Friedrich Ludwig Schröder


Friedrich Ludwig Schröder (ur. 3 listopada 1744 r. w Schwerinie; zm. 3 września 1816 r. w Rellingen koło Hamburga) - niemiecki aktor, dyrektor teatru i dramaturg. Jako reformator loży wolnomularskiej ustanowił własny rytuał tzw. Schrödersche Lehrart, który do dzisiaj stosowany jest w wielu lożach, nie tylko niemieckich. (wyznania ewangelickiego ?)

Genealogia


Ojciec Johann Diedrich (zm. 1744), organista w kościele St. Georgen w Berlinie; matka Sophie Charlotte Biereichel (1714-92/93, w drugim małżeństwie poślubiła Konrada Ackermanna, 1710/12-71, aktora, kierownika wędrownej grupy teatralnej); siostry przyrodnie Dorothea Ackermann (1752-1821, poślubiła Christopha Unzera, 1747-1809, lekarza i pisarza), Charlotte Ackermann (1757-75), obie aktorki; - ożenił się 1) w 1773 r. z Anną Christiną Hart (1755-1829), z Sankt Petersburga, aktorką, 2) w 1804 r. z Sophie Bürger; miał syna i 3 córki oraz ze związku pozamałżeńskiego z Anną Marią von Schwarzenfeld (ok. 1771-1846) jednego syna.

Życiorys


Po wczesnej śmierci ojca wyrastał w wędrownej grupie teatralnej swojego ojczyma Konrada Ackermanna. Już jako trzylatek występował na scenie teatralnej w Sankt Petersburgu, a w wieku 10 lat występował we Frankfurcie nad Odrą w prapremierze sztuki Gottholda Ephraima Lessinga (1729-1781) »Miss Sarah Sampson«. Podczas podróży rodzice zapewnili mu prywatnego nauczyciela. Przez krótki czas uczęszczał do szkoły w Warszawie prowadzonej przez jezuitów jak również w latach 1756-57 do Collegium Fridericianum w Królewcu. Po wybuchu wojny siedmioletniej rodzice uciekli z Królewca, a młodego Schrödera pozostawili u pewnego szewca. Załatwioną przez ojczyma naukę kupiectwa u wuja w Lubece przerwał, aby dołączyć do podróżującej gościnnie po Szwajcarii grupy teatralnej. Schröder skupił początkowo swoje upodobanie na zawodzie tancerza, a nie aktora. W 1764 r. w Hanowerze do grupy przyłączył się mim Conrad Ekhof (1720-1778), którego później Schröder nazywał swoim nauczycielem.

Od 1765 r. grupa Ackermanna występowała w wzniesionym przez niego teatrze Comödienhaus w Hamburgu. Wkrótce po tym Schröder opuścił na rok teatr i udał się w wędrówkę po południowych Niemczech. Po powrocie nadal pracował w teatrze. Od 1767 r. z teatrem współpracował przez trzy lata jako dramaturg Gotthold Ephraim Lessing. W 1769 r. teatr został zamknięty z powodów finansowych. Po śmierci Ackermanna Schröder został w 1771 r. jego następcą. Jako dyrektor teatru (1. 1771-80, 2. 1786-96, 3. 1811-13) ugruntował swoją sławę najwybitniejszego reformatora i kierownika teatru swego czasu. Schröder rozumiał teatr jako szkołę obyczajów, rozsądnej moralności, który powinien prowadzić widza do właściwych osądów. W tym sensie zreformował też repertuar i wystawił np. w 1772 r. »Emilia Galotti« i »Minna von Barnhelm« Lessinga. W następstwie Lessinga zerwał z "teatrem francuskim" i propagował tragedię mieszczańską. Sam napisał liczne sztuki tego gatunku m.in. »Der Vetter in Lissabon« (1784). Jako jeden z nielicznych ludzi teatru angażował się w ruch młodych dramaturgów Sturm und Drang i wystawił sztuki Goethego (1749-1832) »Clavigo« (1774) i »Götz von Berlichingen« (1774), Klingera (1752-1831) »Zwillinge« (1776) i Lenza (1751-1792) »Hofmeister« (1778). Jednak główną jego zasługą było odkrycie Williama Szekspira (1564-1616) dla sceny niemieckiej. Sukces »Hamleta« (1776) i innych dzieł angielskiego pisarza na scenie hamburskiej polegał na nowym rodzaju realistycznej sztuki aktorskiej. Zrezygnował z języka migowego i recytacji en-face i wprowadził z zespołem mimikę określoną uczuciami. Wraz ze swoją grupą teatralną prowadził gościnne występy w Berlinie, Wiedniu, Monachium i Mannheim. W latach 1780-85 był dyrektorem i aktorem wiedeńskiego teatru Burgtheater.



Przez całe swoje życie starał się o zapewnienie społecznego uznania i zabezpieczenia swojego zawodu. W 1787 r. napisał przepisy teatralne »Theatergesetze« i w 1793 r. założył kasę emerytalną dla aktorów. 1798 r. przeprowadził się do swojego majątku do Rellingen koło Hamburga i poświęcił się tam studiom o wolnomularstwie. Od 1774 r. sam był wolnomularzem i przeprowadził w niej istotne reformy zwłaszcza rytuału, który do dzisiaj jest stosowany i znany jako Schrödersche Lehrart.

Dzieła (wybór)


  • Adelheid von Salisbury. 1783.
  • Der eifersüchtige Ungetreue. 1783.
  • Der Vetter in Lissabon. 1784.
  • Die Freymaurer. 1784.
  • Theatergesetze. 1787.
  • Materialien zur Geschichte der Freimaurerei seit ihrer Entstehung bis 1723. 1815.

Literatura


Linki