Franz Kolb


Franz Kolb (także Franz Kolbius; ur. ok. 1465 r. w Inzlingen; zm. 10 listopada lub 11 grudnia 1535 r. w Bernie) - niemiecko-szwajcarski teolog ewangelicko-reformowany i reformator.

Genealogia


Ożenił się 1) 6 lutego 1525 r. w Norymberdze z Margarethe Schmid, 2) 31 marca 1528 r. w Bernie z Apollonią Archer, byłą beginką; miał jednego adoptowanego syna.

Życiorys


Kolb rozpoczął w 1492 r. studia w Bazylei, gdzie otrzymał w 1497 r. tytuł magistra. W latach 1497-1502 uczył w Bazylei w szkole Sankt Martin (św. Marcina). Od 1502 do 1504 r. działał jako kantor w Bernie. W marcu 1504 r. został powołany przez miasto Fryburg (niem. Freiburg im Uechtland) jako kantor i kaznodzieja do kościoła Sankt Niklauskirche. Przez pół roku pracował w Murten, po czym wrócił do Fryburga.

Jego doświadczenia jako kapelana polowego szwajcarskich najemników we Włoszech (1507) spowodowały, że stał się zaciekłym przeciwnikiem wojsk zaciężnych. Nie powstrzymała jego protestu nawet nominacja w grudniu 1507 r. na dyrektora szkoły. W 1509 r. otrzymał posadę kustosza kapituły i kaznodziei w katedrze Sankt Vinzenz w Bernie. Także tutaj głosił kazania przeciw żołnierzom najemnym. W 1512 r. wstąpił do klasztoru kartuzów w Norymberdze.

Obok Lazarusa Spenglera (1479-1534) i Andreasa Osiandera (1498-1552) został jednym z czołowych luterańskich kaznodziei i dlatego wypędzono go w 1522 r. z Norymbergi. Na polecenie Marcina Lutra (1483-1546) został w czerwcu 1523 r. kaznodzieją w Wertheim, gdzie wkrótce wprowadził ewangelicki porządek nabożeństwa, wzorowany na bazylejskim. W liście do Lutra z 27 sierpnia 1524 r., który był rezultatem osobistej rozmowy z Ulrichem Zwingli (1484-1531) i z innymi górnoniemieckimi reformatorami, sformułował w duchu zwinglistów krytykę wittenberskiej teologii. Postulował biblijną jednorodność kultu i pojmowanie Wieczerzy Pańskiej w sensie Ulricha Zwingli. W 1524 r. napisał pismo »Wertheimer Ratschlag«, biblijno-teologiczne wyznanie wiary, w którym widać istotne elementy teologii Ulricha Zwingli. Być może za namową Lutra musiał opuścić Wertheim.

Od stycznia 1525 r. głosił kazania w Norymberdze, gdzie podejrzewano go o sprzyjanie poglądom Ulricha Zwingli. Wprawdzie udało mu się usprawiedliwić, ale zrezygnował z dalszej działalności w Norymberdze i w kwietniu 1527 r. objął urząd kaznodziei w Bernie, gdzie został pomocnikiem Berchtolda Hallera (1492-1536), z którym wprowadził Reformację w mieście i kantonie. W listopadzie 1527 r. napisali razem dziesięć tez »Zehn Schlußreden«, które w styczniu 1528 r. pomógł bronić podczas berneńskich rozmów religijnych. Jako kapelan polowy łajał berneńczyków za niezdecydowaną postawę w II wojnie kappelskiej (1531).

Ze względów zdrowotnych zrezygnował w 1535 r. z pełnionych funkcji i w tym samym roku zmarł.

Literatura


  • Emil Blösch: Kolb, Franz. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 16, Duncker & Humblot, Leipzig 1882, s. 456.
  • Hans Rudolf Lavater: Kolb, Franz. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 12, Duncker & Humblot, Berlin 1980, ISBN 3-428-00193-1, s. 440.
  • L. Eissenlöffel: Franz K., ein Reformator Wertheims. Nürnbergs und Berns, 1893.

Linki