Friedrich Samuel Gottfried Sack

Friedrich Samuel Gottfried Sack (ur. 4 września 1738 r. w Magdeburgu; zm. 2 października 1817 r. w Berlinie) - teolog ewangelicko-reformowany.

Friedrich Samuel Gottfried Sack. Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec August Friedrich Wilhelm Sack (1703-1786), filozof i teolog; matka Marie Garrigues (1715-1787); miał sześcioro rodzeństwa m.in. siostra przyrodnia Antoinette; - ożenił się w 1770 r. w Berlinie z Johanną Wilheminą Spalding (1753-1832), córką teologa i filozofa Johanna Joachima Spaldinga (1714-1804) i Wilhelmine Sophie Spalding; miał 9 dzieci.

Życiorys

Friedrich Samuel Gottfried Sack był najstarszym synem Augusta Friedricha Wilhelma Sacka z drugiego małżeństwa. W 1740 r. ojciec razem z rodziną przeniósł się do Berlina. Friedrich Samuel Gottfried Sack uczęszczał do gimnazjum Joachimsthalsche i oprócz tego uczęszczał na wykłady Karla Wilhelma Ramlera oraz dodatkowo uczył się języków starożytnych i nowożytnych.

Na życzenie ojca studiował teologię na uniwersytecie we Frankfurcie nad Odrą, gdzie jego wykładowcami byli m.in. Paul Ernst Jablonski i Alexander Gottlieb Baumgarten. Jesienią 1757 r. zdał egzamin teologiczny. Po podróży przez Holandię i Anglię uczył młodego Finkensteina i miał także uczyć księżniczkę Wilhelminę (siostrę króla Fryderyka Wilhelma II Hohenzollern i przyszłą żonę księcia orańskiego Wilhelma V Orańskiego ), czemu>Fryderyk II Wielki się przeciwstawił. Po sprzeciwie Fryderyka został sekretarzem w służbie księcia Wilhelma

W 1769 r. został pastorem w zborze ewangelicko-reformowanym w Magdeburgu, a w 1777 r. powołano go na czwartego kaznodzieję dworskiego i w katedrze w Berlinie. Po śmierci ojca awansował w 1786 r. na pierwszego pastora dworu i objął stanowisko nadradcy konsystorza. W 1804 r. po śmierci Friedricha Gedike został nadradcą szkolnictwa. W 1806 r. uniwersytet we Frankfurcie nadał mu tytuł doktora teologii. Kilka miesięcy przed śmiercią mianowano go członkiem Rady Państwa i otrzymał order Roter Adlerorden I. Klasse (Order Czerwonego Orła I klasy).

Fryderyk Wilhelm II zlecił mu uczenie religii następcy tronu, przyszłego króla Fryderyka Wilhelma III oraz jego braci i siostry i innych latorośli królewskiej rodziny. Dokonywał także chrztów kolejnej generacji królewskiej i konfirmował w 1813 r. księcia, a przyszłego króla Fryderyka Wilhelma IV.

Sack był również członkiem pruskiej komisji pracującej nad zjednoczeniem Kościoła reformowanego i luterańskiego, w jeden Kościół unijny. W 1812 r. napisał znane pismo Ueber die Vereinigung der beiden protestantischen Kirchenparteien in der Preußischen Monarchie! (O zjednoczeniu obu stron protestanckich kościołów w monarchii pruskiej!). Jako członek powstałej w 1814 r. komisji liturgicznej musiał odpowiedzieć na ostrą krytykę Friedricha Schleiermachera pierwszej publikacji w/w komisji. Jego odpowiedź była łagodna i nie zrobiła szczególnego wrażenia na publice, zatem publiczna opinia dała zwycięstwo Schleiermacherowi. Sack nie odrzucał w żaden sposób żądania Schleiermacher, który domagał się daleko idącej niezależności Kościoła i duchowieństwa od władzy i kurateli państwa. W żadnym wypadku nie chciał stworzyć absolutnego kościoła państwowego. Jak wysoko go osobiście doceniał Fryderyk Wilhelm III, można zobaczyć w fakcie, że gdy król chciał podnieść zewnętrzny wizerunek Kościoła ewangelickiego i w tym celu odrestaurował urząd biskupa, mianował go 9 lutego 1816 biskupem Berlina oraz Borowskiego biskupem Królewca, którzy reprezentowali jeszcze dwie wyznaniowo rozdzielone połówki pruskiego Kościoła. Ostatnim zadaniem starego biskupa było przygotowanie do wprowadzenia unii w dniu 27 września 1817 r. i wspólnego świętowania Wieczerzy Pańskiej przez luteran i ewangelików reformowanych. Jednak 4 września ciężko się rozchorował i nie mógł wziąć udziału zarówno w jubileuszu Reformacji i święcie zjednoczenia Kościołów. Friedrich Samuel Gottfried Sack zmarł 2 października 1817 r. w otoczeniu żony i wszystkich jego dzieci.

Dzieła (wybór)

• Briefe über den Krieg, 1778.
• Huldigungs-Predigt am zweyten October 1786, 1786.
• Predigten, 1788.
• Ueber die Verbesserung des Landschulwesens vornemlich in der Churmark Brandenburg, 1799.
• Amtsreden bei verschiedenen wichtigen Veranlassungen, 1804.
• Rath und Trost der Religion bei dem Tode unsrer verewigten Königin, 1810.
• Über die Vereinigung der beiden protestantischen Kirchenpartheien in der Preußischen Monarchie, 1812.

Literatura

• Siegfried Lommatzsch: Sack, Friedrich Samuel Gottfried. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 37, Duncker & Humblot, Leipzig 1894, s. 307-315.
• J. Jürgen Seidel: Sack, Friedrich Samuel Gottfried. W: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Tom 8, Bautz, Herzberg 1994, ISBN 3-88309-053-0, s. 1161–1162.