Robert Gaguin

Robert Gaguin także Robert Guaguin (ur. w 1433 w Calonne-sur-la-Lys koło Béthune, zm. 22 maja 1501 w Paryżu) – francuski duchowny, filozof, dyplomata, humanista i historyk. Od 1475 był generałem zakonu trynitarzy.

Robert Gaguin par Nicolas III de Larmessin
Robert Gaguin.
Źródło: Wikimedia Commons

Życiorys

Osierocony przez ojca Robert Gaguin został umieszczony przez matkę w zakonie trynitarzy w Nieppe niedaleko Morbecque, gdzie pobierał pierwsze nauki. W pobliżu konwentu znajdował się zamek de la Motte-aux-Bois, w którym rezydowała księżna Burgundii Izabela Aviz, dzięki której mógł od 1451 przebywać w Paryżu i studiować na tamtejszym uniwersytecie łacinę i filozofię. Jednak wkrótce zdał sobie sprawę z panującego tutaj niskiego poziomu nauczania. W 1458/59 mógł uczyć się u włoskiego hellenisty Gregorio Tifernate, ale jego znajomość greki pozostała mierna. W Paryżu Gaguin związał się z Guillaumem Fichetem, który w latach 60-tych XV wieku przywrócił humanizm w Paryżu. Fichet zainaugurował na Sorbonie zajęcia z retoryki, a Robert Gaguin stał się jego uczniem i przyjacielem.

W 1460 roku Robert Gaguin został mianowany przełożonym domu zakonu w Grandpré i musiał opuścić Paryż. W tym samym roku przeniesiono go jako generalnego wikariusza do Tuluzy, gdzie miał uregulować spory z zakonem mercedariuszy. We wrześniu 1465 roku generał zakonu powierzył mu misję, która zaprowadziła go podczas kilku miesięcy do Włoch, Niemiec, potem do Hiszpanii, aż do Granady. Po powrocie w kwietniu 1466 odwiedził żyjącą jeszcze matkę (zmarła 3 sierpnia 1482) i krótko po tym został przełożonym domu zakonu w Verberie, ale z siedzibą w Paryżu, w 1467 przełożonym klasztoru w Tours i na początku 1468 stanął na czele zakonu w Paryżu. W trakcie 1468 roku podróżował ponownie do Hiszpanii. W 1470 roku Gaguin i Fichet pracowali nad założeniem pierwszej paryskiej drukarni. W listopadzie następnego roku przebywał w Rzymie. W następnych latach uczył na Sorbonie. Jednym z jego uczniów retoryki był Johannes Reuchlin.

23 lipca 1472 roku zmarł minister generalny zakonu Raoul du Vivier i Gaguina wybrano tymczasowo na jego następcę, a w 1475 został formalnym generałem trynitarzy. Jego pierwszą troską, w tej roli, był zły stan finansów klasztoru Mathurins. W 1477 roku król Ludwik XI posłał Gaguina na sejm Rzeszy we Frankfurcie, chcąc ożenić swojego syna z Marią Burgundzką i nie dopuścić do jej małżeństwa z austriackim arcyksięciem Maksymilianem Habsburgiem; działania Gaguina okazały się bezskuteczne i pozostał w niełasce króla do jego śmierci w 1483 roku.

Mając teraz więcej czasu zajął się studiowaniem prawa kanonicznego, co odpowiadało jego pozycji generała zakonu. 24 września 1478 roku otrzymał tytuł bakałarza, 11 kwietnia 1480 licencjata, a 20 czerwca doktora prawa. 23 czerwca wygłosił pierwszy wykład na Wydziale Prawa Sorbony, którego dziekanem był w latach 1483–89 i 1498–99.

Od listopada 1484 do kwietnia 1485 Robert Gaguin brał udział w poselstwie do Rzymu w celu przekazania papieżowi „obediencji synowskiej” nowego króla Karola VIII. Od marca do sierpnia 1486 ponownie przebywał we Włoszech, od sierpniu 1489 do lutego 1490 uczestniczył w poselstwie do Londynu. Następnie musiał udać się do Tours na dalsze negocjacje z Anglikami i sprawą tą zajmował się prawie cały rok. Ponownie udał się z misją dyplomatyczną w styczniu 1492 roku, tym razem do Heidelbergu, aby wyjaśnić palatynowi Palatynatu Reńskiego powody odrzucenia małżeństwa z Małgorzatą Austriacką (Habsburg) przez Karola VIII. W Heidelbergu spotkał Jakoba Wimpfelinga, z którym także korespondował. Po powrocie w marcu do Paryża nie został przyjęty przez króla, aby zdać mu relacje z prowadzonych rozmów. W tej sytuacji napisał do kanclerza Francji Guillaume'a de Rochefort'a, że ma dosyć dyplomacji i pragnie się zająć sprawami zakonu i pracą na uniwersytecie. Niemniej jednak powołano go do podpisania traktatu pokojowego z Anglią zawartego 3 listopada 1492 w Étaples.

Od 1493 roku zaczął pogarszać się stan jego zdrowia. W ostatnich latach życia Robert Gaguin cierpiał na podagrę i miał problemy z poruszaniem. W lecie 1494 roku przybył do Paryża młody Erazm z Rotterdamu, aby spotkać Gaguina. Na końcu pierwszego wydania Compendium historique (Kompendium historyczne, opublikowane 30 września 1495) Gaguina znajduje się pismo Erazma, które jest jego pierwszym wydanym tekstem. 30 sierpnia 1497 Robert Gaguin opublikował reformę statutu zakonu trynitarzy. Zmarł 22 maja 1501 roku w Paryżu i pochowany został w kościele Saint-Mathurin przy domu zakonu trynitarzy w Paryżu.

Dzieła (wybór)

  • De puritate conceptionis Mariae virginis, 1495.
  • Compendium de origine et gestis Francorum, 1497.
  • De variis vitae humanae incommodis elegia, 1498.
  • Ars versificatoria, 1499.

Literatura

  • Sylvie Charrier, Recherches sur l’œuvre latine en prose de Robert Gaguin (1433–1501), Paris, H. Champion, 1996.

Linki

  • Jean-Claude MARGOLIN : „Robert Gaguin” w Encyclopédie Universalis, online.