Georg Scholz

Walter Hans Georg Curt Scholz (ur. 10 października 1890 w Wolfenbüttel, zm. 27 listopada 1945 w Waldkirch) – niemiecki litograf i malarz należący do nurtu Nowej Rzeczywistości (niem. Neue Sachlichkeit). (wyznanie ewangelickie, od 1935 katolickie)

Georg Scholz Selbstporträt
Autoportret przed kolumną reklamową, 1926.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

  • Ojciec: Carl (1846–96), nauczyciel w szkole żydowskiej Samsonschule w Wolfenbüttel, syn Franza (1813–81) z Reiersdorf, nauczyciel w Starej Łomnicy (niem. Alt Lomnitz na Dolnym Śląsku) i Marianne Letzel z Starej Łomnicy;
  • Matka: Julie (1856–1936), córka Augusta Christopha Conrada Lampe i Sophie Juliane Henriette Johns (ur. 1822);
  • Rodzeństwo: 3;
  • Żona: od 1914 Elise (1891–1972), córka nauczyciela w Ötlingen Karla Hildingera (1858–1922) i Kathariny Schmidt (1859–1913);
  • Dzieci: syn Georg (1914–75), stomatolog w Waldkirch.

Życiorys

Georg Scholz - Zeitungsträger - Lithografie
Roznosiciel gazet, 1921.
Źródło: Wikimedia Commons

Georg Scholz urodził się 10 października 1890 w Wolfenbüttel jako syn nauczyciela Carla Scholza i Julie z domu Lampe. Po śmierci ojca wychowywał się od ósmego roku życia u profesora gimnazjalnego Juliusa Elstera (1854–1920) i jego żony Emilie. Po zdanej w 1908 roku maturze w gimnazjum humanistycznym studiował od października 1908 do 1914 w Akademii Sztuk Pięknych w Karlsruhe m.in. u Carla Langheina (1872–1941), Ernsta Schurtha (1848–1910), Ludwiga Dilla (1848–1940), Hansa Thomy (1839–1924) i Wilhelma Trübnera (1871–1917); jeden semestr spędził u Lovisa Corintha (1858–1925) w Berlinie. Powstałe w tym czasie prace charakteryzuje styl symboliczno-impresjonistyczny oraz widać w nich wpływ jego nauczyciela Trübnera.

Podczas I wojny światowej był w latach 1915–18 na froncie wschodnim i zachodnim. Pod wpływem przeżyć wojennych przyłączył się po wojnie do ruchu socjalistycznego i wstąpił do Komunistycznej Partii Niemiec (KPD) oraz został członkiem berlińskiej Grupy Listopadowej (niem. Novembergruppe). W 1919 roku założył w Karlsruhe m.in. z Wladimirem von Zabotinem (1884–1967) i Rudolfem Schlichterem (1890–1955) rewolucyjną grupę artystyczną „Rih“ i współpracował z czasopismem „Der Gegner“. Odtąd zwrócił uwagę na międzynarodową awangardę i zbliżył się do ekspresyjnych – przede wszystkim w grafice – tendencji futurystycznych. W 1920 roku wziął udział w „Pierwszych Międzynarodowych Targach Dada” (Erste Internationale Dada-Messe) w Berlinie, gdzie wystawił obraz Rodzina chłopska (Bauernfamilie). Podczas tej wystawy poznał Otto Dixa (1891–1969) i Georga Grosza (1893–1959). Prace Scholza powstałe przed 1923 rokiem zaliczane są do weryzmu krytyczno-społecznego, mają one charakter karykaturalny i satyryczny. Dodatkowo Scholz wykonywał projekty reklam i pudełek papierosów oraz ilustracje do kilku książek.

Industriebauern by Georg Scholz
Rolnicy przemysłowi, 1920.
Źródło: Wikimedia Commons

W połowie lat dwudziestych powstały jego główne dzieła, o zredukowanej ostrości, w stylu Nowej Rzeczywistości: pejzaże, portrety i martwe natury. W 1925 roku uczestniczył w wystawie przedstawicieli Nowej Rzeczywistości w Mannheim. Końcem tego samego roku został profesorem w Akademii Sztuk Pięknych w Karlsruhe i krótko po tym stworzył najwybitniejsze swoje dzieło Autoportret przed kolumną reklamową (Selbstbildnis vor der Litfaßsäule, 1926).

W 1927 roku był członkiem grupy założycielskiej badeńskiej secesji. W tym samym roku został członkiem rady Instytutu Gospodarki Rzemieślniczej (Institut für Handwerkswirtschaft) w Karlsruhe. Do 1933 roku intensywnie zajmował się problemem sztuka–rzemiosło–przemysł. W tym okresie pojawił się w jego twórczości motyw aktu i interesowała go kwestia postaci w pomieszczeniu.

Ze względów politycznych zwolniono Scholza w lipcu 1933 roku z Akademii Sztuk Pięknych i od 1935 roku mieszkał w Waldkirch. Jego praca ograniczyła się prawie wyłącznie do zleceń m.in. na dokumentalne obrazy wojenne dla Wehrgeschichtliches Museum Rastatt. Liczne obrazy z wcześniejszego okresu naziści zaklasyfikowali do „sztuki zdegenerowanej” („entartete Kunst”) i skonfiskowali. Po konwersji na katolicyzm zaczął malować także obrazy sakralne (m.in. freski w kościele St. Urban w Freiburgu-Herdern, 1936 i obraz Droga krzyżowa w kościele St.Maria zum Schnee w Wallbach, 1940). Od początku II wojny światowej utrzymywał się z malowania portretów na prywatne zlecenia.

Georg Scholz Kakteen und Semaphore
Kaktusy i semafory, 1923.
Źródło: Wikimedia Commons

W październiku 1945 roku francuskie władze okupacyjne mianowały go burmistrzem w Waldkirch. Georg Scholz zmarł nieoczekiwanie na zawał serca 27 listopada 1945 w Waldkirch.

Dzieła (wybór)

  • Die Liebe und der Suff (Miłość i pijaństwo), 1909.
  • Mater Dolorosa I, 1914.
  • Nächtlicher Lärm (Nocny hałas), 1919.
  • Exotische Prinzessin (Egzotyczna księżniczka), 1919.
  • Industriebauern (Rolnicy przemysłowi), 1920.
  • Zeitungsträger (Roznosiciel gazet), 1921.
  • Der sentimentale Matrose (Sentymentalny marynarz), 1921–1922.
  • Die Herren der Welt (Panowie świata), 1922.
  • Das Liebespaar (Kochankowie), 1922.
  • Badische Kleinstadt bei Tage (Badeńskie miasteczko za dnia), 1923.
  • Kakteen und Semaphore (Kaktusy i semafory), 1923.
  • Drei Totenköpfe (Trzy czaszki), 1931.
  • Mann mit Hacke (Mężczyzna z motyką), 1934.

Literatura

  • Felicia H. Sternfeld: Scholz, Walter Hans Georg Curt w: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 23, Duncker & Humblot, Berlin 2007, ISBN 978-3-428-11204-3, s. 457 f.
  • Biografia Georga Scholza w: Biografien aus den biographischen Sammelwerken der Kommission für geschichtliche Landeskunde in Baden-Württemberg.

Linki

Autor: Roman Penkała