche Biographie (NDB). Band 21, Duncker & Humblot, Berlin 2003, ISBN 3-428-11202-4, s. 54.
  • Manfred Rossa: Ferdinand von Richthofen i jego matka Ferdinande w Pokoju = Ferdinand von Richthofen und seine Mutter Ferdinande in Carlsruhe, (przekł. z jęz. niem. Johannes Krosny), Opole : Fundacja Nauki i Kultury na Śląsku, 2012.

Linki