Johann Franck

Johann Franck (także: Frank; ur. 1 czerwca 1618 w Gubinie (niem. Guben); zm. 18 czerwca 1677 r. tamże) - niemiecki prawnik, poeta i autor tekstów pieśni kościelnych. (wyznania luterańskiego)

Lübben Paul-Gerhardt-Kirche Fenster Johann Franck
Artystyczne przedstawienie Johanna Francka na witrażu w kościele Paul-Gerhardt-Kirche (Lübben).
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Johann (zm. 1620), prawnik i rajca miejski w Gubinie; matka Elisabeth Appell (zm. 1652) pochodziła z rodziny gubińskich rajców; - ożenił się 4 grudnia 1646 r. z Anną z domu Kästner (zm. 1668); miał córkę.

Życiorys

Johann Franck uczył się w szkołach w Gubinie, Cottbus i Szczecinie, jak również w gimnazjum w Toruniu. Od czerwca 1638 r. studiował prawo i poezję w Królewcu. Silny wpływ wywarł tutaj na niego Simon Dach (1605-1659). Blisko zaprzyjaźnił się z Henrichem Heldem (1620-1659) z Góry (Dolny Śląsk). Z powodu wojny trzydziestoletniej wrócił w 1640 r. na wezwanie matki do Gubina. Po rocznym pobycie w Pradze w 1645 r. osiadł w rodzinnym mieście jako adwokat. W 1646 r. wydał w Wittenberdze pierwszy zbiór wierszy »Der Vater-Unser-Harfe ersten Chor«. W 1648 r. został tam rajcą miejskim i opublikował we Frankfurcie nad Odrą »Johann Franckens Poëtischer Wercke Erster Theil«. W następnych latach pisał przede wszystkim pieśni religijne. Od 1661 r. był burmistrzem i starał się o utworzenie dolnołużyckiego uniwersytetu w Gubinie.

W późniejszych latach Johann Franck przyjaźnił się z Nicolausem Peuckerem (1620-1674) i Paulem Gerhardtem (1607-1676). Od 1670 r. reprezentował swoje miasto w Landtagu Dolnych Łużyc. Cztery lata później wydał najważniejszy zbiór swoich wierszy »Geistliche und weltliche Gedichte, bestehende im geistlichen Sion und irdischen Helicon« (Gubin i Wittenberga, 1674), w którym z poprzednich publikacji znalazły się tylko »Vater-Unser-Harfe« i »Susanna«. Zbiór ten zawierał jedyne kompletne wydanie jego pieśni religijnych. Do dziewięciu z nich muzykę skomponował Johann Crüger (1598-1662). Około 20 jego pieśni znalazło się w kancjonałach ewangelickich. Najbardziej znana z nich i do dzisiaj śpiewana w kościołach ewangelickich to: »Jezu, ma radości» (niem. Jesu, meine Freude).

Johann Franck zmarł 28 czerwca 1677 r. po krótkiej chorobie w Gubinie.

Dzieła (wybór)

Zbiory wierszy

  • Johann Franckens Hundert-Thönige Vater-Unsers-Harffe. 1646.
  • Johann Franckens Poëtischer Wercke Erster Theil. 1648.
  • Geistliche und weltliche Gedichte, bestehende im geistlichen Sion und irdischen Helicon. 1674.
  • Johann Franckens Teutsche Gedichte. 1675.

Pieśni religijne w Śpiewniku Ewangelickim, wyd. Augustana, Bielsko-Biała 2002.

  • Jezu, ma radości, 1653, niem. Jesu, meine Freude, muzyka Johann Crüger, nr 795.

Literatura

  • Friedrich Wilhelm Bautz: Franck, Johann. W: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Tom 2, Bautz, Hamm 1990, ISBN 3-88309-032-8, s. 78.
  • Hugo Jentsch: „Franck, Johann”. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 7, Duncker & Humblot, Leipzig 1877, s. 211.
  • Kate Lorenzen: „Franck (Frank), Johann”. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 5, Duncker & Humblot, Berlin 1961, ISBN 3-428-00186-9, s. 317.

Linki

Autor: Roman Penkała