Friedrich Ritschl

Friedrich Wilhelm Ritschl (ur. 6 kwietnia 1806 w Großvargula koło Erfurtu; zm. 9 listopada 1876 w Lipsku) – niemiecki filolog klasyczny, profesor w Halle (1829–1833), Wrocławiu (1833–1839), Bonn (1839–1865) i Lipsku (1865–1876). Ritschl uważany jest za twórcę "bońskiej szkoły" filologii klasycznej, która zajmowała się zwłaszcza krytyką tekstu. (wyznanie ewangelickie)

FriedrichRitschlAHohneck1844
Friedrich Ritschl.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Friedrich Ludwig (1773–1844), pastor w Großvargula; matka Ferdinande Louise Händeler (1778–1842, wdowa), córka Johanna Friedricha Cramera (ur. 1749) i Henriette Lohse (1748–1818); – ożenił się w 1838 z Sophie (ur. 1820), córką Samuela Guttentaga (1786–1850), Privatdozent medycyny we Wrocławiu i Sophie Panofka; dzieci syn i 2 córki Ida (zm. 1911, poślubiła Johannesa Conrada, 1839–1915, profesora ekonomii politycznej w Halle), Marie (1842–1903, poślubiła Kurta Wachsmutha, 1837–1905, profesor filologii klasycznej).

Życiorys

Przodkowie Friedricha Ritschla pochodzili z czeskiego rodu rycerskiego Ritschl von Hartenbach i w XVII w. opuścili Czechy z powodu prześladowania protestantów. Jeszcze jego dziadek, który był pastorem i profesorem w gimnazjum w Erfurcie, nosił pełne nazwisko rodowe. Friedrich Ritschl uczęszczał do gimnazjum w Erfurcie, gdzie w 1815 r. jego ojciec został powołany na diakona do kościoła Augustinerkirche. Od 1824 r. kontynuował naukę w gimnazjum w Wittenberdze. W latach 1825–29 studiował filologię klasyczną w Lipsku i Halle. W lipcu 1829 r. doktoryzował się pracą Schedae criticae quas loco comentationis propediem edendae, a w następnym miesiącu habilitował się pracą pt. Commentationis de Agathonis vita, arte et tragoediarum reliquiis particula.

Po habilitacji pracował jako Privatdozent w Halle, gdzie od kwietnia 1832 r. był profesorem nadzwyczajnym bez wynagrodzenia. Od 1833 r. tę samą funkcję pełnił na uniwersytecie we Wrocławiu (tym razem otrzymywał już wynagrodzenie), gdzie w następnym roku został profesorem zwyczajnym. W latach 1836/37 odbył podróż naukową do Włoch, gdzie przede wszystkim studiował pisma Titusa Macciusa Plautusa (ok.250 p.n.e. w Sarsinie, zm. ok. 184 p.n.e.). Od 1839 r. był profesorem filologii klasycznej i elokwencji na uniwersytecie w Bonn. Razem z Friedrichem Gottliebem Welckerem wydawał założone przez Bartholda Georga Niebuhra czasopismo Rheinisches Museum für Philologie. W 1854 r. został dyrektorem biblioteki uniwersyteckiej, którą gruntownie zreorganizował. Razem z Otto Jahnem kierował do 1861 r. Akademische Kunstmuseum Bonn. Konflikt z tym ostatnim spowodował, że w maju 1865 r. przeniósł się na uniwersytet do Lipska, a z nim część studentów, wśród których byli Fryderyk Nietzsche i Erwin Rohde. Do zmiany tej decyzji nie przekonała go nawet interwencja Otto von Bismarcka i króla Wilhelma I.

Friedrich Ritschl był doradcą Pruskiego Ministerium Kultury (niem. Preußisches Kultusministerium) w kwestiach szkół i uniwersytetów. Przyczynił się do badań twórczości Homera i zajmował się przede wszystkim filologią łacińską. Renoma prowadzonego przez niego seminarium przyciągnęła wielu studentów zarówno w Bonn, jak i w Lipsku. Do grona najwybitniejszych jego uczniów należeli m.in. Georg Curtius, August Schleicher, Jacob Bernays, Otto Ribbeck, Ottokar Lorenz, Johannes Vahlen, Franz Bücheler, Otto Benndorf, Ernst Windisch, Hermann Usener, Emil Hübner i Fryderyk Nietzsche, który dzięki jego protekcji otrzymał profesurę w Bazylei.

Friedrich Ritschl był korespondencyjnym członkiem Pruskiej Akademii Nauk (1845-1876), Akademii Nauk w Getyndze (od 1854), Saksońskiej Akademii Nauk (od 1865) i American Academy of Arts and Sciences (od 1868).

Friedrich Ritschl zmarł 9 listopada 1876 w Lipsku i został pochowany na tamtejszym cmentarzu Johannisfriedhof.

Dzieła (wybór)

  • Die Alexandrinischen Bibliotheken unter den ersten Ptolemäern und die Sammlung der Homerischen Gedichte durch Pisistratus nach Anleitung eines plautischen Scholions, Breslau 1838.
  • Parerga zu Plautus und Terenz, Leipzig 1845.
  • Priscae Latinitatis monumenta epigraphica. Tabulae Lithographicae, 1862.
  • Priscae Latinitatis epigraphicae supplementa quinque, 1862–1864.
  • Neue plautinische Excurse. Sprachgeschichtliche Untersuchungen, Leipzig 1869.
  • Opuscula philologica, 5 tomów, 1867–1879.
  • Plautus, 4 tomy, 1871–1894.

Literatura

  • Wilhelm Brambach: Friedrich Ritschl und die Philologie in Bonn. Teubner, Leipzig 1865.
  • Friedrich Wilhelm Graf: Ritschl, Friedrich w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 21, Duncker & Humblot, Berlin 2003, s. 652.
  • Otto Ribbeck: Ritschl, Friedrich Wilhelm w Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 28, Duncker & Humblot, Leipzig 1889, s. 653–661.
  • Otto Ribbeck: Friedrich Wilhelm Ritschl. Ein Beitrag zur Geschichte der Philologie, 2 tomy, Leipzig 1879-1881.

Linki

Autor: Roman Penkała