Paul Fleming

Paul Fleming (ur. 5 października 1609 roku w Hartenstein (Vogtland), zm. 2 kwietnia 1640 roku w Hamburg) - niemiecki poeta okresu baroku. (wyznania ewangelickiego)

Paul Fleming
Paul Fleming.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Abraham (1583–1649), pastor; matka Dorothea (zmarła w 1616 roku); macocha Ursula Zehler (zmarła w 1633 roku ); kawaler.

Życiorys

Dzięki matce chrzestnej, hrabinie  von Schönburg, Paul Fleming kształcił się najpierw w szkole miejskiej w Mittweida, później od 1623 roku w gimnazjum Thomasschule w Lipsku. W Lipsku poznał kantora Johanna Hermanna Scheina. W latach 1628-1633 studiował medycynę na uniwersytecie w Lipsku, gdzie przyjaźnił się z Christianem Brehme (1613-1667) i Gottfriedem Finckelthausem (1614-1648), razem z którym 2 maja otrzymał tytuł magistra. Nie mógł jednak zrobić pracy doktorskiej gdyż Lipsk w tym czasie zajmowały i plądrowały wojska cesarskie. W 1629 roku zawarł znajomość z Georgem Glogerem, z którym przyjaźnił się do śmierci. Gloger zwrócił uwagę Fleminga na książkę Martina Opitza ” Buch von der deutschen Poeterei”. Opitz stał się jego gwiazdą przewodnią.
Na zaproszenie Adama Oleariusa udał się w 1633 roku do Holsztynu, gdzie został zatrudniony przez księcia Friedricha von Holstein-Gottorf jako lekarz i stolnik podczas poselstwa do Rosji, którego celem było uzyskanie zgody na tranzyt jedwabiu z Persji. W kwietniu 1635 roku część poselstwa wróciła na zamek Gottorp, podczas gdy Fleming z resztą zatrzymał się w Tallinnie (niem. Reval). W październiku tego samego roku wraz z poselstwem księcia von Gottorf pod kierownictwem Adama Oleariusa i Otto Brüggemanna podróżował do Persji. W sierpniu 1637 roku osiągnęli Isfahan i zostali tam do 1639 roku.
W 1640 roku dzięki zawodowej karierze otrzymał tytuł doktora na uniwersytecie w Lejdzie i z Tallinna, w którym zdecydował się pracować jako lekarz, udał się go odebrać. W drodze powrotnej do Tallinna zmarł w Hamburgu na zapalenie płuc. Został pochowany w kościele Hauptkirche St. Katharinen gdzie do dzisiaj zachował się jego nagrobek.

Znaczenie

Do najbardziej znanych dzieł Fleminga należą Auf den Tod eines Kindes i ” Madrigal”. Liczne jego sonety powołują się na miejsca, które odwiedził podczas swojej podróży. Za jego życia zostały jedynie opublikowane zbiory łacińskich poematów Rubella, seu Suaviorum Liber (1631) i Klagegedichte über das unschuldigste Leiden und Tod unseres Erlösers Jesus Christi (1632). Jego Teutschen Poemata ukazały się pośmiertnie w 1640 roku i zawierały wiele wartych uwagi pieśni miłosnych.
Paul Fleming napisał także hymn In allen meinen Taten do melodii Heinricha Isaaca O Welt, ich muss dich lassen, którego ostatnią zwrotkę wykorzystał Jan Sebastian Bach w Meine Seufzer, meine Tränen (BWV 13) i Sie werden euch in den Bann tun (BWV 44). Cały hymn stał się podstawą kantaty Bacha In allen meinen Taten (BWV 97). David Pohle napisał 12 arii do tekstów Fleminga.
Miłość do Elsabe córki kupca Heinricha Niehus(en)a z Hamburga znalazła wyraz w wielu odach, sonetach i wierszach, a poniesione przez niego w niej fiasko pojawiło się w sonecie jako religijne przeżycie na gruncie chrześcijańskiego pogłębionego stoicyzmu.
Łacińskie utwory zawierały wiersze, satyry, podziękowania, epitafia, panegiryki i liczne listy stanowiące prawie połowę jego dzieł. W 1631 roku opublikował opracowanie psalmów pokutnych i inne poematy religijne, które zadedykował Augustowi Buchnerowi.
Pomimo krótkiego życia Paul Fleming zalicza się go najważniejszych niemieckich poetów neołacińskich. Drugą część jego dzieł stanowią utwory pisane w języku niemieckim i zawierają wiersze z okazji wesel, zgonów oraz wiersze miłosne. Sam autor podzielił je na kilka grup i tak: „Poetische Wälder“, „Überschrifften“, „Oden“ i „Sonette“. Pierwsza grupa ( „Poetische Wälder“) składa się głównie z aleksandrynów, z których wiele posiada charakter epicki. Druga zawiera epigramaty, a trzecia ody, z których najbardziej znane to: „Neujahrsode 1633“; „In allen meinen Taten“; „Elsgens treues Herz“; „Laß dich nur nichts nicht trauen“; „Auf die Jtaliänische Weise: O fronte serena“. Kilka z od zostało wprowadzone do śpiewnika protestanckiego. Jego sonety uzyskały najwyższy poziom obok sonetów napisanych przez Andreasa Gryphiusa. Jak wielu innych poetów okresu baroku, Paul Fleming wypełnia je treściami z Petrarki, duchowymi, patriotycznymi i okolicznościowymi. Za szczyt jego twórczości uważane są poematy erotyczne, w których niemiecki petrarkizm osiągnął swoje apogeum.

Dzieła (wybór)

  • Promus Miscellaneorum, epigrammatum et odarum. Lipsiae, 1631.
  • Teutsche Poemata. Lübeck, 1642.
  • Geist- und Weltliche Poëmata. Jena 1651.

Literatura

Autor: Roman Penkała